VWO - Rechtsstaat - par. 6

• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

6. Staat onze rechtsstaat onder druk?

Deze les:

• Je kunt uitleggen wat het utilitarisme is en hoe het denken over het algemeen en individueel belang van invloed is op het denken over rechtspraak

• Je kunt uitleggen wat ne-bis-in-idem inhoudt

• Je kunt naast de drie machten van Montesquieu ook uitleggen wat er bedoeld wordt met de vierde en de vijfde macht

• Je kunt uitleggen waarom klassenjustitie een gevaar vormt voor het goed functioneren van de rechtsstaat (2.5)

Gelijkheidsbeginsel

De overheid mag geen onderscheid maken tussen burgers.

Is het wel eerlijk dat twee criminelen, met hetzelfde strafbare feit, verschillende straffen krijgen (net als bij kroongetuigen)? 

Geef een argument voor en een argument tegen het bestaan van kroongetuigen

panorama.nl

Utilitarisme

Je kijkt naar de gevolgen van een handeling voor het algemeen belang 

(meerdere criminelen opsporen ten behoeve van het welzijn/geluk van de samenleving).

www.ad.nl

Ne bis in idem-beginsel

Bij een veroordeling of vrijsprak kon iemand niet nogmaals voor hetzelfde strafbare feit berecht worden.

Herziening in 2013

Wet Openbaarheid Overheid (WOO)

Journalisten/burgers hebben het recht informatie op te vragen van de overheid als ze dit willen.

Voorheen bekend als de WOB (Wet Openbaarheid van Bestuur)

https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/wet-open-overheid-woo/vraag-en-antwoord/hoofdlijnen-woo

Schaduwmacht

De macht van de ambtenaren (4e macht) en de macht van de media (5e macht).

Persvrijheid (vrijheid van meningsuiting) is essentieel voor een rechtsstaat.

In een rechststaat zijn media onafhankelijk van de overheid.

De media vormt de 5e  macht (schaduwmacht)

(ambtenaren zijn de 4e)

 

 

Vanaf welke gebeurtenis zijn veel veiligheidsmaatregelen strenger geworden?

Overheidscontrole

- sinds 9/11 strenger

- ID-plicht

- bodyscans

--> minder privacy

Hoe heet de NL'se inlichtingendienst?

1. FIOD
2. CIA
3. ARBO
4. AIVD

AIVD

Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst. Wil ingrijpen voordat er aanslagen gepleegd worden.

https:

Discussie?

In een rechtsstaat is het normaal dat er een discussie is over botsende grondrechten: vrijheid van meningsuiting, godsdienst, terrorismebestrijding, privacy. En luistert de overheid naar de burgers.

Klassenjustitie

• Klassenjustitie = als bepaalde bevolkingsgroepen systematisch worden benadeeld in de strafrechtketen (opsporing, vervolging, berechting).

• Instagrampost over klassenjustitie in het Verenigd Koninkrijk.

• Voorbeeld in Nederland: de toeslagenaffaire.

Komt klassenjustitie voor in Nederland?

Leg uit in hoeverre in de Verenigde Staten sprake is van klassenjustitie. Geef twee argumenten

www.netflix.com