AF Les 4 Hypothalamus

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

AF Les 4

Hypothalamus en Hypofyse

Leerdoelen

• Onwillekeurig zenuwstelsel
• Functies aan- en afvoerend systeem 
• Hypothalamus
• hypofyse

                Indeling zenuwstelsel

perifeer zenuwstels

centraal zenuwstelsel

autonoom (onwillekeurig) zenuwstelsel

willekeurig zenuwstelsel

sympatisch zenuwstelsel (actie)

parasympatisch zenuwselsel (rust)

Hersenen

Ruggenmerg

Centrale zenuwstelsel

Zenuwstelsel

Perifere zenuwstelsel

Zenuwstelsel

Bestaat uit: 

• Zenuwen
• Ruggenmerg
• Hersenen

• Centraal 

zenuwstelsel

Het zenuwstelsel

Centraal zenuwstelsel

• grote hersenen
• kleine hersenen
• hersenstam
• ruggenmerg

Zenuwen

• gevoelszenuwcellen
• bewegingszenuwcellen
  

Zenuwstelsel

Berichten sturen: 

snel &  kort 

via zenuwen 

Hormoonstelsel​

Berichten sturen: langzaam & langdurig 

via bloed

voorbeeld hete pan aanraken

zenuwstelsel

autonoom en animaal zenuwstelsel

orthosympatische en parasympatisch zenuwstelsel

Onwillekeurig zenuwstelsel

Animale zenuwstelsel = willekeurige zenuwstelsel

Vegetatieve zenuwstelsel = onwillekeurige zenuwstelsel =   

                                                      autonome zenuwstelsel

sympathisch zenuwstelsel          parasympatisch zenuwstelsel  

                  (SZS)                                                   (PZS)

Sympatische en parasympatische zenuwstelsel moet met elkaar in balans zijn. Soms heeft het ene zenuwstelsel de overhand, maar later herstelt dit zich weer.

Onwillekeurig zenuwstelsel: sympatisch en parasympatisch

Sympatisch zenuwstelsel	Parasympatisch zenuwstelsel
Gaspedaal	Rem
Fight or flight	Rest and digest
Wegrennen van beest	Rust en herstel

Het parasympatische zenuwstelsel kan je ook wel zien als een ...

1. Gaspedaal
2. Rem

Als je parasympathische zenuwstelsel meer doet dan je sympatische zenuwstelsel, dan ben je...

1. in rust
2. in actie

Sleep de activiteiten naar het juiste zenuwstelsel.

Parasympatisch zenuwstelsel

Sympathisch zenuwstelsel

Via de hersenstam

Welke hormoonklieren zijn er?

1. Hypothalamus
2. Hypofyse
3. Schildklier
4. Bijnieren
5. Geslachtsklieren
6. Alvleesklier
7. Pijnappelklier

Hormoonklier

endocrien(naar binnen): geven stoffen direct af aan het bloed

Lever en nieren : voeren hormonen af

Hormoonklieren vullen aan door productie hormonen

Remmende terugkoppeling (wanneer er te veel hormoon is)

 Hormonen

signaalstoffen- chemische boodschappers- zetten doelcellen aan tot bepaalde stofwisselingsprocessen. 

- invloed op ontwikkeling  (lichaam)

hormoonklieren maken ongeveer 25 verschillende hormonen

Interne/externe secretie klieren

Hormoonklieren doen inwendige 

afscheiding​ (= interne secretie) ​

=> hormonen maken en afgeven aan het bloed ​

Geen afvoerbuis 

Tegenovergestelde = uitwendige 

afscheiding (=externe secretie) ​

= stoffen afgeven aan buitenwereld ​

Zweet, speeksel, spijsverteringssappen, moedermelk ​

Interne secretie

• Hormonen worden door hormoonklieren gemaakt​
• Hormoonklieren geven ze aan het bloed​
  
• Bloed stroomt door het hele lichaam ​

​

De afscheiding van exocriene klieren gebeurt meestal in de directe omgeving van de klier

1. Waar
2. Niet waar

Geef een andere benaming van endocriene klieren.

klieren met inwendige afscheiding of hormonale klieren

Endocriene klieren geven hormonen af aan de haarvaatjes die door de hormoonklieren lopen.

1. Waar
2. Niet waar

De hypofyse maakt dus veel hormonen om het lichaam en de organen daarin aan te sturen. Zoals gezegd, is de hypofyse echter in twee delen opgebouwd. 

 Remmende terugkoppelingsmechanisme 

Hypofyse stimuleert schildklier om schildklierhormoon

aan te maken . Hypothalamus meet 

hoeveelheid in bloed. Stijgt deze ?

Dan remt de hypothalamus de hypofyse 

Hypofyse

Epifyse

hypothalamus

Hypothalamus en hypofyse

• Zijn verbonden aan elkaar en werken veel samen
  
• Hypothalamus is 'de baas'
  
• Hypofyse wordt aangestuurd door de hypothalamus

De hypothalamus is als het ware de thermostaat van ons lichaam.

Regelsysteem

De hypothalamus in de hersenen is het temperatuurregelcentrum. Zintuigcellen (sensoren) in de huid en in de hypothalamus nemen de lichaamstemperatuur waar. De hypothalamus werkt als een ‘thermostaat'. Deze thermostaat is ingesteld op een bepaalde temperatuur.

Hypothalamus

Is een centrum voor het regelen van temperatuur, het honger- en dorstgevoel, het dag- en nachtritme, het emotioneel gedrag en het geheugen

Meet hoeveelheid hormonen in bloed en stimuleert of remt vervolgens de afgifte van hormonen in de hypofyse. 

De hypothalamus 'meet' of er voldoende van een bepaald hormoon in het bloed aanwezig is. Wanneer het lichaam meer of minder van een bepaald hormoon nodig heeft, geeft de hypothalamus de hypofyse een seintje. Dat gaat met behulp van hormonen.

hypothalamus is de thermostaat van ons lichaam

Hypothalamus

Thermosensoren: zintuigcellen gevoelig voor temperatuur (centraal en perifeer)

Hypothalamus: centrale thermostaat. 

Hypothalamus

De hypothalamus is een gebied in de hersenen dat als regelcentrum van het lichaam fungeert.

• De slaapcyclus
• De lichaamstemperatuur
• Het energieverbruik
• De bloeddruk 

controle

hypothalamus-hypofyse

 Hypothalamus 

Hypofyse (onder tussenhersenen) 

Hypothalamus ligt boven hypofyse 

Hypothalamus is de secretaresse: meet de hoeveelheid hormonen in het bloed en stimuleert dan afgifte van hormonen. 

Hypofyse

De hypofyse reguleert de afgifte van TSH (thyroidstimulerend hormoon). Dit is een hormoon dat de werking van de schildklier reguleert. Indien het TSH de schildklier bereikt, stimuleert dit de schildklier om de productie van thyroxine te verhogen. De thyroxine bereikt via de bloedstroom de organen en spieren. Thyroxine activeert het metabolisme, waardoor er meer

warmte gemaakt wordt. Als er te veel warmte wort geproduceerd, stijgt de bloedtemperatuur, waardoor de hypothalamus zijn signalen zal gaan remmen.

LH: stimuleert eisprong en productie progesteron in eierstokken. In zaadballen: testosteron

STH= groeihormoon : stimuleert celgroei/ herstel en vervanging lichaamscellen

Prolactine: ontwikkeling van melkklierweefsel 

Hypofyse

Hypofysevoorkwab: klierweefsel 

productie 7 hormonen: TSH/ACTH/FSH/LH/STH/Prolactine/MSH

Hypofyse achterkwab: zenuwweefsel

opslagplaats 2 stoffen die in Hypothalamus worden gemaakt: ADH en oxytocine

Hypofysevoorkwab 

TSH= zet schildklier aan om schildklierhormoon calcitonine te maken 

ACTH= bijnierschorsstimulerend hormoon

FSH= follikel stimulerend hormoon  (stimuleert eierstokken tot ontwikkeling van follikels en zaadballen tot aanmaak zaadcellen)

Ziekte van Addison

Ziekte van Cushing

De ziekte van Cushing is een aandoening waarbij een gezwel op de hypofyse te veel bijnierschorsstimulerend hormoon (ACTH) produceert. Dit gezwel is meestal goedaardig. Door het teveel aan ACTH maakt de bijnier te veel cortisol aan. 

Hypofyse achterkwab 

zenuwweefsel 

opslagplaats van ADH en oxytocine die in hypothalamus worden gemaakt.

ADH: regelt waterhuishouding in het bloed

Ocytocine

- stimuleert baarmoeder om zich samen te trekken

- einde zwangerschap neemt oxytocine toe: veroorzaakt weeën

- toeschietreflex bij het geven van borstvoeding  

Het schildklierhormoon regelt de verbranding van het voedsel en de omzetting in energie:

 

                     

           hormoonproductie => Snelle verbranding =>

                   hormoonproductie => trage verbranding => 

Te veel

te weinig

je wordt mager

je wordt zwaarder

ThiemeMeulenhoff

Zelftoets maken/

Of tm 35

Ben je klaar?

Even laten checken!