[4V] De Reformatie (Memo 5.3)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

De Reformatie

De Reformatie

Een streep door Luthers banvloek? Van de luthersen hoeft het niet

Na 500 jaar is het klaar. De ban die de rooms-katholieke kerk in 1521 heeft uitgesproken over reformator Martin Luther moet eindelijk worden opgeheven. Dat vindt de katholieke theologe Johanna Rahner. Zo’n ban is uit de tijd, stelt de Duitse hoogleraar in Die Zeit, en belangrijker nog: ‘de kerk heeft daardoor een deel van haar eigen traditie verloren’. [...]

Kansrijk of niet, Andreas Wöhle, president van de Lutherse Synode in de Protestantse Kerk in Nederland, wordt er warm noch koud van. [...] Er is nog een reden waarom het van mij niet hoeft. Als ik er prijs op zou stellen dat paus Franciscus Luthers excommunicatie opheft, dan ga ik uit van de bevoegdheid die de paus heeft om al dan niet een ban uit te spreken die van enige geestelijke of juridische betekenis is. De Reformatie erkent de autoriteit van de paus op dat vlak juist niet. Dus nee, laat die ban de ban maar.”

Doelen

Aan het einde van de les kun je:

- aangeven waarom er kritiek bestond op de katholieke kerk;

- de zeven sacramenten de katholieke kerk herkennen;

- uitleggen welke bezwaren Luther tegen vijf sacramenten had;

- uitleggen waarom de aflaathandel de aanleiding was voor reformatie;

- een politieke en een religieus gevolg van de Reformatie toelichten;

- een uit de tijd van de Reformatie interpreteren.

Luther in Rome

St. Pieters kerk van binnen

De aflaathandel

Wat is een aflaat?
Kies het beste antwoord:

1. Een briefje waarmee je in de hemel komt.
2. Een briefje waarop stond dat je zonden waren vergeven.
3. Een briefje waarop stond dat je geld aan de paus had betaald.
4. Briefjes die door monniken werden verkocht.

Lees 'Aflaatbrieven' (blz. 147)
Wat was Luthers kritiek op aflaatbrieven?

10

10. De priesters, die voor stervenden kerkelijke boetedoeningen tot in het vagevuur laten gelden, handelen ontwetend en verkeerd.

12

Dit onkruid, dat men kerkelijke straffen laat doorlopen tot in het vagevuur, is zonder twijfel gezaaid toen de bisschoppen sliepen.

Inleiding

Uit echte, waarachtige liefde en bijzondere ijver om de waarheid aan het licht te brengen wordt te Wittenberg onder leiding van de eerwaarde vader dr. Maarten Luther, augustijn, magister der vrije kunsten en der Heilige Schrift en daar ook gewoon hoogleraar in deze vakken gedisputeerd over de volgende stellingen.

Karel V

Karel V, koning van Spanje, Heer der Nederlanden en keizer van het Duitse rijk, sommeerde Luther voor de Rijksdag in Worms. Luther moest van zijn kritiek op de kerk terugnemen.

Maarten Luther

Luther weigerde zijn kritiek op de katholieke kerk terug te nemen, zolang niemand hem in de bijbel kon aanwijzen dat hij ongelijk had. Luther zei tegen Karel: 'Hier sta ik; ik kan niet anders!

Gezanten van de paus

Deze kardinalen zijn namens paus Leo X aanwezig bij de Rijksdag. Nadat Luther weigerde zijn kritiek terug te nemen, deed Leo X Luther in 1521 in de ban.

Frederik III van Saksen

Luther kreeg van Karel een vrijgeleide, dat wil zeggen dat hij na afloop van de Rijksdag vrij was om weg te gaan. De Saksische koning Frederik III vertrouwde de keizer niet en hielp Luther om te ontsnappen. Luther dook zes maanden onder op kasteel de Wartburg als Jonker Jörg. Hier vertaalde hij de bijbel in het Duits.

Kies het beste antwoord: tijdens de Rijksdag in Worms was Luther een...

1. ...monnik.
2. ...protestant.
3. ...reformator.
4. ...katholiek.

Gevolgen van de Reformatie

Lees 'Katholieke reactie' en 'Versnippering en godsdienstoorlogen' (blz. 149)
Schrijf twee religieuze en één politiek gevolg(en) van de Reformatie op.

Prenten uit de Reformatie

Maarten Luther

Puas Leo X

De paus moet ondersteund worden door zijn theologen. Is dat bij Luther ook zo?

Deze handachtige figuur is de duivel. Kijk maar eens wat er uit zijn mond en kont komt.

Lutherse theologen (=godgeleerde)

Katholieke parafernalia (kostbare spullen), zoals een kruis met Jezus eraan, Mariabeelden.

Deze man, die bij de paus hoort is Judas. Judus ken je ook al weer van...?

Is deze prent is pro-Luther of pro-paus?
Kies het beste antwoord.

1. Voor Luther, want Luther heeft de bijbel in zijn hand.
2. Voor de paus, want de paus heeft meer mensen achter zich.
3. Voor Luther, want de paus wordt met de duivel geassocieerd.
4. Voor de paus, want hij zit hoger dan Luther.

Deze prent is gemaakt door: katholieken / protestanten, want...

Deze prent is gemaakt door: katholieken / protestanten, want...

Deze prent is gemaakt door: katholieken / protestanten, want...

De doop

(dus geen DOPING!)

Eucharistie

Huwelijk

Biecht

Laatste oliesel

Doelen

Aan het einde van de les kun je:

- aangeven waarom er kritiek bestond op de katholieke kerk;

- de zeven sacramenten de katholieke kerk herkennen;

- uitleggen welke bezwaren Luther tegen vijf sacramenten had;

- uitleggen waarom de aflaathandel de aanleiding was voor reformatie;

- een politieke en een religieus gevolg van de Reformatie toelichten;

- een uit de tijd van de Reformatie interpreteren.

Schrijf twee zaken op die je deze les hebt geleerd.

Dit snap ik nog niet zo goed:

Luther vind ik:

1. een man met terechte kritiek.
2. een ruziemaker.
3. een kerkverscheurder.
4. een goed christen.