Van paleis naar polis (2.1)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

2.1 Van paleis naar polis 

Tijdlijn van de Grieken

3000 v.Chr. 

1500 v.Chr. 

1000 v.Chr

500 v.Chr.

1 n. Chr. 

Minoïsche cultuur (Kreta)

Trojaanse oorlog

Ontstaan Griekse stadstaten (Athene, Sparta)

De bloei van de Griekse stadstaten. Oorlog met Perzië en elkaar.

Alexander de Grote veroverd grote delen van Azië

133 v.Chr. Griekenland wordt veroverd door de romeinen 

In deze les:

* De Minoïsche cultuur

* De Mykeense cultuur

* De donkere eeuwen

* Het ontstaan van de Griekse poleis

* kolonisatie

De oude culturen

Minoïsche cultuur (3000 V.C.-1200 V.C.) leefden op Kreta

Mykeense cultuur (1450 V.C. - 1111 V.C.) leefden op het vaste land

De oude culturen bouwden mooie paleizen, bouwden schepen en dreven handel. Daarom heten de eerste steden ook wel paleis-economiën

Minoïsche cultuur

• Ontstaan van de eerste steden ongeveer 2000 v. Chr op eiland Kreta.
  
• Deze Minoïsche cultuur had kennis gemaakt met de Egyptenaren.
  
• Er ontstaan steden met havens en grote paleizen, van waaruit werd bestuurd en alles werd verdeeld   centrum van de handel = paleiseconomieën
  
• Geregeerd door een koning (Minos woonde in een groot paleis).

De Minoïsche cultuur stortte rond 1400 in. De Myceners vielen Kreta binnen, maar het is niet duidelijk of de inval de oorzaak was van het einde van de Minoïsche cultuur. 

1

Knossos is een grote stad op Kreta waar het paleis van Koning Minos stond. De cultuur is naar deze koning vernoemd. 

4

Uit vondsten blijkt dat de Minoïsche handelaren contact hadden met onder andere Egypte. Dat kun je ook zien aan de Minoïsche kunst, die lijkt op de Egyptische kunst. 

3

Kreta is een eiland in de Middellandse Zee. Ten noorden van Kreta ligt de Egeïsche Zee. Dat is de zee tussen Griekenland en Turkije.

2

Midden in Knossos stond het enorme paleis. Dit was het centrum van de handel en dus van de economie. De Minoïsche cultuur heeft dus een paleis-economie. 

Archeologische vondsten

We hebben over de Minoïsche periode alleen informatie vanuit archeologische vondsten. De Minoïsche cultuur kende wel schrift, maar dat is (nog) niet ontcijferd.

Dit schrift noemen wij Lineair A. Uiteindelijk ontstond Lineair B, dat gebruikt werd door de Mykeners.

Piekheiligdom: een heilige plek hoog in de bergen. 

Mykeense cultuur

• Minoïers ten onder gegaan rond 1450 v. Chr > Mykeners veroverde Kreta vanaf het vaste land.
  

Mykeense cultuur

• Mykeense cultuur vooral bekend geworden door het verhaal over de Trojaanse oorlog.
• Een Trojaanse prins zou een Mykeense koningin hebben meegenomen.
• Meer realistisch: oorlog om gebiedsuitbreiding.

Hoort iets bij de Minoïsche of Mykeense cultuur? Sleep de tekst naar de juiste plek.

De Minoïsche cultuur

De Mykeense cultuur

Alleen op Kreta

Is de oudste Griekse cultuur

Trojaanse oorlog

Heeft en schrift: Lineai A

Vernoemd naar Koning Minos van Knossos. 

Ontstaan op het Griekse vasteland

De donkere eeuwen

• Rond 1200 v.Chr. verdwenen plots de steden, paleizen en het schrift. Ook de handel hield op.
• Terug naar leven in kleine boerengemeenschappen ->weinig bronnen ->daarom "donkere eeuwen"  
• Duurde van ongeveer 1100-800 v.Chr.

De donkere eeuwen

• Handel komt weer op gang.
• Werktuigen van ijzer (i.p.v. brons)
• Dorpjes groeien uit tot steden
• Gemeenschappelijke cultuur:

Dezelfde goden

Dezelfde taal

Dezelfde festivals & spelen

=> Olymische Spelen!

De Polis

• Vanaf 850 v. Chr ontstaan er in Griekenland machtige steden. 
• Elke Griekse stad had in eerste instantie een eigen koning, later veranderde dit. 
• Elke stad was dus een staat > Polis (meervoud:Poleis).

1

 Door het rotsachtige landschap liggen steden geïsoleerd. Elke stad wordt dus een eigen staat: een polis (meervoud poleis). Een polis bestaat uit de stad zelf en het omliggende platteland. 

2

Om zich te beschermen tegen aanvallen wordt de stad ommuurd. Daar is het veilig. 

3

Poleis liggen vaak aan de kust. Dit vanwege de handel én om oorlog te kunnen voeren. Over land is beide lastig door het rotsachtige landschap. 

4

Je ziet hier een tempel in het midden van de polis. Poleis werden (meestal) niet geregeerd door koningen. Paleizen waren dus niet nodig, zoals bij de Minoïsche en Mykeense culturen wel het geval was. 

De polis

• In de polis veel ongelijkheid tussen mensen. 
• Slavernij was  heel normaal.
• Alleen rijke mannen kregen  burgerrecht>  zij mochten meepraten in het bestuur > Politiek 

Kolonisatie

• Al snel groeit de bevolking snel > tekort aan voedsel.
• Nieuwe gebieden zoeken om steden te stichten > Kolonisatie
• Tussen 750 en 550 v.Chr ontstaan van stadstaten rondom de Middellandse zee.

Zet de volgende periodes op de juiste volgorde. 
(dit doe je door de tektjes te slepen) 

1

De Minoïsche cultuur

De donkere eeuwen

Ontstaan Griekse poleis

De Mykeense cultuur

Begin kolonisatie

Begrippen uit deze les

• Paleis-economie
• Minoïsche cultuur
• Mykeense cultuur
• Polis
• Burgerrecht (burgerschap)
• Politiek
• Kolonie

Jaartallen uit deze les

• 2000 v.Chr: Minoïse cultuur
  
  
• 1450 v.Chr: Mykeense cultuur
  
  
• 1200 v.Chr: de Donkere eeuwen
  
  
• 850 v. Chr: Ontstaan eerste Griekse Poleis
  
  
• 750-550 v.Chr: Kolonisatie

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen

Wat vond je van deze lesson-up?

😒🙁😐🙂😃