3.4 Water in natte en droge gebieden

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 1

3.4 Water in natte en droge gebieden

deel 1

1. Huiswerk controleren en nakijken

2. Leervragen 3.4 (deel 1)

3. Uitleg

4. Werktijd

5. Afsluiting

Planning

Herhaling vorige les

Een soort van rivier van ijs noemen we een gletsjer

1. Juist
2. Onjuist

Het gebied waar het water stroomt naar de zee noemen we...

1. Sedimenten
2. Verweringsmateriaal
3. Stroomgebied
4. Gletsjerrivier

regenrivier

gemengde rivier

gletsjerrivier

Water dat we zien noemen we oppervlakte water

1. Juist
2. Onjuist

Wat is sedimentatie?

1. Het zinken van verweringsmateriaal in een rivier
2. Water aan de oppervlakte
3. Water dat dieper in de grond zit
4. Verwering in de zee

Leervragen

Vertellen wat een piekafvoer is 

Aan het einde van de les kan je......

Uitleggen hoe we windkracht meten

Uitleggen welke maatregelen we hebben genomen om wateroverlast te voorkomen

Uitleggen wat waterbalans is en hoe stuwdammen hier bij helpen

Water: vriend en vijand

In Nederland is er iedere maand wel neerslag. Als er teveel neerslag is in een korte tijd, kan er wateroverlast ontstaan. Dan spreken we van een piekafvoer. 

De rivier, vriend en vijand

Piekafvoer

Wanneer er veel neerslag valt kan er wateroverlast onstaan. De rivier moet heel veel water afvoeren. Dit noemen we piekafvoer.

Tijdens piekafvoer, oftewel hoogwater, kan het water over de zomerdijk stromen.

Nu in het echt

Zeewater de baas worden

De zee kan ons land bedreigen. Vooral als er veel wind is. Winkracht kun je meten met de schaal van Beaufort. 0 is windstil en 12 is een orkaan. Dit kan veel schade aanrichten. Daarom heeft Nederland maatregelen genomen om dit te voorkomen. 

Afsluitdijk 

Bouw van de afsluitdijk: 1927 - 1932  

• Een dijk van 32 kilometer lang
• Gebouwd om overstromingen tegen te gaan. Afsluiting Zuiderzee.

Polders:

• Wieringermeerpolder: 1927
• Noordoospolder: 1942
• Flevopolder: 1955 - 1968

Het ontstaan van het IJsselmeer

Ingenieur Lely

Bouw van de afsluitdijk

0

Watersnoodramp

1 februari 1953:  een zware noordwesterstorm met windkracht 12 en springtij. Het water kwam uitzonderlijk hoog, eens in de 100 jaar.

Dijken overspoelden en braken door. Hierdoor kwamen grote delen van Zeeland, maar ook delen van Zuid-Holland en Brabant, onderwater.

De overstroming had 1836 slachtoffers.

Deltawerken

Dijken waren niet sterk genoeg, hierdoor kwam de watersnoodramp.  Er werd begonnen met de Deltawerken hierna. 

Doel van de deltawerken: 

De kustlijn verkorten en versterken.

Haringvlietdam

Volledig gesloten dam. Er komt geen zout water in het Haringvliet

2

Oosterscheldekering

Sluit alleen bij extreem hoge waterstand

1

Maeslantkering

De Nieuwe Waterweg kan open en dicht. Waarom? 

3

Westerschelde

Waarom is de Westerschelde open? 

Water in balans

Er valt meer neerslag dan dat er water verdampt en wordt gebruikt. We spreken dan van een positief waterbalans.

Door klimaatverandering zie je dat sommige zomers een negatief waterbalans hebben.

Doordat het warmer is dan normaal en minder regen valt.

Waterbalans Spanje

Spanje negatieve waterbalans:

Er verdampt meer oppervlakte-water dan dat er neerslag valt. Er dreigt een tekort aan water.

Voordelen van de stuwdammen:

• In stuwmeren kan in de winter water worden opgevangen.
• Zomer's word dat water gebruikt.
• Met het water kun je elektriciteit opwekken.

Afsluiting

Wanneer een rivier heel veel water afvoert spreken we over een piekafvoer

1. Juist
2. Onjuist

Welke twee maatregelen werden genomen zodat we wateroverlast konden voorkomen?

Hoe meten we windkracht?

1. Schaal van richter
2. Schaal van Beaufort

Wat is de waterbalans?

Met een stuwdam kun je ook elektriciteit opwekken

1. Juist
2. Onjuist

Als er te weinig neerslag valt praten we over een positief waterbalans

1. Juist
2. Onjuist

Aan de slag

STAP 1

Klaar?

Vooruitblik

Huiswerk! 

Maken:

• BK: bladzijde 103-104-105
• KGT: bladzijde 114-115-116-117

Hoe?

• Alleen
• Vraag? Steek je vinger op

Goed zo!

Laat het zien aan de docent.  

Daarna: lezen in je leesboek

Lees de rest van de paragraaf door.

3.4 Water in natte en droge gebieden

deel 2

1. Herhaling

2. Leervragen 3.4 (deel 2)

3. Uitleg

4. Werktijd

5. Afsluiting

Planning

Herhaling vorige les

Wanneer een rivier heel veel water afvoert spreken we over een piekafvoer

1. Juist
2. Onjuist

Welke twee maatregelen werden genomen zodat we wateroverlast konden voorkomen?

Hoe meten we windkracht?

1. Schaal van richter
2. Schaal van Beaufort

Wat is de waterbalans?

Met een stuwdam kun je ook elektriciteit opwekken

1. Juist
2. Onjuist

Leervragen

Uitleggen wat waterstress is en hoe landen hiermee omgaan

Aan het einde van de les kan je......

Uitleggen wat ontzilten is 

Uitleggen wat irrigatie is en waarvoor het goed is

Zorgen om water

Er is sprake van waterstress wanneer er te weinig water is voor te veel mensen. 

Door waterstress kunnen er spanningen komen tussen landen, want door de bouw van een stuwdam in ene land krijgt een ander land te weinig water.

Ontzilten

Een oplossing voor watertekort is ontzilten. Zout water wordt dan zoet water. Dit is erg duur en kost veel energie. 

Ontzilten

Slim met water omgaan

Planten kunstmatig water geven met bijvoorbeeld grondwater noem je irrigatie.

Voordeel:

Zelfs in de woestijn is dan landbouw mogelijk.

Nadeel:

Als het grondwater op is, is het ook echt op.

Cirkel irrigatie

Afsluiting

Wat is waterstress?

1. De hoeveelheid zoet water je verbruikt om je spullen te produceren
2. Alle problemen die ontstaan door een tekort aan drinkwater
3. Een tekort aan regenwater
4. Een tekort aan voedsel

Wat is de waterbalans?

Als er te weinig neerslag valt praten we over een positief waterbalans

1. Juist
2. Onjuist

Wat is irrigatie?

1. Zorgen dat het water goed weg loopt van het akker.
2. Water brengen op grond die te droog is voor landbouw.
3. Stuk aangeslibd land buiten de dijk.
4. Nieuw land maken door water weg te pompen.

Met stuwdammen kun je de waterbalans goed houden. Maar stuwdammen kunnen ook een probleem vormen voor andere landen. Hoe komt dat?

1. De stuwdam zorgt voor meer water stroomafwaarts.
2. De stuwdam zorgt voor minder water stroomafwaarts.

Aan de slag

STAP 1

Klaar?

Herhaling

Huiswerk! 

Maken:

• BK: bladzijde 106-107-108-109 
• KGT: opdracht 8 + herhaling blz 118 + 120 

Hoe?

• Alleen
• Vraag? Steek je vinger op

Goed zo!

Laat het zien aan de docent.  

klaar? maken verdieping blz 121 

Daarna: lezen in je leesboek

Maak de oefentoets.