Les 8: Perslucht en pneumatiek in proces

• Voeding
• MBO
• Studiejaar 2

Procestechniek

Les: Perslucht en pneumatiek in proces  

Lesplanning

• Perslucht en pneumatiek wat is dat
• Wanneer waar en hoe toegepast
• praktijkopdrachten
• Aan de slag!

Lesdoelen

Jij:

• Kan uitleggen wat perslucht en pneumatiek  is
• Weet welke perslucht en pneumatiek onderdelen (compressor, cilinders, stuurventielen) wanneer en waar worden toegepast
• Kan de verschillende onderdelen herkennen in de praktijk en kan de werking uitleggen

Perslucht 

Wat is dat:

• Perslucht wordt gebruikt om iets in beweging te krijgen. 
• Perslucht is luchtdruk > dan de omgevingsdruk (dus > 1 bar)
• De lucht (gas) samenpersen doen we met een compressor en slaan we op in een buffertank of vat
• De pneumatiek maakt gebruik van de perslucht om een beweging te creëren. Bijvoorbeeld het bedienen van een klep

Eigenschappen van perslucht

Eigenschappen

• Veilig te gebruiken en hygiënisch (= belangrijk voor de voedingsmiddelen industrie)
• Is makkelijk te maken en op te slaan
• Installatie is relatief goedkoop
• Geen vervuiling bij luchtlekkage

Beperkingen:

• Perslucht is samendrukbaar en kan daardoor geen grote krachten overbrengen
• Perslucht maken kost veel energie en dat kan flink oplopen bij luchtlekkages

Opbouw van een perslucht installatie

De installatie bestaat uit:

• Een (grof) filter in de aanzuiglucht
• Een compressor (= een pomp die lucht kan verplaatsen)
• Lucht conditioneringseenheid (fijnstof, olie en watervrij maken)
• Buffervat, hoofdleiding of ringleiding
• Reduceerventiel met olie en vochtafscheider bij de machine

Zie de animatie van een schroefcompressor in de volgende video's.

Beantwoord daarna de volgende vragen

• Waarom wordt ingaande lucht gefilterd?
• Waarom wordt olie gekoeld?

Vraag 1: Waarom wordt ingaande lucht gefilterd?

Vraag 2: Waarom wordt de olie gekoeld?

Behandelingen aan perslucht

Perslucht moet schoon, olie en vochtvrij zijn:

• Schoon = Vrij van bestanddelen die onherstelbare schade kunnen aanbrengen aan apparatuur (compressor, stuurventielen, kleppen en cilinders) --> Grof, fijn filter en actief kool filters
• Olievrij = Vrij van olieachtige stoffen (Olie gaat ontleden bij hoge temperaturen, dus aantasting materiaal --> separator in de compressor. Zie animatie en luchtbehandelingsunit
• Vochtvrij = Perslucht moet vrij van vocht zijn. Vocht in combinatie met lucht geeft roetsvorming --> Absorptiedrogers. Zie animatie

In sommige situaties moet perslucht zelfs vrij zijn van micro organismen:

• Steriel filter = Filter met poriegrootte < 0,2 micrometer voor verwijderen van bacteriën, gisten, schimmels en virussen

Waarom kiezen sommige bedrijven voor steriele perslucht?

1. Minder kans op schade aan apparatuur
2. Is beter voor de gezondheid
3. Geen kruis besmetting meer
4. Na besmetting voorkomen

Luchtconditioneringseenheid

De eenheid bestaat uit:

• Afsluiter
• Stof en vocht afscheider
• Druk regelaar met manometer
• Soms een olie vernevelaar (niet in voeding)

Pneumatiek

Hoe werkt dat:

• Pneumatiek = de samengeperste lucht die gebruikt wordt om iets in beweging te zetten
• Door samenpersen van lucht in een gesloten systeem ontstaat er drukverschil met de omgeving 
• Probeer maar eens zelf.... Doe een rietje in je mond en blaas het papiertje op tafel weg. je mond perst lucht samen (compressor). Het rietje is de luchtleiding.
• De samengeperste lucht kan je via het gesloten systeem overal veilig naar toe transporteren met behulp van leidingen en stuurventielen

Pneumatiek

Waar wordt het voor gebruikt

• Om een cilinder te laten bewegen. In of uitgaande beweging
• de cilinder kan door perslucht dus een handeling uitvoeren (bv iets verplaatsen)
• je ziet pneumatiek erg veel in de voedingsindustrie.
• Of bij gereedschap. denk maar aan een luchtsleutel in een auto garage voor het losdraaien van wielmoeren

Opdracht: Bekijk het filmpje en beantwoord de vragen

Wat zijn voordelen van pneumatiek?

1. Je kan met pneumatiek grote krachten overbrengen
2. Pneumatiek is goedkoop
3. Pneumatiek is schoon en snel
4. Gebruikte lucht gaat terug naar compressor

Wat is de functie van het
ventiel in de afbeelding?

1. Dat zorgt dat lucht wordt gefilterd
2. Daarmee wordt perslucht gemaakt
3. Dat zorgt voor de omkerende beweging van perslucht.
4. Daarmee kan je perslucht afsluiten

Pneumatiek

Voor en nadelen

• Pneumatiek is niet duur. De componenten zijn betaalbaar
• Pneumatiek is betrouwbaar, flexibel en perslucht is makkelijk op te slaan.
• Pneumatiek is niet vervuilend en daardoor breed toepasbaar

Wat wordt bedoeld met: pneumatiek is niet vervuilend?

Pneumatiek

Kan niet werken zonder stuurventielen

• De ventielen sturen de lucht zodat verschillende bewegingen gemaakt kunnen worden
• Daarom verschillende types stuurventielen

Opdracht: bekijk volgende fragment en beantwoord de vragen

Welke symbolen zijn hiernaast afgebeeld?

1. Stuur en reduceerventiel
2. Cilinder en stuurventiel
3. Stuur en smoorventiel
4. Stuur en schakelventiel

Wat zijn in deze afbeelding de ontluchtingspoorten? Bekijk anders nogmaals de video.

1. 3 en 5
2. 2 en 4
3. 1 en 3
4. 4 en 5

Wat is de functie van de ontluchtingspoorten 3 en 5?

1. 3 ontlucht voedingspoort 4 en 5 ontlucht 2
2. 3 ontlucht voedingspoort 2 en 5 ontlucht 4
3. 3 ontlucht uitgangspoort 4 en 3 ontlucht 2
4. 3 ontlucht uitgangspoort 2 en 5 ontlucht 4

Pneumatiek

Opdracht: Bekijk de volgende video en beantwoord de volgende vragen

• Wat is altijd de aansluitpoort en waar komt deze toevoerlucht vandaan?
• Wat wordt bedoeld normaal gesloten?
• Wat wordt bedoeld met normaal open?

Wat is de aansluitpoort en waar komt de lucht vandaan?

Wat wordt bedoeld met Normaal open en Normaal gesloten?

Praktijkopdracht

Praktijkopdracht: Herkennen van stuurventielen en hun toepassingen

• Zie opdracht van de docent

Check: Lesdoelen

Jij:

• Kan uitleggen wat perslucht en pneumatiek  is
• Weet welke perslucht en pneumatiek onderdelen (compressor, cilinders, stuurventielen) wanneer en waar worden toegepast
• Kan de verschillende onderdelen herkennen in de praktijk en kan de werking uitleggen