Vragenuurtje toets

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Het vragenuurtje

Aan de hand van vooraf opgegeven vragen over de toetsstof

9a - 9b - 9d

Schaarste

Schaarste: Het spanningsveld tussen onze oneindige behoeften en de beperkte middelen die we tot onze beschikking hebben om in onze behoeften te voorzien.

Schaarste ontstaat omdat je niet genoeg middelen hebt om in je behoeften te voorzien > je moet keuzes maken.

Schaarse goederen

Schaars kan betekenen zeldzaam.

Maar in de economie:

Iets is schaars als er (productie)middelen opgeofferd zijn om het te maken.

Vrijwel alle goederen zijn schaars. 

Vrije goederen

Hiervoor worden geen middelen opgeofferd > ze worden niet geproduceerd:

• zon, regen, wind
• water kan een vrij goed en een schaars goed zijn

Middelen

Die middelen om in onze behoeften te voorzien kunnen zijn:

geld, tijd

+  productiemiddelen (arbeid, kapitaal, natuur, ondernemerschap)

Consumeren

Consumeren/consumptie = het kopen van goederen of diensten om in je behoeften te voorzien.

Consumeren

Consumeren in enge zin = alleen kopen

( eng: beperkte betekenis )

Consumeren in ruime zin = kopen en ook gebruiken/verbruiken van goederen en diensten

Consumeren

Consumptiegoederen: goederen die worden gekocht om in  behoeften te voorzien

Consumenten zijn personen die consumptiegoederen kopen

(producenten maken ze)

Consumptiehuishoudingen zijn mensen samen een huishouding voeren

Primaire behoeften/primaire goederen

Primaire behoeften: basisbehoeften/eerste levensbehoeften, noodzakelijk om te kunnen overleven

Primaire (consumptie)goederen: goederen (die je koopt) om in je primaire behoeften te voorzien

Secundaire (consumptie)goederen voorzien in je secundaire behoeften (bijvoorbeeld luxe goederen)

Consumptiegoederen

• Stoffelijke consumptiegoederen
• Onstoffelijke consumptiegoederen (= diensten) 

Productie

Het geschikt maken van goederen voor gebruik

Productie in enge zin: productie waarvoor betaald wordt

Productie in ruime zin: er vindt wel productie plaats, maar daar wordt niet voor betaald:

Vrijwilligerswerk, klusjes thuis ....

Productiefactoren

Dat wat je nodig hebt om te kunnen produceren.

Er zijn 4 productiefactoren (KANO)

• kapitaal
• arbeid
• natuur
• ondernemerschap

Oorspronkelijke productiefactoren

• Natuur: grond, delfstoffen e.d.
• Arbeid: geestelijke en lichamelijke inspanning van de mens
   

Afgeleide productiefactor

• Kapitaal: goederen die nodig zijn om andere goederen te maken:
  computer, machines, gereedschap, gebouwen, bestelbus...

Afgeleide productiefactor: omdat de oorspronkelijke productiefactoren (arbeid en natuur) nodig zijn om deze te  kunnen maken.

Ondernemerschap

Ondernemerschap is de productiefactor die de andere 3 met elkaar verbindt, zodat er productie plaats kan vinden: doel is winst maken

Beloningen productiefactoren

Voor de verschillende productiefactoren zijn er verschillende beloningen:

Kapitaal      -> Rente of huur

Arbeid         -> loon

Natuur         -> pacht

Ondernemerschap  -> winst

Transactiekosten

Alle inspanningen en offers die worden gedaan om transacties goed te laten verlopen.

Deze kunnen financieel en niet-financieel zijn

Voorbeelden transactiekosten

zoek- en informatiekosten = kosten die je moet maken:

• om uit te vinden waar het product beschikbaar is 
• waar je het tegen de laagste prijs kan vinden

contract- en onderhandelingskosten =  kosten om tot een overeenkomst te komen met een andere partij:

•  het opstellen van een contract

Voorbeelden transactiekosten

Bankkosten: kosten die de bank rekent voor het betalingsverkeer

Energie en moeite: om naar de winkel te fietsen en het product te halen

Dus niet alleen geld, maar ook tijd en moeite

Twee soorten geld

chartaal geld: (tastbaar)

 munten en bankbiljetten, cash, contant geld

giraal geld: (niet tastbaar)

geld op je bankrekening 

je betaalrekening = rekening-courant tegoed: kun je direct betalingen mee doen (in tegenstelling tot een spaarrekening)

Elektronisch betalen

In een winkel betalen met een pinpas, creditcard of smartphone

Webwinkels betalen via mobiel of internetbankieren (iDEAL/paypal)

of bijvoorbeeld betalen met een betaalverzoek (‘Tikkie’) 

Rekening-courant tegoeden

Saldo op je betaalrekening van de bank

Infrastructuur

Infrastructuur: 

alle voorzieningen die nodig zijn voor vervoer en communicatie

Harde infrastructuur

Het geheel van (spoor)wegen, (lucht)havens, bruggen, tunnels en kanalen

Zachte infrastructuur

Het geheel van communicatiesystemen:

telefoonverbindingen

computernetwerken

kabelnetwerken

Door de zachte infrastructuur communiceren we sneller met elkaar