Les 2 - de gevaren van straling

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

§2.3 De gevaren van straling

Lesplanning:

1. Uitleg beschermen tegen straling
2. Opgaven §2.3 maken
3. Tsjernobyl
4. Uitleg stralingsdosis
5. Opgaven §2.3 afronden
   (evt. verslag eierproef)
6. (Evt. filmpje atoombom)

Vrijdag inleveren verslag eierproef.

§2.3 De gevaren van straling

Aan het einde van deze paragraaf ...

• uitleggen wat de schadelijke gevolgen van straling zijn;
• uitleggen hoe je jezelf kan beschermen tegen straling;
• kan je rekenen met de halveringsdikte;
• uitleggen wat het begrip stralingsdosis betekend;
• weet je op welke manieren je straling kan meten. 

Wat zijn radioactieve stoffen?

Herhaling: Instabiele atomen & de halveringstijd

Gevolgen van straling

Aleksandr Litvinenko - polonium-210

herseninfarct

Bij het maken van een CT-scan is er sprake van...

1. Bestraling
2. Besmetting
3. Bestraling en besmetting

Straling tegenhouden

Doordringend vermogen

Welk soort straling heeft het grootste doordringend vermogen?

1. Alfa
2. Bèta
3. Gamma

Doordringend vermogen

elektromagnetische straling - fotonen

EM-straling

fotonen

EM- straling

Als de halveringsdikte van een materiaal 1 mm is, hoeveel straling wordt er dan doorgelaten door een scherm van 3 mm dik.

1. 87,5 %
2. 25%
3. 33,333 %
4. 12,5 %

Aluminium heeft een halveringsdikte van 6,0 cm. Een aluminium balk heeft een dikte van 18 cm.
Bereken hoeveel % straling van de bron wordt geabsorbeerd (tegengehouden).

1. 87,5 %
2. 66%
3. 33%
4. 12,5 %

De halveringsdikte voor aluminium is 6 cm. Hoe dik moet een aluminium plaat zijn als we maar 6,25% van de intensiteit willen ontvangen?

1. 18 cm
2. 20 cm
3. 24 cm
4. 30 cm

Halveringsdikte geldt voor:

1. Alfa straling
2. Beta-straling
3. Gamma-straling
4. Alle straling

Een hoeveelheid straling valt op een loden plaat van 4,0 cm. De halveringsdikte voor deze straling is bij lood 20 mm.
Hoeveel straling wordt door de plaat geabsorbeerd?

1. 12,5 %
2. 20 %
3. 25 %
4. 75 %

Welk materiaal heeft een grotere halveringsdikte?

1. Bot
2. Spieren

Papierfabriek

dikte papier meten

Aan de slag

§2.3 opgave 24, 25, 26, 28, 29 en 32

Ioniserende straling

Ioniserende straling

Niet-ioniserende straling

Magnetische

Ultraviolet

Röntgen

Alfa

Infrarood

Gamma

Microgolven

*Welke straling wel en niet ioniserent zijn (Rotgen en hogere straling)

*herhalen wat ioniserende straling doet (elektron los maken van de atoom)

*vraag: hoe heet okeweer een atoom met een elektron te veel of te weinig?

Stralingsdosis in millisievert  D(mSv)

De hoeveelheid stralingsenergie die een kilogram weefsel opneemt. 

Jaarlijkse stralingsdosis

• Nederlanders ontvangen 2,5 mSv per jaar
  
  
• Rokers een extra
  0,25 - 80 mSv per jaar
  
  
• Arbo wet maximaal
  20 mSv/jaar

De tabel doornemen

Geef aan van onderstaande factoren als ze invloed hebben op de schadelijkheid van de straling.

Wel van invloed

Niet van invloed

Tijd van bestralen

Tijd van de dag 

Jaargetijde

Soort straling 

Afstand tot de stralingsbron

Grootte van het bestraalde object

Meten van straling

Dosismeter (badge) en een GM-teller

DEMO

Welk van deze is het gevaarlijkst voor een mens?

1. Uitwendige besmetting met een alfa straler
2. Inwendige besmetting met een alfa straler
3. Uitwendige besmetting met een beta straler
4. Inwendige besmetting met een beta straler

Doordringend vermogen

Banana equivalent dose = 0,1 µSv

Een banaan bevat radioactief K-40 en een klein beetje C-12.

Hoeveel bananen moet je per dag eten om aan de jaarlijkse dosislimiet van 20 mSv te komen?

Even buiten beschouwing gelaten dat je het eten van zoveel bananen (waarschijnlijk) niet zal overleven, is de Banana Equivalent Dosis geen correcte eenheid. Je lichaam breekt de banaan af en scheid de radioactieve stoffen uit, je moet dus altijd meer bananen eten dan de BED aangeeft.

Aan de slag

Opgave 27 en 30 t/m 33 van §2.3 maken

Starten met uitdelen toetsen

Verslag eierproef

SchoolTV

https://www.quantumuniverse.nl/hoe-werkt-een-atoombom

https://www.quantumuniverse.nl/hoe-werkt-een-atoombom

https://www.quantumuniverse.nl/hoe-werkt-een-atoombom