2.2 Cultuur in het Romeinse rijk

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo lwoo, havo
• Leerjaar 4

Welkom

Ga zitten

Pak je boeken + schrift + pen en leg ze op tafel

Geen laptop nodig

Link naar het verhaal van Romulus en Remus.

Link naar een korte video over Romulus en Remus.

Tijd van Grieken en Romeinen (3000 v. Chr. - 500) 

Havo 4

2.2 Cultuur in het Romeinse rijk

Lesdoel: 

Hoe ontstond er Romeinse wereldrijk, hoe werd het zo succesvol en wat zien we er nu nog van terug?

KA: - de groei van het Romeinse imperium waardoor de Grieks-Romeinse cultuur zich in Europa verspreidde.

- de klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur.

Terugblik

Democratie

Wetenschappelijk denken

2 vragen, in steekwoorden

Een bewering: De huidige Nederlandse bestuursvorm lijkt erg op die van het oude Athene.
Geef een argument voor en een tegen de bewering.

Beschrijf kort de verandering in wetenschappelijk denken van de Grieken.

Examentraining

Leg met een bronelement uit of de Atheense bestuursvorm tijdens Pericles typerend was voor de tijd van Grieken en Romeinen.

Antwoord

Nee, de democratie van Athene was toen een uitzondering, wat blijkt uit de zin 'Wij zijn de enigen die iemand die zich niet met politiek bemoeit, niet beschouwen als een rustig burger, maar als een nutteloze figuur.'

Vraag

Wat is op dit moment de grootste wereldmacht?

Romeinse rijk

Geef aan waar de grenzen lagen van het Romeinse Rijk

in 250 v Chr

en 100 n Chr

Deel I: hoe Rome zich uitbreidde

509 v Chr

Monarchie --> Republiek 

2 consuls en legerleiding verantwoording Senaat 

Rome ontstaat 753 v.C

Vanuit archeologische vondsten kunnen we vaststellen dat er in die periode verschillende Italiaanse stadstaten ontstonden.

Ieder jaar worden 2 consuls benoemd, die samen met legeraanvoerders verantwoording afleggen aan de Senaat (een groep machtige mannen)

Vanaf 350 v. Chr. uitbreiding Italiaans schiereiland

Oorlog met de Carthagers

Tussen 343 v.C en 290 v.C werd Midden en Zuid Italië veroverd.

Romeinse expansie buiten Italië:

- In een lange reeks oorlogen werd het rijk tussen de 3e en 2e eeuw v.C verder uitgebreid

3e / 2e eeuw v Chr. veroveringsoorlogen

Allerlei burgeroorlogen tussen machtige legeraanvoerders

44 v Chr. Julius Caesar dictator

27 v Chr. Octavianus, Keizer Augustus = Verhevene

106 n.C Romeins imperium op z'n grootst.

Samenvattend deel I

Vanaf 350 v Chr. Rome verovert Italië, verslaat de Cartagers en wordt machthebber in Zuid-Europa

Burgeroorlogen tot:

44. v. Chr. Caesar grijpt de macht, maar wordt vermoord

27. v Chr. Octavianus eerste keizer van het keizerrijk Rome

Deel II: Het keizerrijk Rome

Instelling keizerrijk 27 v Chr.

Periode van rust en welvaart: Pax Romana (2 eeuwen!)

Keizer: 

- Opperbevelhebber leger en de vloot --> generaals bestreden elkaar niet meer

- legerde 300.000 militairen aan de grenzen van het rijk.

- Benoemde bestuurders van de provincies: gouverneurs.

Gouverneurs legden verantwoording af aan de keizer en gaven leiding aan de inheemse elites. 

Pax Romana

Rust zorgt voor bloeiende handel = meer welvaart!

• Aanleg verharde wegen, havens, introductie muntgeld --> toename handel
• Rome werd een multiculturele samenleving: onderdanen uit alle onderwerpen volken vestigden zich in Rome

Godsdienstige tolerantie --> zolang je maar de staatsgoden en de keizer vereerde!

Samenvattend deel II

Met instelling van het keizerrijk ontstaat de 

Pax Romana: vrede van Rome

Twee eeuwen van rust

Die rust en het aanleggen van wegen zorgt voor meer handel en meer welvaart binnen het rijk

Deel III: De verspreiding van de Grieks-Romeinse cultuur

Romanisering

Romanisering

Verspreiding van de Grieks-Romeinse cultuur.

Over het hele Romeinse rijk werd de cultuur verspreid (romanisering). Dit gebeurde voornamelijk in de steden.

• Inheemse elites gingen Latijn spreken en zich gedragen als Romeinen.
• Het Romeins burgerrecht bevorderde de romanisering.

Ontstaan van de Grieks-Romeinse cultuur

De Romeinen namen veel van de Griekse cultuur over --> mengcultuur.

De Romeinen namen veel elementen over van de Griekse beeldhouw en bouwkunst. Echter ontwikkelden zij een eigen vormentaal.

--> realistischer met o.a. rimpels

--> Griekse elementen zoals zuilen werden vermengd met eigen elementen. Door het gebruik van baksteen en beton konden ze bogen, koepels en gewelven bouwen.

Aquaducten, badhuizen, bruggen en triomfbogen.

Aquaduct

Colosseum

Thermen

Triomfboog van Constantijn

Romanisering

Wat zien we nog terug van de invloed van de Romeinen?

Denk na, overleg en deel!

Woorden met Latijnse oorsprong: 

• Podium
• forum
• agenda
• aquaduct
• viaduct
• senaat

Invloed nu

• Taal: Frans, Spaans, Italiaans en Roemeens stammen af van Latijn, en er zitten ook veel Romeinse woorden in Germaanse talen
• Het Latijnse schrift 
• Onze kalender
• Romeins recht basis voor onze huidige rechtspraak
• Bouwstijl

Samenvattend deel III

Romanisering = verspreiding Grieks-Romeinse cultuur

Overwonnen volken gingen zich gedragen als Romeinen

Romeinen namen veel over van de Grieken maar voegden ook dingen toe: realistischere kunst, bogen en koepels

De invloed van deze klassieke tijd, zien we tot vandaag terug: taal, architectuur, kalender en schrift

Aan de slag

2.2 Opdracht 1 t/m 5, 7, 8, 9 en 12

Klaar? Kijk je antwoorden na: Teams, bestanden, lesmateriaal

Bekijk de afbeelding. Waar is dit een voorbeeld van?

1. Griekse vormentaal
2. Romeinse vormentaal
3. Mengeling van beide

Bekijk de afbeelding. Waar is dit een voorbeeld van?

1. Griekse vormentaal
2. Romeinse vormentaal
3. Mengeling van beide

Bekijk de afbeelding. Waar is dit een voorbeeld van?

1. Griekse vormentaal
2. Romeinse vormentaal
3. Mengeling van beide

Elementen van de Grieks-Romeinse vormentaal zijn in dit 18e-eeuwse gebouw overgenomen. Noem daarvan drie voorbeelden (kernwoorden!)

Maak met een bronfragment duidelijk waarom we voorzichtig moeten zijn met het gebruik van De Bello Gallico als historische bron

Maak de juiste combinaties.

Monarchie

Republiek

Keizerrijk

2 consuls

Zeven koningen

vanaf 27 v.C

Senaat

Romules.

750 v.C - 510 v.C

509 v.C - 27 v.C

Keizer Augustus

Alleenheerschappij

Door de aanleg van wegen door het gehele Romeinse rijk werd niet alleen successen geboekt voor het leger. Waar zorgde het nog meer voor?

1. Mensen gingen reizen. Waardoor handel ontstond en ideeën van verschillende volkeren werden verspreid.
2. Mensen konden makkelijker reizen. Hierdoor werd kunst verspreid en overgenomen.
3. Mensen konden gaan reizen. Hierdoor konden de gewone burgers op vakantie.
4. Het leger kon door de aanleg van wegen nog meer successen boeken.

0