Par. 6: Ontwikkeling

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Par. 6: Ontwikkeling

Leerdoelen

Je kan de ontwikkeling bij planten en dieren uitleggen.

Je kent de levensfasen en ontwikkeling bij de mens.

Ontwikkeling bij planten

Ontwikkeling is een verandering in de bouw van een organisme.

De meeste planten groeien uit een zaad. De kiemplant heeft de eerste dagen nog geen blad, maar later krijgt hij ze wel. Dit is een voorbeeld van ontwikkeling.

Ontwikkeling bij dieren

Bij sommige dieren vindt de ontwikkeling vooral tijdens de eerste levensfase plaats. Bij voorbeeld bij vogels in het ei of bij zoogdieren in de baarmoeder.

Maar er zijn ook diergroepen waar de jonge dieren niet op de volwassenen lijken. Bv. de rups lijkt niet op de vlinder. Bij deze dieren noemen we de jongen larven.

Metamorfose

Voordat een larve een volwassen dier wordt, vindt metamorfose (gedaanteverwisseling) plaats.

Tijdens de metamorfose verandert de lichaamsbouw en ook de levenswijze van het dier.

Levenscyclus van een vlinder

Levenscyclus van een vlinder

ei: in het ei vindt veel ontwikkeling plaats naar rups

rups: in een rups is geen ontwikkeling, wel veel groei (vervellen)

pop: in dit stadium vindt weer veel ontwikkeling plaats (metamorfose)

imago: een volwassen vlinder ontwikkelt en groeit niet meer

Ontwikkeling bij mensen

Er vinden zowel lichamelijke als geestelijke ontwikkeling bij mensen plaats.

Voorbeelden van geestelijke ontwikkeling:

een kind is zeer afhankelijk van zijn ouders en heeft weinig besef van verantwoordelijkheid, een volwassene is meer onafhankelijk en neemt zijn verantwoordelijkheid.

Levensfasen bij mensen

baby (0 tot 1 jaar): kan nog niet (goed) lopen

peuter (1 tot 4 jaar):  veel motorische ontwikkeling, bv. praten, tekenen, rennen

kleuter (4 tot 6 jaar): fietsen, met andere kinderen spelen

schoolkind (6 tot 12 jaar): lezen, schrijven, rekenen

puber (12 tot 16 jaar): veel ontwikkelingen

adolescent (16 tot 21 jaar): mensen leren zelfstandigheid

volwassene (21 tot 67 jaar): zelfstandig, kinderen opvoeden

oudere (na 67 jaar): vaak hulp nodig

Afsluiting

Je kent de metamorfose en de levenscyclus bij insecten.

Je kan voorbeelden van ontwikkeling noemen.

Je kent de levensfasen bij mensen.

HW: opdr. 16 t/m 21

Keuzeopdrachten: metamorfose ; levensfase bij de mens

Wat is onjuist over een larve van een insect?

1. de larve kan later een pop worden
2. de larve groeit niet veel
3. de larve lijkt vaak niet op de imago
4. de larve moet soms vervellen

Wat is geen ontwikkeling?

1. een rups komt uit een ei
2. in de puberteit verandert je lichaam
3. een bloem groeit op een struik
4. een plant groeit 5 cm per dag

In welke levensfase is er een sterke motorische ontwikkeling?

1. bij peuters
2. bij schoolkinderen
3. bij pubers
4. bij volwassenen

Noem een voorbeeld van geestelijke ontwikkeling bij kinderen.

Welke leeftijdscategorie hoort bij de levensfase adolescent?

1. tussen 15 en 20 jaar
2. tussen 16 en 25 jaar
3. tussen 16 en 21 jaar
4. tussen 18 en 22 jaar

Bij jongeren vindt ook ontwikkeling van het gevoelsleven plaats. Dit noemen we...

1. lichamelijke ontwikkeling
2. verandering
3. geestelijke ontwikkeling
4. veroudering