lezen klas 2 2022

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Lesdoelen

Je herkent tekstdoelen, tekstsoorten en tekstvormen

Je herkent verbanden en signaalwoorden 

Je herkent deelonderwerpen

Welk tekstdoel heeft een advertentie meestal?

1. informeren
2. activeren
3. amuseren
4. overtuigen

Welk tekstdoel heeft een betoog meestal?

1. informeren
2. activeren
3. amuseren
4. overtuigen

Waaraan herken je een informerende tekst?

Waaraan herken je een activerende tekst?

waaraan herken je een overtuigende tekst?

Verbanden

Signaalwoorden	Tekstverband
Daarnaast, vervolgens, bovendien, daarna, ook, tevens, en, zowel … als	Opsomming
Toen, daarna, eerst, toen, vroeger, nu, later, eerder	Tijdvolgorde
Daarentegen, echter, maar, toch	Tegenstelling
Daardoor, waardoor, doordat	Oorzaak en gevolg
Daarom, want, omdat	Reden/argument
Dus, concluderend, uit dit alles blijkt	Conclusie
samengevat, kortom, al met al, met andere woorden, anders gezegd, het komt erop neer dat	Samenvatting
bijvoorbeeld, een voorbeeld, dat wil zeggen, zoals, onder andere, je moet daarbij denken aan	Toelichtend

signaalwoorden
oorzaak/gevolg

Oorzaak en gevolg

Bij het verband oorzaak - gevolg gebeurt er iets (oorzaak) en heeft dat een gevolg.

'Vandaag werd ik op de fiets aangehouden door de politie. Daardoor kwam ik te laat op school.'

Prins Harry en zijn vrouw Meghan Markle hebben een zeldzaam interview gegeven. Eerder dit jaar lieten ze weten nooit meer voor het Britse koningshuis te willen werken. Gisteren vertelden ze aan Oprah dat ze ongelukkig waren.

1. Opsomming
2. Tegenstelling
3. Tijdvolgorde
4. Oorzaak/gevolg

Tijdvolgorde

Bij een tijdvolgorde wordt alles in een bepaalde tijd gezet.

'Toen ze het bedrijf startten, zaten ze in klas drie. Een jaar later hadden ze al een bedrijfsruimte nodig. Daarna ging het snel, ze moesten zelfs mensen aannemen. Nu zijn ze een van de grootste telecombedrijven van Nederland.

In het interview ging het ook over vrolijke onderwerpen. Ze vertelden over hun zoon Archie en over de zwangerschap van Meghan. Daarnaast vertelden ze dat ze zijn verhuisd.

1. Opsomming
2. Tegenstelling
3. Tijdvolgorde
4. Oorzaak/gevolg

Opsomming

Bij een opsomming wordt er meer dan een ding genoemd.

'In de laatste schoolweek werd het jaar afgesloten. Er was niet alleen een disco, maar we gingen ook op kamp. Daarnaast hadden we een afsluitende barbecue en vervolgens hield de directeur een praatje. Daarna was het eindelijk zover, de vakantie begon!'

Doordat de maatregelen niet het gewenste effect hadden, werd het Vondelpark volledig afgesloten voor het publiek.

1. Opsomming
2. Reden/argument
3. Tijdvolgorde
4. Oorzaak/gevolg

Oorzaak en gevolg

Bij het verband oorzaak - gevolg gebeurt er iets (oorzaak) en heeft dat een gevolg.

'Vandaag werd ik op de fiets aangehouden door de politie. Daardoor kwam ik te laat op school.'

Prins Harry en Meghan voelden zich heel ongelukkig bij het Britse koningshuis, omdat ze te maken kregen met veel kritiek.

1. Samenvatting
2. Reden/argument
3. Tijdvolgorde
4. Oorzaak/gevolg

Reden/argument

Bij dit verband geeft de schrijver een onderbouwing (reden) van de informatie die hij eerder in de tekst beschreven heeft. 

'Ik ga vandaag niet naar school, omdat ik me niet lekker voel'

In bovenstaand voorbeeld zie je dat de schrijver in het tweede zinsdeel een onderbouwing/reden (niet lekker voelen) geeft van het eerste zinsdeel (niet naar school gaan).

signaalwoorden
conclusie

Conclusie

Bij een concluderend verband geeft de schrijver zijn oordeel over de informatie die hij eerder in de tekst beschreven heeft. Dit is een typisch verband dat je tussen alinea's vindt.

 

Inhoud alinea 1: Scholieren gebruiken steeds vaker een mobiele telefoon in de les.

Inhoud alinea 2: Docenten hebben hier last van.

Kernzin alinea 3: Uit dit alles blijkt dat scholieren hun telefoons niet meer mee zouden mogen nemen naar het klaslokaal.

 

In bovenstaand voorbeeld zie je dat de schrijver in alinea 3 een conclusie trekt uit de informatie van alinea 1 en 2.'

signaalwoorden
samenvatting

Samenvatting

Bij een samenvattend verband vertelt de schrijver nog eens in het kort wat hij daarvoor heeft behandeld. Dit is een typisch verband dat je tussen alinea's vindt.

Inhoud alinea 1: vlees eten is slecht voor dierenwelzijn

Inhoud alinea 2: vlees eten is slecht voor het milieu

Kernzin alinea 3: Samengevat is het eten van vlees slecht voor zowel het dierenwelzijn als voor het milieu.

Deelonderwerp?

Deelonderwerp

Een bepaalde kant/ een bepaald deel van het hoofdonderwerp.

Vaak per alinea, 1 deelonderwerp

• Welke vragen worden beantwoord over het onderwerp?
  
• Welke verschillende kanten worden belicht?

Onderwerp: nieuwe versies coronavirus

Deelonderwerp 1: Wat is een virus

Deelonderwerp 2: Coronavirus is veranderd

Deelonderwerp 3: Wanneer zijn we er vanaf?

Deelonderwerp 4: Vaccineren (is de oplossing)

deelonderwerpen 'taart bakken'

Lesdoelen

Je herkent tekstdoelen, tekstsoorten en tekstvormen

Je herkent verbanden en signaalwoorden 

Je herkent deelonderwerpen

waaraan herken je een samenvattend verband?

wat is een deelonderwerp?