Spreekwoorden en gezegden en rebussen

• NT2
• ISK

Spreekwoorden & uitdrukkingen 

Intro

Lesdoelen

Aan het eind van deze les:

• Ken je de betekenis van enkele spreekwoorden en gezegden
• Weet je het verschil tussen figuurlijk en letterlijk taalgebruik

Wat zijn spreekwoorden en gezegden?

• Een spreekwoord of gezegde is een korte, krachtige  uitspraak die een waarheid of wijsheid bevat.
  
• Ze hebben vaak een figuurlijke betekenis. 

Welke spreekwoorden en gezegden en je?

Figuurlijk taalgebruik

Wat is figuurlijk taalgebruik?

Letterlijk / figuurlijk taalgebruik 

Figuurlijk taalgebruik betekent: niet precies bedoelen wat je zegt.

Ik schrok me dood!

Tamara struikelde over haar woorden.

Letterlijk taalgebruik is: bedoelen wat je zegt.

Ik ben nu op school.

Hij gaat in de pauze naar de supermarkt

Figuurlijk taalgebruik wordt soms letterlijk genomen.

Figuurlijk taalgebruik wordt soms letterlijk genomen.

Spreekwoorden & uitdrukkingen (gezegde & gezegswijze)

Wat zijn de verschillen?

Spreekwoorden

- altijd dezelfde woorden in dezelfde volgorde

- het is een mededeling, geen vraag

- het werkwoord (als dat er is) staat in de tegenwoordige tijd

- meestal een 'algemene levenswijsheid'

Achter de wolken schijnt de zon / Hoge bomen vangen veel wind / De appel valt niet ver van de boom 

Uitdrukkingen

Gezegde & Zegswijze

Gezegde

- onveranderlijk

- vaste uitdrukking

- de woorden hebben een figuurlijke betekenis

- bevat geen werkwoord

- vormt geen volledige zin

Met hart en ziel/ Appeltje-eitje / Een nieuwsgierig Aagje

Zegswijze

- figuurlijke uitspraak

- bevat een werkwoord

- moet je nog in een zin plaatsen

De spuigaten uitlopen / De benen nemen 

Welke spreekwoord wordt hier uitgebeeld? Wat betekent dit spreekwoord?

REBUS!

Los het getekende raadsel op

wat betekent: Een zwaluw maakt nog geen zomer

1. De zwaluw is alleen in de winter in Nederland
2. Als er veel zwaluwen zijn, zie je de zon niet.
3. Als het dag mooi weer is, betekent dat nog niet dat het zomer is.
4. Er leven geen zwaluwen in Nederland

Wat betekent 'De hond in de pot vinden'?

1. De hond is in de pot gaan zitten.
2. De hond heeft al het eten opgegeten.
3. Je hond kwijt zijn.
4. Je bent te laat voor het eten, alles is op.

Wat betekent: De kat uit de boom kijken

1. Proberen de kat eruit te laten klimmen.
2. De kat snel uit de boom halen.
3. De brandweer de kat uit de boom laten halen.
4. Even afwachten/kijken wat er gebeurt.

Los de rebus op!

wat betekent: Haastige spoed is zelden goed

1. Als je iets te snel doet, is de kans op fouten groter
2. Je moet snel een oplossing bedenken.
3. Je moet niet harder dan 100 km/uur rijden.
4. Hazen zijn een soort snelle konijnen.

Wat betekent: Met het verkeerde been uit bed stappen?

1. Uit bed vallen.
2. Met een slecht humeur de dag starten.
3. Aan de verkeerde kant van het bed uitstappen.
4. slaap wandelen

Wat betekent: Het is weer koek en ei?

1. Ze hebben ruzie.
2. Ze zijn verliefd.
3. De ruzie is voorbij, ze zijn weer vrienden.
4. Ze gaan samen boodschappen doen.

De volgende opgaven kunnen ook mondeling

1. Zo ziek als een hond zijn.

2. Zo gezond als een vis voelen.

3. Zoals het klokje thuis tikt, tikt het nergens.

4. Beter een goede buur dan een verre vriend.

5. Door de bomen het bos niet meer zien.

6. Het loopt als een trein.

8. Gezelligheid kent geen tijd.

7. Geld moet rollen.

9. Geen bericht, goed bericht.

10. Hij schreeuwt het van de daken.

Draadstaal (0,75!)