Les 4, 6 en 6 donderdag 24 maart H5.2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 3,4

De wereld na 1945

§ 2 Het einde van de Koude Oorlog

5.2.1 | Het einde van de Koude oorlog

Gorbatsjov

• 1985: Gorbatsjov aan de macht 
  
• De economie stond op instorten, agv de wapenwedloop
  
• SU kon de wedloop niet meer betalen.
  
• Gorbatsjov bedenkt plannen om economie weer op gang te helpen, en communisme te hervormen. 
  

Mikhail Gorbatsjov 1985

• Perestrojka: economische hervormingen
  

1. Staat gaat zich minder bemoeien met economie, meer initiatief van burgers toegestaan. 
2. Ontwapening (meer geld voor economie)

• Glasnost = openheid (vrije meningsuiting)

 1. Democratischer bestuur

 2. Wijziging grondwet

Glasjnost=Vrijheid

De SU bestond uit 15 deelrepublieken

Centraal bestuur olv communistische partij in Moskou

Gorbatsjov wilde de inwoners van de deelrepublieken meer vrijheid geven: kiezen eigen parlement.
Dit idee botste met de oude ideeën van de Oost-Europese leiders....

maar was wél populair bij het volk van die landen!

Gevolgen

• Gorbatsjov: toenadering tot het Westen (wapens te duur geworden)
• Hij sloot verdragen met de VS over afschaffing kernwapens
  

• Eenzijdige ontwapening van de Sovjet-Unie
  
• In 1989 verklaarde hij dat de twee grootmachten geen vijanden meer waren 
• de Koude oorlog was voorbij!
  

0

• De Sovjet-Unie was bijna failliet.

• Hij wilde de mensen enthousiast
  aan het werk krijgen en laten
  meedenken over het systeem en
  het bestuur in de Sovjet-Unie.

• A
   
   B
   
   C
   
   D

• De Sovjet-Unie kon de wapenwedloop niet meer betalen.

• De Koude Oorlog was voorbij.

5.2.2 | De val van de Berlijnse Muur en van het communisme in Oost-Europa

Situatie in 1989

• Door nieuw beleid Gorbatsjov (Glasnost & Perestrojka) leiders in satellietstaten in verwarring en bevolking kreeg hoop: burgers in de satellietstaten eisen democratie
• 1989: vrije verkiezingen in Polen en Hongarije
• Communisme verliest haar macht
• Sovjetlegers grijpen niet meer in.....
  

Mei 1989

Hongarije zet de grens met Oostenrijk open.

Veel andere inwoners van Oost-Europese landen vluchten via Hongarije naar het westen.

Hierna volgen andere Oost-Europese landen dit voorbeeld

Situatie in Oost-Duitsland

Ook de bevolking van Oost-Berlijn en Oost-Duitsland wil meer vrijheid en openzetten van de grens

Grote demonstraties tegen de regering in Oost-Berlijn

Veel mensen vluchtten via Praag naar het Westen

Elke avond zijn er demonstraties

De druk op de Oost-Duitse regering neemt toe, terwijl de internationale media kijken naar de situatie in Oost-Berlijn

9 november 1989

De regering van de DDR besluit de doorgangen in de muur open te stellen. 

Iedere DDR burger mag de grens nu over, zonder gevaar voor eigen leven.

Verwarring!

Bedoeld was: iedereen die de DDR voorgoed wil verlaten mag weg

Resultaat: alle DDR burgers willen naar de andere kant

0

Daarna gaat het snel...

Totale ineenstorting 

van het communisme in Oost-Europa

• 16 november 1989: communistische leider van Bulgarije wordt afgezet

• 28 november 1989: communistische partij van Tjecho-Slowakije staat haar macht af

• 25 december 1989: communistische leider Roemenië wordt terechtgesteld

• april 1990: vrije verkiezingen in delen van Joegoslavië

(Onbedoelde) gevolgen van de maatregelen van Gorbatsjov voor de SU:

1. Omschakeling planeconomie naar markteconomie zorgt voor hoge (voedsel) prijzen
2. Uitelkaar vallen Sovjet-Unie: de 15 deelrepublieken maakten gebruik van de nieuwe wetten en verklaren zichzelf onafhankelijk
3. Gorbatsjov verliest zijn baan want geen SU meer
   

Einde van de Sovjet-Unie

25 december 1991

• Veel verschillende volken willen niet meer bij de Sovjet-Unie horen. 
  
• In 1991 houdt de Sovjet-Unie dan ook op te bestaan: grote delen van de Sovjet- Unie worden onafhankelijke landen, zoals Oekraïne, Wit-Rusland en Armenië.
  
• Het deel dat nog overblijft gaat verder als Rusland o.l.v. Boris Jeltsin.
  

Rusland vanaf 1990

• 1990: Jeltsin wordt president van Rusland
• Geen supermacht meer
• Hoge prijzen door overschakeling (kapitalistische) markteconomie van vraag en aanbod.
• Hoge werkloosheid, zwarthandel, armoede
  
• Enkelen worden echter steenrijk

Rusland vanaf 1990

• Veel Russen willen terug naar de "goede oude Sovjettijd": toen was alles goed en rustig.
• 1999: Poetin wordt president van Rusland
• Economisch herstel door verkoop gas en olie aan buitenland
  

0

• E,D,C,A,B

• Oost-Duitsers demonstreerden en vluchtten naar het westen.

• De SU steunde de DDR niet met het leger.

• Zij kregen te maken met mensen die ook vrije verkiezingen en een meerpartijensysteem wilden.

• ■
   □
   ■
   □

• □
   ■
   ■
   ■
   □

• armer
  

• kleine
  

• westerse
  

5.2.3 | Veranderende verhoudingen in Europa na 1991

Problemen Oost-Duitsland

• Enorm verschil in welvaart tussen DDR en BRD
• Veel Oost-Duitsers verhuizen naar West-Duitsland:

Slecht voor economie van Oost-Duitsland

West-Duitsland kan de stroom 

mensen niet aan

Oplossing: Duitsland herenigd

Bondskanselier Kohl stelt de Duitse eenwording voor

Kohl stelt voor om democratische verkiezingen te houden in Oost-Duitsland

3 oktober 1990

Eind goed, al goed voor Europa?

• Omschakeling naar markteconomie verloopt stroef door verouderde en vervuilende economie in Oost-Europa
• Sluiting fabrieken en werkloosheid
• West-Duitsers moeten extra belasting betalen om Oost-Duitsers te helpen
  

Europa

• Splitsing Tsjechoslowakije in Tsjechië en Slowakije
• Burgeroorlog Joegoslavië: Servië, Kroatië, Bosnië-Herzegovina, Macedonië en Montenegro (2006)
  

• De Oost-Duitse economie stond op instorten, omdat veel mensen wegtrokken. West-Duitsland kon de vluchtelingen niet meer opvangen.

• A
  
   B
  
   C
   D

• negatief economisch gevolg: fabrieken waren verouderd en moesten sluiten. Veel mensen raakten werkloos.

• De Sovjet-Unie, politiek gevolg: viel uit elkaar.

• Tsjecho-Slowakije, politiek gevolg: werd in twee delen gesplitst.

• Joegoslavië, politiek gevolg: kreeg te maken met burgeroorlogen, waarna het land uiteenviel.

• Oost-Duitsland, politiek gevolg: Duitse eenwording

• De VS waren vanaf nu de enige supermacht. Rusland had die positie niet meer.

• Er wordt worst verkocht aan een militair die niet aan de beurt is.

• Nee, iedereen krijgt maar 1 kilo vlees, want anders is er niet genoeg voor iedereen.

• Een beter werkende economie.

• Er ontstonden voedseltekorten, waardoor mensen ruzie kregen om worst.

• Zij willen terug naar het vroegere systeem, toen er wel genoeg voedsel was.

• Eigen antwoord, bijvoorbeeld: zorgen dat er wel voldoende voedsel was.