1.2 WO1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

 De Grote Oorlog

Paragraaf 3.2 

Programma

• terugblik/ uitleg 1.2
• 
  
• afsluiten  

Leerdoel

aan het eind van deze les:

• ken je het verschil tussen oorzaak en aanleiding
• kun je verklaren  hoe bondgenootschappen tot het uitbreken van WOI hebben geleid
• weet je wat de uiteindelijke aanleiding van WOI was 

§3.1

De Eerste Wereldoorlog

A

Oorzaken van de oorlog

Vier oorzaken Eerste Wereldoorlog:

Spanningen in Europa door

• Nationalisme
• Modern imperialisme
• Wapenwedloop
• Bondgenootschappen

Leerdoel:

• Je kunt uitleggen wat vier oorzaken van de Eerste Wereldoorlog waren, en hoe het een wereldoorlog werd.

verschil oorzaak & aanleiding 

• oorzaken: ook wel indirect -> spelen al langere tijd                VB: Het streven naar een zelfstandige staat door de Serven
• aanleding: directe gebeurtenis. Ook wel het laatste zetje 

Moord in Sarajevo

• Sarajevo: hoofdstad Bosnië-Herzegovina ; veel Serviërs 
• Servische nationalisten (Zwarte Hand) wilden één groot Servië 
• 28 juni 1914: kroonprins Oostenrijk Hongarije (Franz Ferdinand) bezocht Sarajevo -> moordaanslag gepland
• aanleiding WOI 

Gavrilio Princip, een Bosnisch-Servische Nationalist

aanleiding: moord op Franz Ferdinand

WOI breekt uit 

• Oostenrijk-Hongarije verdenkt Servië van moordaanslag -> politieonderzoek 
• Rusland steunt Servië, Duitsland steunt Oostenrijk-Hongarije 
• 28 juli 1914: oorlogsverklaring aan Servië door Oostenrijk-Hongarije -> Europa Mobiliseert 
• 1 augustus: Duitsland verklaart oorlog aan Rusland

Bondgenootschappen

(tot 1917)

• Geallieerden: Frankrijk, Engeland, Rusland, Italië, Servië
  

• Centralen: Duitsland, Oostenrijk-Hongarije, Turkse Rijk, Bulgarije

• Neutrale landen: Nederland, Spanje, Zwitserland, Noorwegen, Zweden

Von Schlieffenplan

• Duitsland wilde tweefrontenoorlog voorkomen > snelle inname Parijs via België (neutraal) 
• 5 augustus: Engeland verklaart oorlog aan Duitsland
• Russische mobilisatie sneller dan verwacht +  inmenging Frankrijk, Engeland en België aan westfront --> Schlieffenplan mislukt 
• loopgravenoorlog 

Loopgravenoorlog

• Het Von Schlieffenplan mislukt: de opmars van Duitsland loopt vast in Noord-Frankrijk en België
• Aan beide kanten van het front worden loopgraven gegraven

Loopgraven (1)

• De wapens zijn zo krachtig geworden, dat vechten op een open veld zelfmoord zou zijn

• Loopgraven zorgen voor meer beschutting

• In totaal wordt er aan het Westfront 40.000km aan loopgraven aangelegd

Loopgraven (3)

• Generaals geloven dat massale aanvallen vanuit de loopgraven effectief zijn. Dit is maar zelden het geval: soldaten worden kannonenvoer
  

• Het gebied tussen de loopgraven wordt in vier jaar tijd compleet omgeploegd. Er ontstaat een niemandsland

Zandzakken waren gevuld met aarde en modder, en waren bedoeld om de soldaten te beschermen

In het begin van de oorlog waren de rantsoenen nog wel redelijk, maar naarmate de oorlog langer duurde, was er ook steeds minder (goed) eten.

Als de soldaten niet hoefden te vechten, speelden ze bijvoorbeeld met kaarten.

Behalve de vijand hadden de soldaten veel last van ongedierte, zoals ratten en vlooien. Sommige soldaten kwamen de tijd tussen de gevechten door met het doden van ratten.

Honden hielden de soldaten niet alleen gezelschap, ze bezorgden ook boodschappen tussen de verschillende loopgraven.

Soldaten konden vaak alleen maar overdag slapen, omdat 's nacht een goed moment was om de loopgraven van de vijanden te bespioneren. 

Met een periscoop konden de soldaten de vijand bekijken, zonder grote risico's te nemen. Een periscoop werkt met spiegels.

Er zijn duizenden brieven en dagboeken van soldaten uit de Eerste Wereldoorlog bewaard gebleven. Dit zijn tegenwoordig belangrijke en waardevolle bronnen.

Voor de veiligheid van de soldaten waren de loopgraven in zigzag-vorm.

Tussen de Noordzee en de Zwitserse grens (Westfront) wordt 40.000km aan loopgraven aangelegd.

Het gebied tussen de loopgraven wordt in vier jaar tijd compleet omgeploegd. Er ontstaat een niemandsland.

http://www.bbc.co.uk/schools/0/ww1/

360˚ video van een loopgraaf

Tijdens de video kun je alle kanten opkijken! Probeer het maar eens uit!

Op wacht staan was één van de belangrijkste taken die je kon krijgen. Op het in slaap vallen tijdens de wacht stonden zeer zware straffen.

Behalve vechten en wacht houden, waren er nog genoeg andere vervelende klusjes in een loopgraaf, zoals zandzaken bijvullen, prikkeldraad repareren of het leegmaken van de latrines (wc's)

Oorlog

• Duitse tactiek: Von Schlieffenplan: 
• 1. Via België Frankrijk aanvallen
• 2. Frankrijk verslaan
• 3. Troepen op transport naar oosten
• 4. Rusland verslaan
• Doel: tweefrontenoorlog voorkomen
• Augustus 1914: Duitsland valt België aan
• Gevolg: deelname Engeland
• Snelle Duitse opmars naar Parijs
• Slag bij de Marne: Duitse opmars wordt gestopt

dodendraad

• 1915 grens met België afgesloten met een dodelijk schrikdraad: ​
  
• De dodendraad.​
  
• Nederland protesteerde niet tegen de dodendraad.​
  
• Het hielp om neutraal te blijven en het ging de grenssmokkel tegen.​

Loopgraven

• Von Schlieffenplan mislukt:
  
• 1. Rusland mobiliseert te vroeg
• 2. Duitsland verovert Frankrijk niet
• Na korte terugtrekking graaft Duitse leger zich in
• Gevolg: loopgravenoorlog
• Nieuwe wapens maken "traditionele" oorlogsvoering onmogelijk:
• 1. Machinegeweer
• 2. Gifgassen
• 3. Vliegtuigen en tanks

Vier jaar lang vanuit de loopgraven kijken naar 

hetzelfde stuk, kapotgeschoten, niemandsland...

Nieuwe wapens

• Om de loopgravenoorlog te doorbreken worden uitvindingen gedaan die zorgen voor nieuwe wapens.

• Naast generaals bepalen ook steeds meer wetenschap en techniek het verloop van de oorlog.

• De Eerste Wereldoorlog wordt 'de oorlog van de uitvinders'

Gifgas

Gif- of strijdgassen moesten ervoor zorgen

dat de vijand, in paniek, de loopgraven zouden verlaten

De meeste gasaanvallen waren door het gebruik van 

gasmaskers steeds minder dodelijk voor de soldaten, 

maar zorgde voor brandwonden, tijdelijke blindheid en angst

Luchtschepen

Om het slagveld beter te kunnen observeren,

gebruikte men luchtschepen om de ligging

van de vijandelijke loopgraven te achterhalen.

Behalve voor observatie werden Zeppelins (type Duitse luchtschepen) 

ook gebruikt voor bombardementen (op Antwerpen en Londen)

Vliegtuigen

Om voor een echte doorbraak in de oorlog te zorgen,

zijn de eerste vliegtuigen nog te primitief.

Toch beleeft de wereld de eerste luchtgevechten

en bombardementen.

Vlammenwerpers

Net als gifgas moet de vlammenwerper

voor paniek bij de vijand zorgen.

Brandende benzine wordt, soms over afstanden

van honderden meters, over het slagveld gespoten

Tanks

Hoe kom je levend bij de loopgraven van de vijand?

Bouw een rijdend stalen harnas om je heen!

Omdat de ontwikkeling ervan zeer geheim was, 

gebruikten de Britten de term 'tank', van watertank. 

Zelfs de arbeiders geloofden dat ze mobiele watertanks maakten.

Vóór en ná:

om de verminkte mannen toch nog een leven te kunnen bieden...

...werd driftig geëxperimenteerd met plastische chirurgie en maskers

Trench Foot

Omdat de soldaten langdurig met dezelfde laarzen en sokken 

in de vocht en modder moeten staan, 

gaan hun voeten opzwellen, infecteren en vervolgens afsterven.

Meestal is amputatie de enige oplossing voor loopgraafvoeten