2324_5V_12.2 De lever

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

12.2 De lever

Doel en begrippen 12.2

Je leert de belangrijkste functies van de lever

leverlobjes, sinusoïden, glycogenese, gluconeogenese, transaminering, deaminering

Bloed aan-/ afvoer

Aanvoerende bloedvaten:

Leverslagader en poortader (vanaf de 

darmen)

Afvoerend bloedvat:

Leverader

Leverlobje

6 hoek

Sinusoïde

wijde haarvaten

Functies van de lever

De lever heeft verschillende functies.

• Koolhydraten stofwisseling
• Eiwit stofwisseling
• Vet stofwisseling
• Overig (bloed, afvalstoffen)
  

Koolhydraatstofwisseling (1)

Glycogenese: Bij een hoog bloedsuikergehalte zetten levercellen glucose uit het bloed om in glycogeen (onder invloed van insuline uit de alvleesklier)

Koolhydraatstofwisseling (1)

Bij een laag bloedsuikergehalte zetten levercellen glycogeen om in glucose en geven dat af aan het bloed (onder invloed van glucagon uit de alvleesklier)

Koolhydraatstofwisseling (1)

Wanneer de glycogeenvoorraad onvoldoende is voor de energiebehoefte wordt door de lever glucose gemaakt uit andere voedingsstoffen = gluconeogenese

Vetten

Aminozuren

Bloed aan-/ afvoer

Aanvoerende bloedvaten:

Leverslagader en poortader (vanaf de 

darmen)

Afvoerend bloedvat:

Leverader

Vetstofwisseling (2)

De lever zet vetachtige stoffen om naar lipoproteïnen waardoor de hydrofobe vetten wel in het bloedplasma vervoerd kunnen worden (H10).

HDL   (high density lipoprotein) --> (laag conc. cholesterol)

LDL   (low density lipoprotein) -->  (hoog conc. cholesterol)

Vetstofwisseling (2)

Vetten worden in het lichaam gebruikt:

-Energiebron,

-Bouwstof

-Bescherming. 

Overbodige vetten worden afgescheiden in de vorm van cholesterol of galzure zouten (gal) 

Vetstofwisseling (2)

De lever maakt ook cholesterol (grondstof voor celmembranen en hormonen)

Cholesterol is de basis voor de aanmaak van sommige hormonen (testosteron, oestrogeen, bijnierhormonen)

Cholesterol zit in celmembranen voor flexibiliteit

Vetstofwisseling (2)

De lever zet ongeschikte vetzuren om in geschikte vetzuren (bijvoorbeeld verzadigde vetzuren in onverzadigde vetzuren)

Essentiële vetzuren kan de lever niet maken. Die moet je via je voeding binnen krijgen (H10).

Eiwitstofwisseling (3)

9 van de 20 aminozuren zijn níet door de lever te maken: essentiële aminozuren.

Overtollige aminozuren worden door de lever afgebroken (er is geen ‘voorraad’). 

Eiwitstofwisseling (3)

De lever kan aminozuren omzetten in andere aminozuren -> transaminering

Eiwitstofwisseling (3)

Deaminering: stikstofgroep wordt verwijderd -> ureum wordt gevormd.

Eiwitstofwisseling (3)

Koolstofskelet wordt verbrandt, omgezet naar glucose (gluconeogenese) of vet (lipogenese)

Afbraak rode bloedcellen (5)

Milt en lever breken oude bloedcellen af.

Afbraak van hemoglobine levert: IJzer en biliverdine

Afbraak rode bloedcellen (5)

Galproductie (6)

Galzure zouten worden voor 

90% geresorbeerd in de darm

en komen weer via de 

poortader in de lever terecht.

Afbraak gifstoffen (7)

Levercellen breken lichaamsvreemde stoffen af (alcohol, nicotine, medicijnen etc.) -> detoxificatie

Opslag (8)

In de lever worden de volgende stoffen opgeslagen:

Glycogeen

IJzer (in de vorm van ferritine)

Sommige vitamines en mineralen

De schommelingen in glucosegehalte van het bloed in de poortader, in de leverader en in de leverslagader worden met elkaar vergeleken. In welk van deze bloedvaten is het verschil (schommeling) tussen het min. en het max. glucosegehalte van het bloed het kleinst en in welk het grootst?

1. kleinst = leverader & grootst = poortader
2. kleinst = leverader & grootst = leverslagader
3. kleinst = leverslagader & grootst = poortader
4. kleinst = leverslagader & grootst = leverader

Hieronder een aantal stoffen die in het lichaam van de mens voorkomen:
1) aminozuren
2) koolhydraten
3) eiwitten
Van welke van deze stoffen kan in de lever de concentratie in het bloed gewijzigd worden?

1. alleen van 1
2. alleen van 2
3. alleen van 2 en 3
4. van 1, 2 en 3

En nu???

-Lees 12.2 door en maak alle opdrachten waar geen * voor staat.
-Kijk de opdrachten na.
-Welke begrippen kom je tegen? (Begrippenlijst op Peppels)

-Wat staat er in Binas over 12.2?

-Misschien al beginnen planning Proefwerkweek 2 ???

beschadigde lever

Alcohol = giftig

met name hersencellen onherstelbaar beschadigd

te veel alcohol kan de lever niet aan, er ontstaat littekenweefsel = levercirrose 

Tekst