20190305 samengestelde zinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Samengestelde zinnen

Herkennen van hoofd- en bijzin

Nevenschikking

Onderschikking

Zelfstandig leren

Je doorloopt deze les zelfstandig en in stilte.

Je gebruikt je oortjes voor het filmpje met de uitleg.

Lees de slides goed door. Ga door als je begrijpt wat er staat.

Hulp nodig? De docent loopt rond om te helpen.

Hoofd- en bijzinnen

Een zin die bestaat uit meerdere persoonsvormen noemen we een samengestelde zin. Een samengestelde zin kan bestaan uit hoofdzinnen en bijzinnen.

In een hoofdzin staan onderwerp en persoonsvorm naast elkaar. Er kan geen ander zinsdeel tussen staan.

Hoe herken je hoofd- en bijzin?

Probeer tussen het onderwerp en de persoonsvorm het woord 'niet' of 'gisteren' te plaatsen. Als dit kan, dan is het een bijzin. Kan dit niet, dan is het een hoofdzin.

Nevenschikking

- 2 hoofdzinnen

- Elke zin is even belangrijk

vb:

Hij zwaait opa en oma uit, want die gaan een grote reis maken.

Nevenschikking (hoofdzinnen)

Een hoofdzin heeft 3 kenmerken:

1. De woordvolgorde is hetzelfde als een enkelvoudige zin. Onderwerp en pv staan naast elkaar

2. De pv staat op de 1e of 2e plaats in de zin.

3. Nevenschikkend voegwoord: en, maar, want, of

Onderschikking

- 1 hoofdzin en 1 bijzin

- De zinnen zijn niet even belangrijk

vb:

Hij zwaait opa en oma uit, omdat ze een grote reis gaan maken.

Onderschikking

Een bijzin heeft 3 kenmerken

1. Onderwerp en pv zijn gescheiden of je kunt ze scheiden

2. de pv staat op de laatste of de één na laatste plaats

3. De bijzin is een zinsdeel van de hele zin.

Onderschikkend voegwoord: aangezien, als, dat, doordat, hoewel, nadat, of, omdat, tenzij, terwijl, toen, voordat, zodat..

Tim pakt limonade, omdat hij dorst heeft.

1. hoofdzin, hoofdzin
2. bijzin, hoofdzin
3. hoofdzin, bijzin
4. bijzin, bijzin

Ik heb buikpijn, maar ik ga toch naar school.

1. bijzin, hoofdzin
2. hoofdzin, hoofdzin
3. bijzin, bijzin
4. hoofdzin, bijzin

Zodra de wekker af is gegaan, sta ik op.

1. hoofdzin, bijzin
2. bijzin, bijzin
3. hoofdzin, hoofdzin
4. bijzin, hoofdzin

Stijn draagt de tas en James loopt met de hond.

1. bijzin, hoofdzin
2. bijzin, bijzin
3. hoofdzin, bijzin
4. hoofdzin, hoofdzin

Toen ik naar huis ging, regende het ontzettend hard, waardoor ik nat werd.

1. Hoofdzin + hoofdzin + Hoofdzin
2. Hoofdzin + Hoofdzin + Bijzin
3. Bijzin + Hoofdzin + Bijzin
4. Bijzin + Bijzin + Hoofdzin

Test jezelf

Neem de zinnen op de volgende slide over in je schrift.

1. Bepaal wat de hoofdzin is door de zin vragend te maken: de hoofdzin komt 

    vooraan.

2. Geef de grenzen van de bijzin aan.

3. Vul in plaats van de bijzin een woord(groep) in: iets, iemand, ergens, ooit, 

     dat, mij.

4. Ontleed de hoofdzin volgens het stappenplan en benoem de woordgroep.

5. De bijzin heeft dezelfde functie als het ingevulde woord/ de woordgroep.

VOORBEELD: Dat Yildiz biologie gaat studeren, had volgens mij niemand verwacht

1. Had niemand volgens mij verwacht dat Yildiz biologie gaat studeren?

2. [Dat Yildiz biologie gaat studeren (bijzin)], had volgens mij niemand 

     verwacht. (hoofdzin)

3. Dat idee had volgens mij niemand verwacht.

4. pv (had), o (niemand), wg (had verwacht), lv (dat idee), bwb (volgens mij)

5. Dat Yildiz biologie gaat studeren = lijdendvoorwerpszin

Oefenzinnen

Dit artikel beschrijft hoe duurzame energievoorziening zich zal ontwikkelen.

Dat robots een grote rol in de samenleving gaan spelen, lijkt mij zeer onwaarschijnlijk.

Wie in een glazen huis woont, moet niet met stenen gooien.

Klaar? Vergelijk je zinnen met een klasgenoot.