Фариза Оңғарсынова

"Фариза Оңғарсынова - поэзия падишасы"

Жазушы Шерхан Мұртаза:

"Қазақта ақын көп, Фариза жалғыз. Жаңа туған айдың жанында жалғыз жұлдыз ерекше жарқырап тұрады. Періште жұлдыз сияқты. Ақындығы да, жаратылысы да ерекше, ешкімге ұқсамайды".

Сабақ тақырыбы:	Фариза - поэзия падишасы
Оқыту мақсаты:	9.2.2.1: Автордың идеялық-стилистикалық біртұтастығын талдау
Сабақ мақсаты:	Автордың идеялық-стилистикалық рөлін талдау

Фариза Оңғарсынова – ақын, халық жазушысы, журналист және Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің депутаты болған көрнекті тұлға.

Фариза Оңғарсынова 1939 жылы 25 желтоқсанда Гурьев облысы, Новобогат ауданы, Манаш ауылында қарапайым отбасында дүние есігін ашты.

Ол 1961 жылы Гурьев мемлекеттік педагогикалық институтының тіл-әдебиет факультетін бітірді.

Шығармашылық жолының басталуы

1.Тұңғыш өлеңдер жинағы:

1967 жылы ақынның "Сандуғаш" атты тұңғыш өлең кітабы жарық көрді.

2.Прозалық шығармалары:
"Кәмшат" повесі, "Биіктік" очерктер жинағы" , "Шашы ағарған қыз".

3.Поэмалары:

"Сайраған Жетісудың бұлбұлымын", "Тартады бозбаланы магнитім","Тыңдаңдар ,тірі адамдар","Дала тағдыры".

Ақынның шығармашылығына тән қасиет- шындыққа бас ию.Оның бұл қасиеті кез келген туындысынан айқын көрініп тұрады.Өлеңдерінде жасандылық жоқ.Оның азаматтық лирикасы сыншылдығымен,қоғамдағы,адам мінезіндегі келеңсіз тұстарды нысанға алады.

Поэзиясының негізгі тақырыптары:
-шындық
-қайсарлық
-махаббат
-адамгершілік

Фариза Оңғарсынованың қызмет жолы:
-Еңбек жолын Балықшы ауданының Еркінқала мектебінде,Октябрьдің 40 жылдығы атындағы қазақ мектебінде мұғалімдіктен бастаған.

-1978-1996 жылдары республикалық Пионер журналының бас редакторы қызметінде болған.

-1996-2004 жылдары ҚР Парламенті Мәжілісінің бірінші және екінші шақырылымының депутаты болды.

Кімнің шығармаларын қазақ тіліне аударды?

Александр Блок

Евгений Евтушенко

Римма Казакова

Неруда Пабло

Фариза Оңғарсынованың марапаттары:
- "Үйім-менің Отаным", "Маңғыстау монологтары" ,"Революция және мен" өлең топтамалары үшін Қазақ КСР Мемлекеттік сыйлығының лауреаты атағы берілді.

-Ақын "Құрмет белгісі" , "Парасат" ордендерімен марапатталған

1 тапсырма:"Топпен бірге зерттеу және талқылау"

1-ші топ: Ақынның өмірбаяны

-Бұл топ ақынның туған жері, отбасы, білім алу жолы, шығармашылыққа қадам басқан кезеңі мен өміріндегі маңызды сәттерді зерттеп, таныстырады. Сонымен қатар, ақынның жеке өмірі мен шығармашылығына әсер еткен жағдайларды да қарастыру керек.

 2-ші топ: Ақынның шығармашылығы

-Бұл топ ақынның ең басты шығармаларын зерттеп, олардың мазмұнын, тақырыптарын, негізгі идеяларын талдайды. Сонымен қатар, ақынның әдеби бағыттары мен стильдерін сипаттап, шығармаларының әдебиетке қосқан үлесін түсіндіреді.

3-ші топ: Ақынның қызмет жолы мен жетістіктері

-Бұл топ ақынның әдебиет саласында алған марапаттары, сыйлықтары мен халықаралық танымалдығы туралы мәліметтерді жинайды. Ақынның шығармалары қандай сыйлықтарға ие болғаны, оның қоғамдағы орны мен танылуы жайлы айтып береді.

2-тапсырма : «Кім жүйрік?» әдісі арқылы ақынның шығармашылығы,қызмет жолына байланысты сұрақтар қойылады.

3-тапсырма: “Поэтикалық саяхат” өлеңді мәнерлеп оқып ,тақырыбын анықтап,идеясына талдау жасаңыз

Дескриптор:

1.Мәнерлеп оқу (5 ұпай)

-Өлеңді анық, эмоциямен және дұрыс интонациямен оқу.

-Өлеңнің ырғақтары мен құрылымын сақтау.

2.Тақырыпты анықтау (5 ұпай)

-Өлеңнің негізгі тақырыбын дұрыс анықтау.

-Ақынның көтерген мәселесін түсіну.

3.Идеяны талдау (5 ұпай)

-Өлеңнің негізгі идеясын түсіну және дұрыс жеткізу.

-Ақынның ойы мен мақсатын ашып көрсету.

4 -тапсырма:«Жасырынған өлең жолдары»

Қағаз қиындыларына өлең жолдары жазылады.Оқушылар оларды құрастырып,дұрыс ретпен орналастыруы керек.

           Туған үйге барғанда

Алғаш мені шешіп алып жөргектен,

алғаш сенде анам мені тербеткен,

сенде қалып бақытты шақ, балалық,

сенде менің ақыл-ойым ержеткен.

Алыс кетсем жабықтырса кейде өмір,

қуаныштан шалқып кетсем кейде бір,

будақтаған түтінің де сағыныш,

сен құшақсың мені күткен бейне бір.

Сені аңсасам — көңілде жыр шумағы,

сені аңсасам — жаксы өлеңнің туғаны.

Өшпесе екен ошағыңда жанған от,

бітпесе екен көк түтіннің будағы.

Алғаш мені шешіп алып жөргектен,

алғаш сенде анам мені тербеткен,

сенде қалып бақытты шақ, балалық,

сенде менің ақыл-ойым ержеткен.

Алыс кетсем жабықтырса кейде өмір,

қуаныштан шалқып кетсем кейде бір,

будақтаған түтінің де сағыныш,

сен құшақсың мені күткен бейне бір.

Сені аңсасам — көңілде жыр шумағы,

сені аңсасам — жаксы өлеңнің туғаны.

Өшпесе екен ошағыңда жанған от,

бітпесе екен көк түтіннің будағы.

Кері байланыс