4W4 De zintuigen

• AFP
• MBO
• Studiejaar 1

4

De zintuigen

Na deze les...

1 Noem je de oorzaken, symptomen en behandeling van in de les voorkomende huidaandoeningen

6.8 Aandoeningen aan de huid
decubitus

• decubitus is een reactie van de huid vanwege het ermee schuiven, trekken of duwen
• de huid krijgt onvoldoende zuurstof
• bloedvaatjes onder de huid gaan door de wrijving stuk

6.8 Aandoeningen aan de huid
decubitus

Kapotte cellen maken histamine dat witte bloedcellen aantrekt (ontstekingsreactie).

Door de aanhoudende kracht wordt de huid week en kunnen huidlagen van elkaar schuiven.

6.8 Aandoeningen aan de huid
decubitus

• vezels in de lederhuid gaan stuk
• de lederhuid schuift los van de opperhuid
• lagen onder de lederhuid schuiven mee
• de huid verliest zijn beschermende functie

6.8 Aandoeningen aan de huid
decubitus

• zowel bij rugligging als zijligging zijn risicoplaatsen aan te wijzen
• het zijn plaatsen waar het bot dicht op de huid ligt
• ze worden drukplekken genoemd

6.8 Aandoeningen aan de huid
decubitus

Welke lagen zijn bij de verschillende categorieën weg?

Wat wordt er in jouw praktijk gedaan om decubitus bij zorgvragers te voorkomen?

1

2

3

4

6.8 Aandoeningen aan de huid
smetten

• smetten (intertrigo) komt voor bij  huid-op-huid-contact in de plooien
• komt door de aanwezigheid van warmte en vocht of onvoldoende luchtcirculatie
• smetten wordt verdeeld naar verschijningsvorm...

6.8 Aandoeningen aan de huid
smetten

1. droge smetten
2. droge smetten met glans
3. natte smetten
4. ontstoken smetten

fase	huid	kenmerk
1	intact	lichtrood
2	intact	felrood , glanzend
3	kapot	ontveld , kloofjes
4	kapot	pussig

6.8 Aandoeningen aan de huid
moedervlekken

Een moedervlek (naevus) is een pigmentplekje in of op de huid...

• veel mensen hebben moedervlekken
• ze kunnen meestal geen kwaad
• gemiddeld 25 in de puberteit, later neemt het aantal toe

6.8 Aandoeningen aan de huid
moedervlekken

Het pigment komt door de aanwezigheid van naevuscellen (2) in de opperhuid. Deze cellen lijken op pigmentcellen (melanocyten, 1)

Hun functie is niet bekend, ze worden ook in het lymfesysteem gevonden (rol in de afweer?)

1

2

6.8 Aandoeningen aan de huid
moedervlekken

Soms ontaardt de moedervlek in een kwaadaardige vorm van huidkanker (melanoom, 1) die makkelijk uitzaaien via de bloedvaatjes in de huid (2)

1

2

6.8 Aandoeningen aan de huid
moedervlekken

Aandachtspunten zijn...

• groei
• grillige grenzen
• gemengde kleur
• jeuk
• slecht helend wondje

6.8 Aandoeningen aan de huid
netelroos

• netelroos (urticaria) is een allergische reactie op een allergeen, virus, stress of sterk verschil in temperatuur
• door deze reactie komen stoffen vrij, die de huid laten opzwellen en jeuken.

6.8 Aandoeningen aan de huid
netelroos

Bij netelroos reageren speciale witte bloedcellen...

• in grensgebieden zoeken ze naar allergische stoffen (ze komen dus niet voor in bloed)
• in contact met een allergeen maken ze histamine
• deze stof is vaatverwijdend en oedeemvormend (galbulten) en zorgt voor jeuk en pijn

mestcel

M

histamine

H

00:31

waar komen de witte bloedcellen voor en waar reageren ze op?

01:04

wat is de belangrijkste oorzaak van urticaria?

6.8 Aandoeningen aan de huid
netelroos

Netelroos kenmerkt zich door...

• rode, gezwollen vlekken op de huid (of galbulten)
• jeuk

6.8 Aandoeningen aan de huid
atopisch eczeem

Atopisch eczeem is een vorm van eczeem, waarbij de oorzaak genetisch is...

• een deel van mensen heeft een mutatie in een gen dat een waterafstotend eiwit moet maken
• hierdoor is de huid constant lek

6.8 Aandoeningen aan de huid
eczeem

Normaal vormt de opperhuid een barrière met de buitenwereld...

• het beschermt tegen uv-licht
• het voorkomt binnenkomen van ziekteverwekkers
• het houdt vocht vast 

6.8 Aandoeningen aan de huid
eczeem

Bij eczeem is deze barrière verstoord...

• het vet tussen de cellen ontbreekt
• hierdoor is de huid 'lek'
• afweercellen reageren met alarmstoffen (histamine)
• hierdoor raakt de huid ontstoken

6.8 Aandoeningen aan de huid
eczeem

Van eczeem zijn veel vormen bekend, twee komen het meeste voor...

• genetische oorzaak (atopisch eczeem)
• allergie (contacteczeem)

6.8 Aandoeningen aan de huid
atopisch eczeem

Bij atopisch eczeem is de oorzaak genetisch...

• het water afstotende effect van de hoornlaag is er niet meer
• hierdoor kan het water makkelijk de huid uit

waterafstotend eiwit

6.8 Aandoeningen aan de huid
atopisch eczeem

Klachten van atopisch eczeem zijn...

• rode vochtblaasjes op de huid, gaan later schilferen
• jeuk

6.8 Aandoeningen aan de huid
allergisch contacteczeem

Eczeem krijgen door het allergisch reageren op een stof, waarmee contact is gemaakt, bijvoorbeeld...

• nikkel, kobalt (in sieraden)
• haarverf

6.8 Aandoeningen aan de huid
psoriasis

Het afweersysteem valt eigen cellen van de kiemlaag aan...

• gevolg is dat deze laag zich sneller gaat delen
• de huidcellen komen te snel aan de oppervlakte

6.8 Aandoeningen aan de huid
psoriasis

Klachten zijn...

• scherp begrensde, wit-schilferende plakkaten op een rode huid
• jeuk
• vooral bij hoofd, ellebogen en knieën

6.8 Aandoeningen aan de huid
acne

Acne is (jeugd)puistjes. Dat is een ontstoken talgklier en het haarzakje...

• huidschilfers verstoppen de porie
• er wordt teveel talg gemaakt
• ophoping van talg wordt een mee-eter genoemd

6.8 Aandoeningen aan de huid
acne

• een mee-eter aan het oppervlak ziet eruit als een zwart puntje
• bacteriën kunnen de haarwortel  ontsteken, hierdoor zwelt de haarwortel op, dit heet puistje

puistjes

P

mee eters

M

6.8 Aandoeningen aan de huid
acne

Acne gaat vaak vanzelf weer over...

6.8 Aandoeningen aan de huid
krentenbaard

• een krentenbaard (impetigo) komt bijna alleen bij kinderen voor
• het is een oppervlakkige ontsteking
• het wordt veroorzaakt door een bacterie (streptokok, stafylokok)

6.8 Aandoeningen aan de huid
krentenbaard

Klachten zijn...

• een groepje bultjes, later blaasjes die gaan pussen
• bruingele korsten op een rode huid
• jeuk

6.8 Aandoeningen aan de huid
wondroos

Wondroos (of belroos, erysipelas) is een ontsteking van de huid, meestal van een arm of been.

6.8 Aandoeningen aan de huid
wondroos

Via een kapotte huid komen bacteriën in de lederhuid...

• een wondje of puist
• bij zwemmerseczeem (schimmel)
• insectenbeet

6.8 Aandoeningen aan de huid
wondroos

Klachten...

• koorts
• scherp begrenst vuurrode huid
• pijn

6.8 Aandoeningen aan de huid
koortslip

Bij een koortslip is het slijmvlies of de huid rondom de mond ontstoken, door een virus.

• blaasjes die jeuken of pijnlijk zijn
• de blaasjes gaan later over in korstjes

6.8 Aandoeningen aan de huid
koortslip

Het herpesvirus (hsv-1) dringt door het neusslijmvlies en verblijft soms jaren in een zenuwknoop (1), waar het af en toe kan toeslaan (2).

zenuwknoop

1

koortslip

2

Na deze les...

1 Noem je de oorzaken, symptomen en behandeling van in de les voorkomende huidaandoeningen

Na deze les...

1 noem je de organen van borst-, buik en bekkenholte

2 leg je uit welke oorzaak een aandoening kan hebben

3 leg je uit hoe groei en ontwikkeling plaatsvinden

1 Leg je uit op welke prikkel het zintuigorgaan reageert en hoe de prikkel wordt omgezet in een impuls; voor het oog

2 Vertel je hoe de pupilreflex tot stand komt

zelf maken

H6 De zintuigen

• Opdracht 15 t/m 22