5.4 De Opstand

H1 par 4 De Opstand
Deel 1
1 / 29
suivant
Slide 1: Diapositive

Cette leçon contient 29 diapositives, avec diapositives de texte et 3 vidéos.

Éléments de cette leçon

H1 par 4 De Opstand
Deel 1

Slide 1 - Diapositive

De Nederlanden
- De Nederlanden bestonden uit 17 staatjes (gewesten) met elk een eigen hertog of graaf
- Tussen 1515 en 1543 onder leiding van Karel V
- Karel had als hertog of graaf overal de hoogste macht, de soevereiniteit, maar dat betekende niet dat hij zomaar alles mocht beslissen

Slide 2 - Diapositive

- Hij moest rekening houden met de rechten van zijn onderdanen
- Elk gewest had eigen regels, wetten en belasting en ook een eigen bestuur: De Staten
- Daarin werden steden, adel en geestelijken van het gewest vertegenwoordigd
- De steden hadden met stadrechten veel zelfstandigheid

Slide 3 - Diapositive

- Karel V bestuurde de Nederlanden vanuit Brussel,
maar ook keizer van Duitsland en koning van Spanje
en vaak onderweg om oorlog te voeren

- Voor de contacten met de gewesten benoemde hij een hoge edelman als vertegenwoordiger: stadhouder

Slide 4 - Diapositive

Staatsvorming en centralisatie
- Karel werkte aan staatsvorming en centralisatie in de Nederlanden
- Hij wilde de belasting omhoog voor oorlog en paleizen
- Maar wie moet er belasting betalen?

Slide 5 - Diapositive

- Daarnaast wilde Karel meer centrale wetten die overal geldig waren
- Want hoe werkte dit eerst?

Slide 6 - Diapositive

- In de gewesten groeide ontevredenheid over deze maatregelen
- Edelen en burgers bang dat dit schadelijk zou zijn voor hun rechten en welvaart

Slide 7 - Diapositive

Slide 8 - Vidéo

Filips II
- In 1555 werd Karel opgevolgd door zoon
- Filips II
- Filips ging door met centralisatiepolitiek van vader
- Nog hogere belastingen voor oorlogen
- Ook ging hij door met vervolgingen protestanten
- De meedogenloze manier waarop hij dit deed ging veel bestuurders in NL te ver

Slide 9 - Diapositive

De Opstand tegen Spanje
- Wanneer Filips Brussel verliet om terug te gaan naar Spanje namen de protesten in de Nederlanden toe
- Hij kon niet meer vertrouwen op zijn plaatsvervangers (landvoogden)
- Willem van Oranje (stadhouder Holland, Zeeland en Utrecht) was voor godsdienstvrijheid en wilde protestantisme toestaan

Slide 10 - Diapositive

Het smeekschrift der Edelen
- 1566 schreven een groep edelen een smeekschrift, gericht aan Margaretha van Parma
- De halfzus van Filips en landvoogdes
- Zij smeekten de vervolgingen op de calvinisten te stoppen
- Zij gaf toe en beloofde tijdelijk te stoppen met de vervolgingen
- Er ontstonden hagenpreken

Slide 11 - Diapositive

Slide 12 - Diapositive

De Beeldenstorm 1566
- Door de hagenpreken werden mensen aangezet de relikwieën te vernielen
- Overal in NL bestormden protestanten katholieke kerken en vernielde alle versieringen
- Toen Filips dit hoorde was hij woedend
- Hij stuurde de gevreesde hertog van Alva naar de Nederlanden


Slide 13 - Diapositive

Slide 14 - Diapositive

Slide 15 - Diapositive

- De hertog van Alva trok met een groot leger richting de Nederlanden
- Hij vormde een speciale rechtbank, en legde doodstraf op aan honderden calvinisten
- Alva wilden de Nederlanders gehoorzaam maken met terreur (schrikbewind): een bestuur dat zijn onderdanen bang maakt met geweld

Slide 16 - Diapositive

- Bloedraad
- Tienduizenden mensen sloegen op de vlucht
- Ook Willem van Oranje vluchtte naar Duitsland
- In Duitsland zette hij een leger op de been en viel twee jaar later 1968 de Nederlanden binnen
- De oorlog tegen Spanje was nu begonnen (Tachtigjarige Oorlog / De Opstand)

Slide 17 - Diapositive

- Alva sloeg Willem van Oranje terug
- Hij moest zich terugtrekken in Duitsland
- Alva dacht onverslaanbaar te zijn
- Maar zo bleef het niet...

Wordt vervolgt 

Slide 18 - Diapositive

Slide 19 - Vidéo

Verdeeldheid in de Nederlanden

- De opstandelingen kregen de naam 'geuzen' (bedelaars)
- De opstandelingen gebruikten het woord geus daarna als erenaam
- Gevluchte calvinisten vormden een vloot (watergeuzen)
- Zij erkenden Van Oranje als leider

Slide 20 - Diapositive

- 1572 slag bij Den Briel

- In de maanden erna openden veel Zeeuwse en Hollandse steden hun poorten voor de geuzen

- De stadsbestuurders sloten zich bij De Opstand aan en herkenden Willem van Oranje als hun leider

Slide 21 - Diapositive

- Vanuit het zuiden rukten legers van Alva op
- Slag bij Naarden
- Deze terreur leidde ertoe dat andere steden zich absoluut niet wilde overgeven
- Alkmaar, Leiden en Alkmaar werden belegerd maar hielden het maandenlang vol
- Leids Ontzet

Slide 22 - Diapositive

- In Leiden en Alkmaar wonnen de geuzen
- Filips zijn geld raakte op
- Hij kon soldaten niet meer doorbetalen
- Hierdoor konden geuzen meer terrein winnen

Slide 23 - Diapositive

Unie van Atrecht

- Drie zuidelijke gewesten sloten zich aan bij de Spanjaarden
Unie van Utrecht

- Daarna vormden de opstandige gewesten ook een bond (opstandelingen)

Slide 24 - Diapositive

Nederland wordt onafhankelijk
- In 1580 beloofde Filips een hoge beloning voor degene die Willem van Oranje zou vermoorden
- Vogelvrij
- Vlucht naar Delft
- Als reactie hierop zette de Unie van Utrecht Filips officieel af als vorst 
- Dat was het begin van Nederlandse onafhankelijkheid

Slide 25 - Diapositive

Plakkaat (Acte) van Verlatinghe
Unie van Utrecht zet Filips officieel af als vorst

Slide 26 - Diapositive

- In 1584 werd Willem van Oranje vermoord door Balthasar Gerards

- Jaar later namen Spanjaarden Antwerpen in (grootste en rijkste stad van NL-en)

- In noorden hielden opstandelingen stand
- 1581 Acte van Verlatinghe

- In 1588 stichtten zij Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden

Slide 27 - Diapositive

- Ze benoemden zoon van Willem als stadhouder (Maurits van Oranje)
- Stadhouder was vanaf nu een titel voor militaire leider van de Republiek
- Oorlog tussen Republiek en Spanje ging nog lang door 
- In 1648 sloten ze vrede (Vrede van Münster)

Slide 28 - Diapositive

Slide 29 - Vidéo