5.2, 5.3 en 6.1 Democratie en economische crisis

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, havo
• Leerjaar 3,4

Het interbellum

1918-1939

 Democratie en economische crisis

Duitsland na de Eerste Wereldoorlog 

Eerste democratie in Duitsland: Republiek van Weimar (1919)

Verlies van de oorlog komt hard aan, zowel emotioneel als economisch. 

De herstelbetalingen zijn niet op te brengen door de regering, en de inflatie is groot.

Economische problemen

• De herstelbetalingen drukten zwaar op de Duitse economie
• In 1923 kon de Weimar regering niet betalen
• Frankrijk en België bezetten daarop het Ruhrgebied (industriegebied) => dit mocht volgens het Verdrag van Versailles

Bezetting van het Ruhrgebied

1923-1924

Duitse reactie: Arbeiders staken met doorbetaling.

Hoe kan er worden doorbetaald als ze niet meer werken?

De Duitse regering drukte geldbiljetten bij..
Dit veroorzaakt waardevermindering en automatisch inflatie.

Hyperinflatie

• Als reactie op de bezetting van het Ruhrgebied liet de Duitse regering geld bijdrukken....
• Dezelfde hoeveelheid goud werd nu vertegenwoordigd door meer bankbiljetten => het geld werd daardoor snel heel veel minder waard => hyperinflatie

Prijzen voor 1 kilo brood (1923)

December 1921:                        4 Mark 

December 1922:                       163 Mark 

Januari 1923:                              250 Mark 

April 1923:                                   474 Mark 

Augustus 1923:                          69.000 Mark 

November 1923:                        201.000.000.000 Mark

 Hulp voor Duitsland

Beurskrach
1929

De aandelenmarkt stortte in, veel aandelen waren meer waard dan het bedrijf zelf.

https://schooltv.nl/video/zwarte-donderdag-het-begin-van-de-crisis-in-de-jaren-dertig/

Crisis in de wereld 

vanaf 1929

De Amerikaanse economie stort in en Amerika wil zijn geld terug.

Dit is het begin van een wereldwijde economische crisis.

Economische crisis

Oorzaak: te veel uitgaven -> hoe? -> geld lenen

1. Boeren en bedrijven om te kunnen investeren -> meer productie

2. Consumenten om producten te kopen

3. Aandeelhouders om aandelen in bedrijven te kopen.

-> Beurskrach

Ik 'hoover' niets aan te doen

• President Hoover was een Republikein: de VS zou zichzelf redden. 
• Door gebrek aan ingrijpen verergerde de situatie juist.
• De economische crisis werd nu de Great Depression genoemd.
  

Gevolgen

• Overal in de wereld te merken 
  
• De VS kocht niks meer in het buitenland 
  
• Het Dawesplan werd direct gestopt
• Ineenstorting internationale geldmarkt 
  
• Wereldwijde werkloosheid 
  

Een crisis is moeilijk om uit te komen...

New Deal, new hope?

Vanaf 1933

• In 1932 wordt de Democratische Franklin Roosevelt gekozen als president van de Verenigde Staten. 

• Roosevelt vergelijkt de Amerikaanse economie met een kaartspel. De kaarten moesten opnieuw worden geschud.

De New Deal

President Roosevelt (1933-1945) greep wel in, in de economie. Zijn politiek noemen we de New Deal. 

Hij bestreed werkeloosheid met o.a.:

• Verhoging overheidsuitgaven
• Werkverschaffingsprojecten
• Afspraken over minimumlonen
• Sociale wetgeving

Gevolgen  van de 'New Deal'

1 de werkloosheid daalde

2 de lonen stegen weer

3 Minder bedrijven gingen failliet

4 Stijgende belastingen (om de overheidsuitgaven te betalen)

Belangrijke begrippen

• interbellum
• Republiek van Weimar
• dolkstootlegende
• (hyper)inflatie
• Volkenbond
• Dawesplan
• economische crisis
• beurskrach