6.1 Kringlopen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Mens en milieu

6.1 Kringlopen

Spullen op tafel

Telefoon in het zakkie op tafel

Jas uit en over je stoel

Tas op de grond

Lesprogramma

• Huiswerk
• Leerdoelen
• Uitleg
• Vragen
• Nabespreken
• Huiswerk

Welke vragen van het huiswerk willen jullie dat ik bespreek?

Leerdoelen

• Je kunt de koolstofkringloop beschrijven en schema’s hiervan interpreteren.
• Je kunt de stikstofkringloop beschrijven en schema’s hiervan interpreteren.

Voedselkringloop

Koolstofkringloop

koolstofkringloop

• Koolstof = C
• In de lucht zit het vast in CO₂
• Autotrofe organismen maken van CO_{2 (uit de lucht)} en H₂O (uit de bodem) glucose (C₆H₁₂O₆)
• Bij dissimilatie komt CO₂ weer vrij in de lucht 

koolstofkringloop

• Consumenten eten de producenten en gebruiken de organische stoffen om andere organische stoffen te maken (voortgezette assimilatie). Bij het eten van een ander organisme komt de koolstof van het ene organisme terecht in het andere organisme

• Alle dode resten en andere afvalproducten van organismen wordt samen detritus genoemd 
• De organische stoffen in de detritus wordt door reducenten gebruikt voor dissimilatie

In de koolstofkringloop wordt door veel organismen stoffen verbrand. Welke organismen in de koolstofkringloop doen verbranding? Meerdere antwoorden mogelijk.

1. Producenten
2. Reducenten
3. Consumenten
4. Afvaleters

In welke vorm kan koolstof in de koolstofkringloop NIET voorkomen?

1. CO2
2. C6H12O6
3. N2
4. CH4

Stikstofkringloop

• Stikstof = N
• Organisch gebonden stikstof komt vooral voor in eiwit, nucleotiden en nucleïnezuren.
• Stikstof komt ook voor in afvalproducten als ureum (basisstof van urine).

Stikstofkringloop

• Producenten nemen stikstof op via NO3^- of NH4⁺. 
• Stikstoffixerende bacteriën kunnen N₂ uit de lucht omzetten in bruikbare stikstof voor planten. Dit kan alleen anaeroob. Vandaar dat deze bacteriën in symbiose leven met planten. 

Stikstof kringloop

Gebruikelijke route

(vergelijk met BINAS 93G)

1: Planten nemen nitraat (NO₃-) op.

2: Er vindt stikstofassimilatie plaats
     vorming aminozuren

(vorming eiwitten is voortgezette assimilatie)

3: Dier eet plant, verteert en assimileert eigen        organische stoffen.

4: Bij dissimilatie komt ureum vrij. 

5: Rottingsbacterien breken ureum af tot NH₃

6: NH₃ lost in (grond)water op tot NH₄+

7: Nitrietbacterien zetten NH₄+ om in NO₂-

8: Nitraatbacterien zetten NO₂- om in NO₃-

Andere routes

'Verstorende' routes:

- NO₃-  > NH₄+    ammonificatie

- NO₃- > N_{2 (g)    denitrificatie}

Er kan stikstof (tijdelijk) verloren gaan via:

- uitspoeling in de bodem (NH₄- en NO₃-)  

- vervluchtiging (NH₃)

Bijzondere route

Sommige bacteriën kunnen ammoniak (NH₃) omzetten in N₂(g). 

Gevolg: bodem minder voedselrijk voor planten.

Weer andere bacteriën kunnen N₂ (g) omzetten in NH₃ (zie afb. 29).

Gevolg: bodem voedselrijker.

!! Groenbemesten

Denitrificerende bacteriën maken...

1. N2
2. NO3-

Stikstofbindende bacteriën gebruiken...

1. N2
2. NO3-

(Binas 93G) De omzetting van nitriet naar nitraat noemen we

1. ammonificatie
2. denitrificatie
3. nitrificatie
4. stifstoffixatie

(Binas 93G of bron 7) De omzetting van eiwit naar ammoniak noemen we

1. ammonificatie
2. denitrificatie
3. nitrificatie
4. stifstoffixatie

(Binas 93G of bron 7) De omzetting van nitraat naar stikstofgas noemen we

1. ammonificatie
2. denitrificatie
3. nitrificatie
4. stifstoffixatie

Hoe kan NH3 uit de kringloop verdwijnen?

1. omzetten naar NH4+
2. ammonificatie
3. vervluchtiging
4. uitspoeling

Huiswerk

Leren en maken 7.6

Doornemen 7.7 en 7.8