Cellen aan de basis les 2.4 Organellen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Les 2.4 Organellen

Wat gaan we doen?

Uitleg les 2.4

Opdracht maken eiwitsynthese

Opdracht maken BS 2.4

Evaluatie

Leerdoelen

• Je kan een cel beschrijven als een zelfstandige biologische eenheid.

• Je kunt de weg beschrijven van eiwitsynthese naar secretie

Opdracht

Maak samenvatting van de organellen in de tabel

klaar? 

organiseer organellen in groepjes die bij elkaar horen

maak 2.2 en 2.3

organel	functie kort	kenmerken / tekening
kern	reguleren van genexpressie	relatief groot, meestal rond dubbele membraan met kern poriën bevat chromosomen
ER
Golgi
Etc...
Etc...

Celkern

Bestaat uit kernplasma omgeven door een kernmembraan.

Via de openingen in het membraan vindt transport plaats. Kernporiën

In het kernplasma liggen chromosomen. Deze bestaan uit lange DNA moleculen en bevatten erfelijke eigenschappen.

Endoplasmatisch Reticulum

Netwerk van membranen dat dient voor transport van stoffen binnen een cel.

De membranen van het ER zijn verbonden met het kernmembraan.

Endoplasmatisch Reticulum (ER)

ruw endoplasmatisch reticulum*: 

• Ontvangt eiwitten van ribosomen
  
• Deze eiwitten worden verder

getransporteerd voor bewerking

glad endoplasmatisch reticulum:

• rol bij vetproductie 
• afbraak gifstoffen

* ruw vanwege de ribosomen

Ribosomen

RNA wordt afgelezen in ribosomen
Hierbij worden eiwitten gevormd

Ribosoom

Golgisysteem

Golgisysteem

Bestaat uit:

Stapel membranen

Functie:

bewerkt nieuwe eiwit moleculen tot juiste vorm

Bijvoorbeeld:

Eiwitten verlaten het Golgisysteem in blaasjes (lysosomen)

• Toevoeging fosfaatgroepen
  
• Wijzigen suikergroepen

Lysosoom

Een blaasje dat zich in het cytoplasma bevindt. 

Lysosomale enzymen in de lysosomen breken afvalstoffen van de cel af.

Deze afbraakproducten hergebruikt of veilig uitgescheiden kunnen worden.

Transport via blaasjes

Endocytose 

Exocytose

(opnemen)                                                                     (afgeven)

Beschrijf de weg van eiwitsynthese tot secretie

Stap 1: de celkern

• Kernplasma met daarin chromosomen (lange moleculen DNA die rond een aantal eiwitten zijn gewikkeld) 
• Nucleolus: maakt delen van ribosomen, die de kern verlaten via kernporiën ->  cytoplasma
• Er wordt een kopie gemaakt van het gen dat codeert voor het benodigde eiwit = RNA
• RNA verlaat de celkern via kernporie
  
  

binas tabel 70A

Stap 2: het Endoplasmatisch Reticulum (ER)

Uitgebreid netwerk van dubbele membranen dat is aangesloten op het kernmembraan

• Ruw (RER): met ribosomen op de membranen. Een ribosoom is een bolvormig organel dat eiwitten produceert (synthese) die in blaasjes vervoerd worden
• Glad (GER): bevat geen ribosomen, dus andere functie afhankelijk van celtype (bijv: vetten, hormonen, giftige stoffen onschadelijk maken)

RNA komt vervolgens in het ER terecht. 

Ribosomen

• Ribosomen zorgen voor de opbouw van eiwitten in cellen
• Ribosomen lezen RNA af en plaatsen de juiste aminozuren achter elkaar. 

Aminozuren = bouwstenen van eiwitten

Aminozuurketen

1

Stap 3: het Golgisysteem

Bestaat uit opeengestapelde platte membranen in het cytoplasma van de cel

• Neemt blaasjes op en bewerkt eiwitmoleculen totdat ze hun definitieve vorm hebben
• Daarna afsnoeren eiwitblaasjes -> exocytose

(lysosomen blijven in de cel en bevatten enzymen)

Samenvattend... (binas tabel 79D)

Aan de slag 

Maken BS 1.4 

Opdr 57 t/m 67

Herhaal de onderdelen van de microscoop

Kun je de verschillende celorganellen benoemen met hun functie?
Kun je de weg van eiwitsynthese tot secretie omschrijven?

😒🙁😐🙂😃

Evaluatie

Hoe vond je deze manier van werken?