Paragraaf 2.3: Van industrie naar diensten (deel 1)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 3

Van industrie naar diensten (deel 1)

Nederland als industriële samenleving

§2.3

Van industrie naar diensten

BASIS

A

Nederland opbouwen

Leerdoel:

Je kunt beschrijven hoe de Nederlandse economie zich na 1945 herstelde

Begrippen:

wederopbouw

Europese Economische Gemeenschap (EEG)

B

Snelle groei

Leerdoel:

Je kunt een aantal gevolgen noemen van de economische groei in Nederland vanaf 1950

C

De economie verandert

Leerdoel:

Je kunt beschrijven hoe de Nederlandse economie vanaf de jaren 1970 veranderde

Begrippen:

welvaart

consumptiemaatschappij

gastarbeiders

 

migratie

Begrippen:

automatisering

globalisering

Europese Unie (EU)

Leerdoel:

Je kunt beschrijven hoe de Nederlandse economie zich na 1945 herstelde.

Nederland opbouwen

A

Van industrie naar diensten

§2.3

BASIS

Situatie 1945:

• Fabrieken verwoest.
• Spoorwegen en bruggen verwoest.
• Grote schade transportsector.
• Handel lag grotendeels stil.
• Regering kon probleem niet oplossen: er was geen geld.

Begrippen:

wederopbouw

Europese Economische Gemeenschap (EEG)

Het land moet opnieuw opgebouwd worden: wederopbouw.

§2.3

Van industrie naar diensten

BASIS

A

Nederland opbouwen

Wederopbouw ging snel door 2 oorzaken:

1. Regering, werkgevers en 

    vakbonden spreken af               loon laag te houden.

Gevolg: Prijs van producten laag ➜ stijging export. 🚚

Hard werken voor weinig geld.

Hard werken voor weinig geld.

Hard werken voor weinig geld.

§2.3

Van industrie naar diensten

BASIS

A

Nederland opbouwen

Wederopbouw ging snel door 2 oorzaken:

2. Vanaf 1948: Economische 

     steun uit Amerika: Marshallplan.💰

- Geldleningen

- Grondstoffen

- Goederen

- Levensmiddelen   

§2.3

Van industrie naar diensten

BASIS

A

Nederland opbouwen

Samenwerking moet wantrouwen voorkomen. 💪

1952: Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS):

- Kolen en staal -> wapenindustrie.

- Controle belangrijk voor vrede te 

   kunnen bewaren. 🕊️

§2.3

Van industrie naar diensten

BASIS

A

Nederland opbouwen

1957: oprichting Europese Economische Gemeenschap (EEG):

• Nederland, Duitsland, Frankrijk, België, Italië en Luxemburg.

Afspraak:

• Geen belasting heffen op goederen. 💸

§2.3

Van industrie naar diensten

BASIS

B

Snelle groei

Leerdoel:

Je kunt een aantal gevolgen noemen van de economische groei in Nederland vanaf 1950

Vanaf 1950:

• Groei economie.
• Nog geen mogelijkheid om lonen te verhogen.

Begrippen:

welvaart

consumptiemaatschappij

gastarbeiders

 

migratie

1960: Lonen stijgen en het is het begin van de consumptiemaatschappij.

Wat is het Marshallplan?

1. De steun van Amerika aan de Soviet-Unie.
2. Een plan om Duitsland aan te vallen.
3. Een plan om Amerika te ondersteunen.
4. Geld van Amerika dat voor Nederland bedoeld was.

Omschrijvingen

Jaartallen

Tijdens WOII

EEG

Einde WOII

EGKS

Nederland lijdt grote schade.

Een aantal Europese landen, die afspraken om o.a. geen belasting heffen op goederen.

Nederland begint met de wederop-bouw.

Controle op de productie van kolen en staal.

1940-1945

1957

1945

1952

Periode van wederopbouw

Periode na de wederopbouw

Consumptiemaatschappij

Hard werken

lage lonen

stijgende lonen

periode na 1960

periode tussen 1945 en 1960

Ga aan de slag!

Maak opdracht 1 t/m 6 van paragraaf 2.3.

Eerder klaar? (hw volgende les)

Lees tekst B goed en maak opdracht 7 en 8.

 

§2.3

Van industrie naar diensten

BASIS

B

Snelle groei

Leerdoel:

Je kunt een aantal gevolgen noemen van de economische groei in Nederland vanaf 1950

Vanaf 1950:

• Groei economie
• Nog geen mogelijkheid om lonen te verhogen

Reactie vakbonden

• Dit is ok.
• Want: invoering uitkering bij arbeidsongeschiktheid, pensioen

1963:

• Lonen mogen weer omhoog, stijgt enorm
• Vijfdaagse werkweek

Begrippen:

welvaart

consumptiemaatschappij

gastarbeiders

 

migratie

§2.3

Van industrie naar diensten

BASIS

B

Snelle groei

In Nederland neemt welvaart toe: het gaat enomisch goed

Consumptiemaatschappij: vele luxeproducten kunnen gekocht worden

• koelkast
• auto
• televisie

Daarnaast meer vrije tijd om te sporten of vakantie  

§2.3

Van industrie naar diensten

BASIS

B

Snelle groei

1952: nagenoeg geen werkloosheid

Tekort aan arbeidskrachten:

• Mijnen
• Scheepsbouw
• Textielindustrie

Gevolg: gastarbeiders werven 

• Eerst Italië en Spanje, daarna Marokko en Turkije

Gunstige voorwaarden:

• Contracten onbeperkt verlengen
• Hele gezinnen zouden over moeten kunnen komen

1970:

• Regels rond migratie strenger: Eenmaal terug naar eigen land kom je moeilijk weer terug
• Gezinnen worden definitief naar Nederland gehaald

§2.3

Van industrie naar diensten

BASIS

C

De economie verandert

Leerdoel:

Je kunt beschrijven hoe de Nederlandse economie vanaf de jaren 1970 veranderde

Er komt een einde aan de groei:

• 1973: stijgende olieprijzen
• Hoge lonen ➜ hoge prijzen ➜ minder export

Jaren 1980:

• Veel mensen raken hun baan kwijt
• Om productie winstgevend te maken moet loon naar beneden
  - kortere werkweek
  - lager loon
  - investeren in automatisering: productie door machines
  - fabrieken verplaatsen naar lage-lonen-landen: voorbeeld van globalisering 

Begrippen:

automatisering

globalisering

Europese Unie (EU)

§2.3

Van industrie naar diensten

BASIS

C

De economie verandert

1990: Stijging economie en daarmee ook de welvaart.

1993: Nieuwe samenwerking in vorm van Europese Unie (EU)

Samenwerking op gebied van:

• economie
• migratie
• milieu
• criminaliteit
• etc....

Burgers mogen binnen de EU werken waar ze willen. Bedrijven werven personeel in heel EU 

Handel wordt makkelijker door de invoering van 1 munt: euro

Gastarbeiders waren mensen die in Nederland kwamen om te werken, uit welke landen kwamen de eerste gastarbeiders?

1. Spanje en Italië
2. Marokko en Turkije
3. Polen en Roemenië
4. Hongarije en Griekenland

Gastarbeiders

1. Mensen uit het buitenland die in Nederland komen werken.
2. Binnenkomende landverhuizers.
3. De verplichting voor buitenlanders om een cursus Nederlands en maatschappijoriëntatie te volgen en een diploma hiervoor te halen.
4. Mensen met tenminste één niet in Nederland geboren ouder.

Wat is globalisering?

1. dat de welvaart stijgt
2. proces dat gebieden op aarde meer verbonden raken
3. dat mensen meer inkomsten krijgen.
4. De welzijnsgraad gaat omhoog

Door globalisering lijkt de wereld steeds kleiner geworden.

Door globalisering lijkt de wereld steeds kleiner geworden.

1. Eens
2. Oneens