Geschiedenis verzorgingsstaat

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Geschiedenis verzorgingsstaat

Spoorboekje

- Context ontstaat verzorgingsstaat

- Voor en na WO II

- Ontmanteling van de verzorgingsstaat?

Voorgaande lessen

Smith:

- Arbeidsdeling leidt tot meer welvaart. Je kunt sneller meer produceren

- Hebzucht is iets goeds. zorgt ervoor dat de radertjes van de economie gaan draaien

- Vrije markt en nachtwakersstaat

Voorgaande lessen

Marx:

- Klassenstrijd: bourgeoisie tegen het proletariaat

- Deze strijd moet uiteindelijk leiden tot een opstand van het proletariaat --> bourgeoisie kan het proletariaat niet in leven houden.

- Communistische samenleving: proletariaat heeft het voor het zeggen

www.npostart.nl

1. Wat is de aanleiding voor het ontstaan van de verzorgingsstaat?
2. Wat heeft hoe het voor het ontstaan van de verzorgingsstaat is te maken met het denken van Smith?
3. Hoe zou Marx het ontstaan van de verzorgingsstaat verklaren?

Context ontstaan verzorgingsstaat

- Middeleeuwen: armen afhankelijk van de geestelijken

- 16e eeuw: leven in steden. Ontstaan van armenhuizen, georganiseerd door rijken

- 18e en 19e eeuw: Industriële revolutie --> toename van de welvaart, toename van de armoede

- Sociale wetgeving: wetten om de zwakkere in de samenleving te beschermen

Tijdens de 16e eeuw zorgen de .... voor de armen

1. Geestelijken
2. Proletariaat
3. Bourgeoisie
4. Armenhuizen

Iedereen werd rijker van de industriële revolutie

1. Waar
2. Onwaar

Verzorgingsstaat: voor en na de oorlog

- 1854: Thorbecke en de Armenwet: mocht alleen bijspringen als de kerk tekort schoot en bij besmettelijk zieken en krankzinnigen.
- 1874: Kinderwetje van Van Houten: verbieden fabriekswerk voor kinderen onder de 12. Maar geen inspectie…
- 1901: Leerplichtwet, Woningwet en ongevallenwet (70% procent van het loon tot e 1,25)
- Wetten met name gericht op mensen die werken.

Verzorgingsstaat: voor en na de oorlog

- Beurskrach Amerika (1929)
- Einde WO II: gelijkheid.

Sociale verzekeringen voor alle burgers!
Uitbreiding van de sociale voorzieningen:
1. Meer risico’s worden gedekt (AOW, Bijstandswet en WAO)
2. Aantal gerechtigden neemt toe (niet premie-betalers)

3. Meer sectoren (subsidies, regelingen etc.)

Verzorgingsstaat: voor en na de oorlog

- Jaren 70/80: toename werkloosheid.
- Hoge sociale premies --> loonkosten hoog --> werknemers duur --> Nederlandse producten duur --> Economie slecht --> hoge werkloosheid.
-Dus verlagen sociale premies, minimum inkomen en uitkeringen.

Ontmanteling van de verzorgingsstaat

21e eeuw: pogingen om de verzorgingsstaat betaalbaar te houden:

- Van WAO naar WIA (Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen): kijken naar wat mensen wel kunnen

- 2011: verhogen AOW-leeftijd. Van 65 naar 67

-2015: afschaffing van de basisbeurs. Studievoorschot. 

- Invoering eigen bijdrage

Wat is kenmerkend voor de verzorgingsstaat van voor WO II

1. Veel risico's worden gedekt
2. Verzekeringen gelden voor iedereen
3. Alleen gericht op werkenden
4. Alleen gericht op werkenden en oude mensen

Het verschil tussen WAO en WIA is

1. Kijkt meer naar wat mensen nog wel kunnen
2. Geen basisbeurs, maar studievoorschot
3. Niet op je 65, maar op je 67e
4. Van landelijk naar gedecentraliseerd

In 1956 werd de AOW leeftijd vastgesteld op

1. 60
2. 62
3. 65
4. 67

Welke ontwikkelingen waren er omtrent de verzorgingsstaat in de jaren 70?

1. Invoering AOW
2. Verlaging sociale premies
3. Invoering basisbeurs
4. Verlaging WAO

Wat is niet kenmerkend voor de verzorgingsstaat na WO II

1. Uitbreiding aantal gerechtigde
2. Meer risico's worden gedekt
3. Aantal sectoren wordt uitgebreid
4. Invoering eigen bijdrage