3.4 Water in rivieren en polders

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

§3.4 Water in rivieren en polders

Leerdoelen

Je weet uit welke onderdelen het rivierlandschap, de waterbalans en een polder bestaan.

Je begrijpt hoe een polder werkt en hoe rivieren bevaarbaar blijven.

Je kunt op een kaart belangrijke vaarwegen en polders herkennen.

De waterbalans

• Water komt ons land binnen via:
  

- rivieren

- neerslag

- grondwater vanuit het buitenland

• We verliezen water door:
  

- verdamping

- gebruik

- stroming naar zee

• Het verschil tussen watertoevoer en waterverlies, noem je de waterbalans.

Wat is sedimentatie?

1. Het kapotgaan van gesteente.
2. Het neerleggen van materiaal door wind, water en ijs.
3. Het uitschuren van de rivierbodem.
4. Dit zijn deeltjes zand, klei en grind.

Het rivierlandschap

• De delta in NL bestaat uit de Rijn, Maas en Schelde.

• Delta is een gebied waar rivieren in zee stromen.
• Vroeger: waren er geen dijken, rivieren legden zand en klei neer langs de oevers. Door deze sedimentatie ontstonden oeverwallen.

• Onderdelen rivier:
  

1. Zomerbed: de bedding waar de rivier doorheen stroomt.
2. Zomerdijken: lage dijk, dicht bij de rivier.
3. Oeverwallen: zandrug die langs de rivier ligt.
4. Komgronden: laaggelegen gebied langs de rivier, bestaat uit klei.
5. Uiterwaard: het gebied tussen de zomer- en winterdijk. Wordt in de zomer voor recreatie gebruikt.
6. Winterdijk: hoge dijk, wat verder van de rivier vandaan.

Sleep de begrippen naar de juiste plek.

Winterdijk

Zomerdijk

Uiterwaard

Komgronden

Oeverwal

Zomerbed

Waar staat NAP voor?

1. Nieuw Amsterdams Peil
2. Normaal Amsterdams Peil

• In polders regelt de mens de waterstand. Het water komt van neerslag en kwelwater.
  

Ringvaart

Poldergemaal

Boezemgemaal

Sloten en polders

Ringdijk

Sluis

Boezem

Transport over water

• Rotterdam is de grootste haven van Europa.
• Goederen komen via Rotterdam ons land binnen en worden vervolgens vervoerd naar andere delen van Europa.

• Hoe zorgt men ervoor dat regenrivieren het hele jaar bevaarbaar blijven? Door:

     - stuwen

     - sluizen

§3.5 Drinkwater en klimaatverandering

Planning

- Leerdoelen

- Herhaling §3.4

- Uitleg + video's

- Huiswerk

Leerdoelen

Je weet hoe in hoog- en laag-Nederland drinkwater gewonnen wordt.

Je begrijpt waarom het op aarde door het versterkt broeikaseffect steeds warmer wordt.

Je kunt in de atlas gebieden met veel en weinig neerslag aanwijzen.

uiterwaarde

kribben

zomerdijk

winterdijk

winterbed

zomerbed

Een polder

Een stukje van een dijk

Een terpdorp

Polder

Boezem

Gemaal

Wat voor grondsoort heeft hoog-Nederland?

1. klei
2. steen
3. zand
4. moeras

Drinkwater in hoog-NL

• Waterleidingbedrijven zorgen voor drinkwaterwinning in NL.
• Waterwinning in hoog-Nederland (gebieden boven NAP):
  

- Doorlaatbaarheid van zand is groot.

- Filtrerende werking van zand, zorgt voor het verwijderen van bacteriën en vuil uit het grondwater. 

- Drinkwater wordt gemaakt uit grondwater die nog extra gezuiverd is.

eerst uitleggen hoe water gewonnen kan worden. hoog nederland. 

dan laag nederland

In Laag Nederland lag een grondsoort die erg vruchtbaar was. Welke grondsoort wordt bedoeld?

1. Löss
2. zand
3. veen
4. zeeklei

Drinkwater in laag-NL

• Waterwinning in laag-Nederland (gebieden beneden NAP, grond bestaat uit veen en klei):
  

- Van oppervlaktewater: rivieren, plassen, meren en sloten.

- Van duinwater gemengd met oppervlaktewater, uit bijv. spaarbekkens.

Spaarbekkens

Een spaarbekken is een natuurlijke of door de mens aangelegde plaats om water tijdelijk op te slaan voor later gebruik. Dit gebruik kan zijn als drinkwater, voor irrigatie of om waterkracht mee op te wekken.

eerst uitleggen hoe water gewonnen kan worden. hoog nederland. 

dan laag nederland

Zoetwaterzak

• "Een grote zoetwatervoorraad in de ondergrond van de duinen".

• Nadeel van het gebruiken van duinwater:
  

- Tijdens schaarste kan een zoetwaterzak krimpen waardoor het waterwingebied (in de duinen) verdroogd en verzilt (= te zout wordt). 

- Als de zoetwaterzak te klein wordt, dan komt er zout zeewater omhoog.

Waarom wordt er in het westen van het land geen gebruik gemaakt van grondwater?

Wat is het versterkte broeikaseffect?

1. Broeikassen die zorgen dat de aarde warm blijft.
2. Door vervuiling komen er meer broeikasgassen.
3. Broeikasgassen verbranden.
4. Fossiele brandstoffen opslaan.

schooltv.nl

Klimaatverandering

• De waterproblematiek neemt toe door het versterkt broeikaseffect.
  

• Op welke manieren?
  

- toename neerslagintensiteit: overstromingen mogelijk.

- verdroging: beregenen akkers noodzakelijk.

• Hoe wordt het broeikaseffect versterkt?
  

- extra CO2 uitstoot.

- door ontbossing blijft meer CO2 in de atmosfeer hangen.

Watertekorten

• In NL is er veel water, door neerslag en alle rivieren.
  

• Door klimaatverandering valt er in korte tijd veel neerslag, maar krijgen we ook te maken met droge perioden. > Als het dan hard gaat regen, krijg je bodemerosie. 

• De vraag naar water neemt toe, door groei van de bevolking, maar de beschikbare hoeveelheid water neemt niet toe.