2-1 Economische kringloop

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4,5

productiefactoren

• Kapitaal (kapitaalgoederen)
• Arbeid
• Natuur
• Ondernemerschap

Economische kringloop

Welke stelling(en) is/zijn waar?

1. blauwe bolletjes = binnenlands product
2. blauwe bolletjes = binnenlands inkomen
3. rode bolletjes = binnenlands inkomen
4. rode bolletjes = binnenlands product

Macro-economie

Binnenlands Product (W):wat produceren alle bedrijven samen

Binnenlands Inkomen (Y): wat verdienen alle huishoudens samen

Consumptieve Bestedingen (C): wat consumeren alle huishoudens samen

W = Y = C

Binnenlands product = Binnenlands inkomen = Consumptieve bestedingen

W

C

Y

bolletjes = reele of goederen kringloop

driehoekjes = monetaire of geldkringloop

Welke lijn geeft het binnenlands product aan?

1. rode bolletjes
2. blauwe bolletjes
3. blauwe driehoekjes
4. rode driehoekjes

nationaal inkomen: Y

gezinnen geven	(factorinkomen)
kapitaal	rente (interest) + huur +
arbeid	loon +
natuur	pacht +
ondernemerschap	winst +
totaal	= Binnenlands inkomen (Y)

Welke lijn geeft het binnenlands inkomen aan?

1. rode bolletjes
2. blauwe bolletjes
3. blauwe driehoekjes
4. rode driehoekjes

Consumenten sparen ook!

In de werkelijkheid besteden consumenten niet hun hele consumptie, ze sparen (S) ook een deel. Hier kun je een gedragsvergelijking van maken: 

Y = C + S

Alleen consumpties

Ook sparen en investeren

W

C

Y

W

C

S

I

Y

Stel: consumenten sparen 1/3 deel en consumeren 2/3 deel. Wat gebeurt er?
(C=consumptie, W=productie)

1. C = W
2. C > W
3. C < W

Wat gebeurt er als de consumptie (C), lager is dan de productie (W)?

1. productie daalt, werkgelegenheid daalt
2. productie daalt, werkgelegenheid stijgt
3. productie & werkloosheid constant

Dus sparen is slecht?

Immers: niet alles wat wordt verdiend, wordt geconsumeerd. Daardoor daalt de productie, daardoor de werkgelegenheid en daardoor ook het nationaal inkomen. 

Echter de producenten kunnen besluiten het spaargeld te lenen om uitbreidingsinvesteringen te doen. Dan blijft de kringloop hetzelfde. 

Investeringen

Bedrijven doen twee soorten investeringen:

1. Vervangingsinvesteringen (Iv), financiering uit eigen middelen via afschrijvingen. 

2. Uitbreidingsinvesteringen (I), financiering door geld te lenen. 

Bedrijven gaan dus investeren, daarvoor moeten ze geld lenen. Het is een gesloten kringloop. Waar komt dat geld vandaan?

1. Dat is het spaargeld van huishoudens
2. Dat is het spaargeld van bedrijven

Stel: de bedrijven besluiten te gaan investeren (I). Welke formule is van toepassing?

1. W = I
2. C = I
3. W = C + I
4. W = S

investeringen

Bedrijven produceren nu niet alleen consumptiegoederen maar ook kapitaalgoederen die andere bedrijven kopen om te investeren.

De gedragsvergelijking voor bedrijven is:

W = C + I

Inkomenseffect van investeringen

Geld verdienen met het maken van een investeringsgoed is het inkomenseffect van investeringen. 

Het maakt namelijk niet uit waarmee het geld wordt verdiend: of er nu consumptiegoederen of investeringsgoederen worden geproduceerd. 

Helaas...

Zolang S = I is er niets aan de hand

Alleen...dat gebeurt in de werkelijkheid niet

Hoeveelheid sparen is afhankelijk van het inkomen

Hoeveelheid investeren is afhankelijk van de rente en winstverwachtingen. 

spaarparadox

Als er meer wordt gespaard (S) dan geïnvesteerd (S>I), daalt de vraag (C) en daarmee ook het nationaal inkomen (Y) en daarmee uiteindelijk ook het spaarbedrag (S). 

Samenvatting tot nu toe

Hoe wordt het verdiende inkomen besteed (vraagzijde): 

Y = C + S 

Hoe wordt het verdiende inkomen gevormd (aanbodzijde)

W = C + I

Y = W dus C + S = C + I, dus S = I

Nu komt de overheid erbij

• Overheid produceert goederen
• Overheid is werkgever
• Overheid  koopt bij het bedrijfsleven 
• Overheid leent geld
• Overheid herverdeelt inkomen

O = overheidsbestedingen B = belastingen

met overheid

zonder overheid

W

C

S

I

O

O

B

W

C

S

I

Y

Y

Hoe denk je dat Y (inkomensvorming) en W (inkomensbesteding) eruit zien met de overheid erbij?

1. W = C + I + O en Y = C + S + I
2. W = C + I + S Y = C + S + O
3. W = C + I + Y Y + C + S + B
4. W = C + I + O Y = C + S + B

Kringloop met Overheid erbij

Binnenlands product = Consumptieve bestedingen + Investeringen + Overheidsbestedingen

Inkomensbestedingen: W = C + I + O 

Binnenlands inkomen = Consumptieve bestedingen + Besparingen + Belastingen

Inkomensvorming: Y = C + S + B

en het buitenland dan?

Paar voorbeelden:

• Stijging olieprijzen heeft invloed op de productiekosten en inflatie
• Stijging dollarkoers heeft invloed op de import en export naar Amerika
• Beurskoersen in Japan hebben invloed op onze beurzen
• Groei Chinese economie heeft invloed op onze groei

met buitenland: export en import

zonder buitenland

W

C

S

I

B

B

O

O

E

I

buitenlandse investeringen

Consumenten kunnen investeringen doen in buitenlandse fabrieken. Zo kunnen ook buitenlanders ook investeren in onze bedrijven. 

Let op: het gaat hierbij niet om beleggingen maar om daadwerkelijke investeringen. 

Het volledige model

Samengevat

W = C + I + O + (E-M)

Y = C + S + B

Dus: 

C + I + (O - M) = C + S + B

Oftewel:
(I-S) + (O-B) + (E-M) = 0

Twee manieren om het BBP

te berekenen

1. Als de optelsom van alle bestedingen 

W = C + I + O + (E - M)

Dit is de bestedingsmethode ook wel de  genoemd. 

2. Als de optelsom van alle inkomens

Y = C + S + B

Dit is de subjectieve methode ook wel de inkomens methode genoemd. 

Er is nog een derde methode om het BBP te berekenen

Som toegevoegde waarde bedrijven + toegevoegde waarde overheid. 

Dit wordt de objectieve methode genoemd. Ook wel productie methode.