4.2 Duitsland wordt een republiek - BUI

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

TvG- Nooit meer...

4.2 Duitsland wordt een republiek.

Log alvast in Tijd voor Geschiedenis

Vandaag

Toetsbespreking

Introductie: Interbellum

Aantekeningen 4.2.1 Een wankele republiek

Aan de slag

Ga naar Tijd voor Geschiedenis

Toetsbespreking

Terug naar 1918...

De Eerste Wereldoorlog is voorbij

Wat was er ook alweer gebeurd?

Duitsland is na WO I opeens van een keizerrijk...

 ...een 'democratie' geworden.

Keizer Wilhelm II leeft als balling in Doorn (NL).

Verdrag van Versailles:

Duitsland krijgt de schuld !

• Herstelbetalingen aan de geallieerden betalen
• Gebieden afstaan (kolonies, Elzas-Lotharingen)
• Leger moet klein blijven
• Geen soldaten in grensgebied met Frankrijk

Herstelbetalingen

Duitlsand moet een enorm bedrag betalen aan de geallieerden. Eerst wordt het bedrag tot 1921 vastgesteld op 20 miljard Goudmark. Na 1921 wordt het bedrag verhoogd naar 132 miljard. Ook moest Duitsland in natura betalen aan de zwaarst getroffen landen, waaronder België. Dit deden ze met steenkool en ijzer. 

132 MILJARD!!!

132 miljard Goudmark staat gelijk aan 7 miljoen kilo Goud. 

De goudprijs is op dit moment 56,38 Euro per gram. 7 miljoen kilo goud kost nu dus ongeveer 394 miljard Euro. 

Duitsland na de 

Eerste Wereldoorlog 

• Het vertrouwen in de republiek is laag. Liberalen en sociaaldemocraten willen het als democratie proberen.
  

• Extreemlinkse en extreemrechtse groepen proberen juist de macht te grijpen en er is daardoor veel politiek geweld (o.a. moorden op politici)
  

Communisten (extreemlinks) doen een staatsgreep

Spartacusopstand

Van Berlijn naar Weimar

Door het geweld op straat in Berlijn verhuist de politiek tijdelijk naar Weimar. Berlijn blijft gewoon de hoofdstad.

Weimar

In het plaatsje Weimar werd de grondwet voor de nieuwe republiek getekend. Vanaf dat moment was de Weimarrepubliek een feit

De Republiek van Weimar 

1919-1933

Problemen in de jonge republiek 1: versnippering 

Problemen in de jonge republiek 2: De Dolkstootlegende

• Rechts vond dat het leger was verraden (Dolkstootlegende).

• Overgave en schandelijke vrede   door de politieke machthebbers, joden en communisten.

De Dolkstootlegende

Veel Duitse burgers geloofden in de dolkstootlegende. Dit houdt in dat de nieuwe regering (van de Weimarrepubliek) er voor heeft gezorgd dat Duitsland de oorlog verloren heeft. De nieuwe regering heeft het leger dus in de rug gestoken, door de wapenstilstand en de Vrede van Versailles te tekenen. Men was niet blij met deze nieuwe regering, want men had in Duitsland het idee dat de oorlog nog gewonnen kon worden.  

aan de slag

Lees 4.2.1 Een wankele republiek

Maak opdracht 1a  - 2c

maak de invulsamenvatting

Vandaag: vervolg Interbellum

herhaling a.h.v. vragen

uitleg 4.2.2, 4.2.3

Videofragment

uitleg 4.3.1

aan de slag

Duitsland heet vanaf 1919:

1. Das Preussische Kaiserreich
2. Der Deutsche Demokratische Republik
3. Bundes Republik Deutschland
4. Weimar Republik

Waarom heet het ook alweer de Weimarrepubliek?

Beschrijf twee problemen waar de jonge Weimarrepubliek mee te maken krijgt.

Problemen waar de jonge Weimarrepubliek mee te maken krijgt

- politieke versnippering

- Spartacusopstand

- Dolkstootlegende

De Dolkstootlegende is:

1. (onwaar) verhaal dat Duitsland WO I verloor door de nieuwe regering en linkse opstanden.
2. (waar) verhaal dat Duitsland WO I verloor door de nieuwe regering en linkse opstanden.
3. (onwaar) verhaal dat Duitsland WO I verloor door de nieuwe regering en rechtse opstanden.
4. (waar) verhaal dat Duitsland WO I verloor door de nieuwe regering en rechtse opstanden.

Bezetting van het 

Ruhrgebied 1923-1924

• Duitsland kan de herstelbetalingen niet meer opbrengen 
• Franse troepen bezetten het Ruhrgebied om Duitsland te dwingen
  

• De Duitse arbeiders leggen er hun werk neer, maar de overheid betaalt door.
• Om dit te kunnen doen drukt de overheid bankbiljetten bij. Gevolg: inflatie!

Hyperinflatie

Het Duitse geld, de Deutschmark, 

was niks meer waard...

Hitler pleegt een staatsgreep

1923

• Duitse hyperinflatie leidt tot grote onvrede en onrust. 
• Hitler gebruikt deze chaos en pleegt een staatsgreep. 
• Deze mislukt en Hitler wordt gearresteerd en gevangengezet. 
  

Hitler en zijn mede-coupplegers

Vandaag: vervolg Interbellum

Inleveren en nakijken 4.2

uitleg 4.3.1

Videofragment

aan de slag met 4.3.1

Gustav Stresemann onderhandelt het Dawesplan met de Verenigde Staten

Hulp voor Duitsland

het Dawesplan

• Plan van VS om Duitse economie te ondersteunen met leningen (1924).

• Door Dawesplan ging het weer beter met Duitsland.

• Door opbloeiende welvaart weer politiek vertrouwen tot 1929.

Roaring Twenties

• In de VS ging het geweldig in de jaren '20. 

• Veel mensen kochten spullen met een lening. 

• Ook aandelen 

Hoe de VS in crisis raakte

• Banken hadden veel geld uitgeleend aan bedrijven en mensen

• Door de crisis kregen ze veel van dat geleende geld niet terug

• Daardoor gingen ook veel banken failliet

• Mensen met aandelen verloren het vertrouwen en gingen hun aandelen snel verkopen!

Beurskrach

'Black tuesday' 1929

• De oorzaak voor de economische crisis noemen we de 'beurskrach'
• De aandelenmarkt stortte in, bedrijven gaan failliet en ontslaan massaal personeel

Hoe de VS Duitsland meezuigen in de crisis

• De Amerikaanse economie is sterk vervlochten met die van West-Europese landen, w.o. Engeland en Duitsland
• Om de eigen problemen op te lossen, moest Duitsland de leningen uit de VS versneld terugbetalen. 

In Duitsland stijgt de werkloosheid enorm,

En ook Nederland blijft niet gespaard.

Aan de slag

Lees 4.2.2, 4.2.3

Maak 3a t/m 8

Lees 4.3.1

Maak 1a t/m 3

Totalitaire samenleving

In Italie...

Mensen waren ontevreden omdat:

1. Beloofde gebieden niet gekregen
   
2. Economische crisis
   

Mussolini 

• Veteraan WO1
• Uitvinder fascisme

Fasces (bundel takken)

die romeinse generaals kregen bij overwinningen

Hoe komt hij aan de macht?

1922:  Mars naar Rome, Mussolini minister-president.

1924: De koning wordt afgezet Mussolini wordt Il Duce.

Fascisme

• Eén sterke leider

• Extreem nationalisme 

• Geweld is goed, zeker om mensen te laten gehoorzamen.

Totalitaire samenleving

• Een leiderprincipe / een partij
• Censuur
• Geweld gebruiken om je doel te bereiken is goed
• Propaganda
• Nationalisme

Benito Mussolini

Adolf Hitler

    Stalin (SU)     Hitler (Dui)   Mussolini (It)

De belangrijkste kenmerkende aspecten van dit onderwerp zijn:

- De werking van de totalitaire ideologie van het nationaalsocialisme in de praktijk; 

- Het voeren van twee wereldoorlogen;

- Hoe racisme en discriminatie leidden tot genocide, in het bijzonder op de Joden;

- De Duitse bezetting van Nederland;

- Verwoestingen op niet eerder vertoonde schaal door massavernietigingswapens

- De betrokkenheid van de burgerbevolking bij oorlogvoering