H1 - Trema, apostrof, accent, cedille

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Nederlands - 3HV

Lesplanning

- Lezen (10 min.)

- Terugblik

- Lesdoel spelling: trema, apostrof, accent, cedille

- Oefentoets cambiumned

- Instructie: trema, apostrof, accent, cedille

- Quiz

- Huiswerk

- Afsluiting les

Wat weet je over het onbepaald voornaamwoord?

Normale bijzin

Beknopte bijzin

Nadat ik ontbeten had, stapte ik op de fiets

De coach zei dat als we zo doorgaan, we de wedstrijd zeker gaan winnen

Dansend van vreugde vierde de Olympisch kampioen zijn overwinning

Overdrevend gebarend werd zijn betoog steeds ingewikkelder

Na een uur gefietst te hebben, kwam ik eindelijk aan op school

Lesdoel spelling

Doel van deze les:

- je weet wanneer je trema’s, apostroffen, accenten en cedilles moet gebruiken en past dit toe bij de opdrachten.  

Spelling: apostrof, accent, cedille

Maak de volgende proeftoets. Hoeveel had je er goed?

Trema

Uitspraak: 

- om te voorkomen dat twee klinkers in één woord samen worden             uitgesproken: kopiëren, beëindigen, Azië, ideeën

- geen trema nodig in: gekopieerd, video, buiig

Leenwoorden: fröbelen, conciërge -> in Duits heet trema Umlaut.

Let op: in samenstellingen gebruik je geen trema, maar een koppelteken: radio-interview, mee-eten, opera-achtig, cd-speler.

Apostrof

- Als weglatingsteken: ’s avonds, Lars’ scooter, ’s-Hertogenbosch;

- om uitspraakproblemen te voorkomen als je een -s schrijft achter woorden     op -a, -i, -o, -u en -y: kiwi’s, baby’s, Hanna’s fiets

      Niet bij: cadeaus, cowboys, Annes fiets

- Afleidingen en meervouden van afkortingen: cc’en, dvd’tje, pc’s;

- Verkleinwoorden op -y voorafgegaan door een medeklinker: baby’tje (maar: displaytje).

Accenten

1. Accent aigu: logé, decolleté, soirée (geeft klemtoon aan)

      – Dat is volgens mij dé manier om de zaak aan te pakken. 

      – Jort heeft twéé auto’s en geen drie. 

2. Accent grave: barrière, crèche, fin de siècle

3. Accent circonflexe: crêpe, moment suprême

 

Cedille

De cedille onderaan de c (ç) zorgt ervoor dat een c als s klinkt, wanneer die voor een a, o of u staat: Curaçao, garçon, reçu. 

Normaal klinkt de c in die gevallen als k (caravan, cake, curieus).

Quiz

Bij de volgende quizvragen kunnen meerdere antwoorden juist zijn.

Sleep het voorbeeld naar het juiste leesteken. 

Kopiëren

's avonds

Logé

Curaçao

Trema

Apostrof

Accent

Cedille

Wat is juist gespeld?

1. Mirjam's broer
2. wc-bril
3. wcbril
4. Mirjams broer

Wat is juist gespeld?

1. Trix' fiets is gestolen.
2. Trix d'r fiets is gestolen.
3. Patricks tas is leeg.
4. Patrick's tas is leeg.

Wat is juist gespeld?

1. De cadeau's voor Lucas' verjaardag liggen op tafel.
2. De cadeaus voor Lucas's verjaardag liggen op tafel.
3. De cadeaus voor Lucas' verjaardag liggen op tafel.
4. De kado's voor Lucas' verjaardag liggen op tafel.

Wat is juist gespeld?

1. hbo'studie
2. hbo-studie
3. HBO'studie
4. HBO-studie

Wat is juist gespeld?

1. cafes
2. cafe's
3. cafés
4. café's

Wat is juist gespeld?

1. Mijn tante's wonen in 's Hertogenbosch
2. Mijn tantes wonen in 's hertogenbosch.
3. Mijn tantes wonen in Den Bosch.
4. Mijn tante's wonen in 's-Hertogenbosch.

Wat is juist gespeld?

1. 's Morgen's neemt niemand z'n telefoon op.
2. 'S morgens neemt niemand z'n telefoon op.
3. 's Morgens neemt niemand zen telefoon op.
4. 's Morgens neemt niemand z'n telefoon op.

Leg in je eigen woorden uit wanneer je een trema gebruikt

Noem een voorbeeld van de drie verschillende accenten die er zijn.

Wanneer gebruik je een apostrof?