Paragraaf 2 Eise Eizinga

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

Slavernij?

Leerdoelen

• Aan het einde van de les weten de leerlingen wie Eise Eisinga was.
  
• Aan het einde van de les weten de leerlingen wat een planetarium is.
• Aan het einde van de les waarom Eise Eisinga zijn planetarium bouwde.
• Aan het einde van de les weten de leerlingen dat Eise leefde in de tijd van de Verlichting en weten ze dat kennis, verstand en wetenschap in de Verlichting centraal stonden.

Tijdvak 1: tijd van de Jagers en Boeren

Tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen

Tijdvak 3: tijd van Monniken en Ridders

Tijdvak 4: tijd van Steden en Staten

Tijdvak 5: tijd van Ontdekkers en Hervormers

Tijdvak 6: tijd van Regenten en Vorsten

Tijdvak 7: Tijd van pruiken en revoluties 

Wat weet jij van sterren en planeten?

Wat is jouw sterrenbeeld?

Eise Eisinga 

• 1744 - 1828 Franneker
• Zoon van een Wolkammer
• Hij bouwde in zijn huis in Franeker een planetarium.  
• Zo kon iedereen zelf zien hoe het zonnestelsel in elkaar zat.

De Verlichting

• Een periode waarin steeds meer mensen het gezond verstand en kennis van de wereld belangrijk vonden.  
• Ze kwamen bij elkaar om samen natuurkundige proeven te doen
• Ze bekeken fossielen, bespraken problemen in de samenleving en bestudeerden de sterren en planeten.

Het planetarium 

• Eise Eizinga maakte in zeven jaar tijd een planetarium, in zijn woonkamer. 
• Het zonnestelsel in het klein. '
• De planeten bewogen rond de zon, in hetzelfde tempo als de echte planeten.
• De aarde 1 jaar
• Mercurius 88 dagen
• Saturnus 29 jaar 

Patriotten op de vlucht

• Eise Eisinga was behalve Verlichtingsdenker ook een patriot 
• Patriotten waren het niet eens met stadhouder Willem V. 
• Ze vonden dat hij te veel macht had en dat de burgers ook iets te vertellen moesten hebben. 
• In 1787 werden veel patriotten opgepakt.
• Eise moest voor straf vijf jaar weg uit Friesland. 

Erfenis

• Koning Willem I  kocht het planetarium. 
• In Franeker is het oudste nog werkende planetarium nog altijd te zien. 
• Het werkt nog steeds precies zoals Eise Eisinga in zijn testament heeft voorgeschreven.

Waarom is het belangrijk dat er onderzoek wordt gedaan naar sterren en planeten?

Wetenschap is rationeel en geloof is emotioneel. Leren we nu meer in een rationele samenleving dan in een emotionele samenleving?

Ben jij meer rationeel of emotioneel? Leg uit.

Maken Werkblad: Eise Eizinga 

Klaar?

Quizlet 

Mensen zijn tegenwoordig minder snel te beïnvloeden, omdat we meer weten. Waar ben jij zeker over?

Waarom is het altijd belangrijk om feiten te checken?