Palliatieve zorg

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Palliatieve zorg

Doel

Na deze les ...

- weet je wat het verschil is tussen palliatieve- en terminale zorg?

- kan je benoemen wat het doel is van palliatieve zorg.

-ken je de verzorgende taken binnen palliatieve zorg en het stervensproces.

 

Ik vind het moeilijk om over dit onderwerp te praten

0100

Welke ervaring heb je met palliatieve zorg?

Wat weet je al van palliatieve zorg?

Wat hadden mensen anders willen doen in hun leven?

• Meer mijn eigen leven leven
  
• Minder hard werken
  
• Meer mijn gevoelens ruimte geven
  
• Meer tijd voor vrienden
  
• Meer geluk toelaten
  

Wat is het verschil tussen palliatieve en terminale fase?

Dood of niet?

Ziektegericht: de ziekte wordt behandeld zonder dat genezing mogelijk is

Symptoomgerichte palliatie de focus licht op het verlichten en onder controle houden van de symptomen. de ziekte schrijdt voort, de cliënt al verzwakken en minder mobiel worden . de symptomen verergeren en in deze fase worden beslissingen genomen rondom het levenseinde.

Palliatie in de stervensfase: hier verschuift de aandacht van kwaliteit van leven naar kwaliteit van sterven

De nazorg. dit wordt ook gezien als onderdeel van de palliatieve zorg. soms hebben naasten behoefte aan ondersteuning tijdens de rouwarbeid

Fasen van palliatieve terminale zorg:

1. Ziektegerichte palliatie (symptomen door ziekte)
2. Symptoomgerichte palliatie (symptomen die specifiek horen bij palliatieve en terminale zorg)
   
3. Palliatie in de stervensfase (symptomen bij stervensfase)
4. Nazorg (rouwverwerking)

- Ziektegerichte palliatie. Tijdens deze fase staan de symptomen centraal die de zorgvrager door zijn ziekte of aandoening heeft, bijvoorbeeld het moeilijk kunnen slikken bij slokdarmkanker;

- Symptoomgerichte palliatie. Tijdens deze fase staan de symptomen centraal die specifiek bij de palliatieve en terminale fase horen, bijvoorbeeld vermoeidheid;

- palliatie in de stervensfase. Tijdens deze fase staan de symptomen centraal die bij de stervensfase horen, bijvoorbeeld moeilijker bewegen, omdat kracht en energie zijn afgenomen;

- nazorg en rouw. Tijdens deze fase staat de zorg voor de overledene en zijn sociale netwerk centraal. Je begeleidt bijvoorbeeld de partner bij de laatste zorg voor zijn echtgenote.

DA en huisarts zorgen ervoor dat een patiënt gemarkeerd wordt als zijnde palliatief/terminaal. Bij triage kan er dan gelijk worden verwezen naar betreffende arts

Palliatieve zorg

• Doel: goede kwaliteit van leven, als genezen
  niet meer mogelijk is
• Leven volgens eigen wensen en keuzes
  
• Voorkomen/verlichten van klachten/ ongemakken (comfortbeleid)
  
• ‘Leven toevoegen aan de dagen, in plaats van dagen toevoegen aan het leven’
  

Terminale zorg

• Levensverwachting minder dan drie maanden
• Nadruk op de laatste levensfase
• Zorgen dat iemand goed kan sterven

Terminale fases

• Pre-terminale: 3-6 mnd > stabiliteit
• Terminale: enkele weken tot 2 à 3 mnd > achteruitgang
• Stervensfase: enkele uren tot dagen > snelle achteruitgang 

Verschil tussen palliatieve en terminale zorg

De terminale fase is de laatste levensfase, terminale zorg is het laatste deel van de palliatieve zorg. ... Palliatieve zorg en terminale zorg hebben dus een paar overeenkomsten.

Het grote verschil tussen palliatieve en terminale zorg is dat de palliatieve fase veel langer kan duren, zelfs meerdere jaren.

Kenmerken naderende dood

• Cheynes-Stokes ademhaling
  
• Terminale onrust, doodsangst
  
• Onwillekeurige bewegingen
  
• Huidvlekken
  
• Koude handen en voeten
  
• Terminale koorts
  
• Cyanose
  

Kenmerken stervenfase

Verminderde behoefte aan eten en drinken

Veranderingen in de ademhaling (cheyne stokes)

De bloedsomloop neemt af (circulatievlekken/lijkvlekken)

Terminale koorts ( overmatig transpireren)

Minder contact – verandering in bewustzijn

Onrust en verwardheid (terminaal delier)

Verschijnselen van de dood

• Geen ademhaling en bloedsomloop
  
• Pupilreflex afwezig
  
• Lijkvlekken (ophoping stilstaand bloed)
  
• Lich. temp. daalt met 1°C per uur
  
• Lijkstijfheid = rigor mortis
  (begin na 1 uur, max. na 8-12 uur, na 30-36 uur weer weg)
  
• Kringspieren ontspannen
  
• Ontbinding na 3-4 dagen
  

Palliatieve sedatie	Euthanasie
Lijden verlichten	Lijden stoppen
Niet-levensverkortend	Levensverkortend
Bewustzijn verlagen	Doden
Terminale fase	Niet-terminale fase
Door arts en verpleging	Alleen door arts

Versterven

Versterving is overlijden als gevolg van het niet toedienen van vocht en voedsel wanneer een patiënt dat zelf niet meer wenst of als gevolg van het bewust niet meer eten en drinken door een persoon.

Geen euthanasie

Een patiënt sterft na een aantal dagen aan de gevolgen van uitdroging. Dit kan tot ongeveer twee/drie weken duren. Door de uitdroging vallen de vitale organen één voor één uit.

Om het moment van sterven te bespoedigen, kunnen ernstig zieke mensen er bewust voor kiezen met eten en drinken te stoppen. De inname kan geleidelijk verminderd worden, maar er kan ook op één moment voor een totale stop gekozen worden. Het bewust afzien van eten en drinken om de dood te bespoedigen is iets anders dan. versterven. Bij versterven gaat het om het geleidelijk minder eten en drinken als onderdeel van een terminale ziekte of ouderdom. Versterven is geen actieve keuze terwijl bij het bewust afzien van eten en drinken iemand uit overtuiging kiest voor de dood.

Door het lichaam vocht en voedsel te onthouden, gaat het lichaam de eigen reserves aanspreken. Afhankelijk van de conditie, sterft een ernstig zieke doorgaans binnen één à twee weken. Als de stervende af en toe nog wat water drinkt, kan het iets langer duren (meerdere weken). Veel mensen hebben een negatief idee over deze manier van sterven. Als dit proces echter gepaard gaat met goede begeleiding en verzorging, kan het tot een rustige en zachte dood leiden. Dat heeft het menselijk lichaam grotendeels aan zichzelf te danken: door te vasten maakt het lichaam endorfine aan. Dit zorgt voor een prettig gevoel. Op den duur komt daar een zekere sufheid bij. Ook deze conditie wordt vaak als aangenaam ervaren.

Palliatieve zorg begint als het moment van sterven dichterbij komt

1. Waar
2. Niet waar

Wat is een doel van palliatieve zorg?

1. Zo lang mogelijk blijven leven
2. Zo lang mogelijk gezond blijven
3. Kwaliteit van leven
4. Kwaliteit van sterven

Op welke plaatsen wordt palliatieve zorg verleend?

Wat is een doel van terminale zorg?

1. Zo lang mogelijk blijven leven
2. Zo lang mogelijk gezond blijven
3. Kwaliteit van leven
4. Kwaliteit van sterven

Opdracht (15 min)

Maak een overzicht van veelvoorkomende symptomen en complicaties in de stervensfase (zie theorie). Welke interventies zijn hierin mogelijk?

Kubler Ross fasen van rouw

Ontkenning

Woede

Onderhandelen

Depressie

Aanvaarding

Bowen therapie

https://www.youtube.com/watch?v=EBlcByT3u7g 

Euthanasie

Wat is het verschil tussen palliatieve sedatie en euthanasie?

Wat is euthanasie?

Euthanasie is een actieve levensbeëindiging op verzoek van de zorgvrager zelf.  

In de meeste landen is euthanasie bij wet verboden en wordt het vervolgd als een misdrijf. In enkele landen, waaronder Nederland en België, is euthanasie gelegaliseerd.  

Grieks voor:

eu = goede   

thanatos = dood  

 

Samen:  

 goede dood 

in welke situatie kan Euthanasie aangevraagd worden?

6 zorgvuldigheidseisen:

1. vrijwillig en goed over nagedacht 

2. uitzichtloos en ondraaglijk lijden

3. informeren over de situatie en vooruitzichten

4. geen redelijke andere oplossing 

5. Raadplegen onafhankelijke arts

6. Medisch zorgvuldige uitvoering

Euthanasiewet

Wet toetsing levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding trad in werking op 1 april 2002.

Euthanasie en hulp bij zelfdoding zijn strafbaar tenzij

• Aan 6 zorgvuldigheidscriteria wordt voldaan
  
• Uitgevoerd door arts
  
• Gemeld aan de gemeentelijk lijkschouwer
  

Zijn er speciale regels voor euthanasie bij dementie? Zo ja, welke?