Thema 9 -planten (4A-GT)

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 4

Thema 9 Planten

Bs 1 bladeren

Leerdoelen

BOUW VAN BLADEREN

Bouw van een blad

• Opperhuid (bovenkant) met een waslaagje
• Bladmoes = weefsel met bladgroenkorrels
• Nerven met vaatbundels
• Opperhuid met huidmondjes (onderkant)

          -Huidmondjes bevatten bladgroenkorrels       

Fotosynthese

• De meeste planten hebben groene delen (zoals bladeren en stengels): bladgroenkorrels
  
• In bladgroenkorrels vindt fotosynthese plaats
  
• Glucose kan via de vaten naar de andere delen van de plant (opslag of energie)

Stevigheid door water

Vocht in de vacuole zorgt voor druk van het celmembraan tegen de celwand

Huidmondjes

Zitten aan de onderkant van het blad

Functie:

-Dienen voor de gaswisseling. 

- Via de huidmondjes neemt de plant in zonlicht koolstofdioxide op en geeft zuurstof af.

- Plant verliest water via de huidmondjes als het open staat (verdamping)

Werking van de huidmondjes

Thema 9 Planten

Bs 2 stengels en wortels

Leerdoelen

Transport door vaatbundels

Een plant heeft water nodig voor fotosynthese en stevigheid

Houtvaten

Vervoeren: water en mineralen 

Vervoeren water en energierijke stoffen (suiker)

Houtvat: dode houtcellen (cellulose en houtstof)

Bastvat:  Levende cellen met dwarswanden met openingen (porie)

Stevigheid plant

1) Kruidachtige plant: stevigheid door vacuole                                (geen water = slap hangen)

2) Houtachtige plant (struik of boom): stevig door houtstof (lignine) in celwand en vezels                                                                -(geen water = blijft stevig)

Wateropname via de celwanden!

Water transport tegen de zwaartekracht in

1) Aanzuigen door bladeren (verdamping)

2) Worteldruk

Thema 9 Planten

Bs 3 glucose als grondstof

Leerdoelen

Fotosynthese (= vorm van assimilatie)

Verbranding is precies andersom!

De vorming van energierijke stoffen

eiwitten, vetten en koolhydraten = assimilatieproducten

Functie van assimilatieproducten

1) Brandstoffen (energie vrijmaken)

2) Bouwstoffen (vorming en herstel cellen/weefsel)

3) Reservestoffen

Thema 9 Planten

Bs 4 voortplanting

Leerdoelen

Ongeslachtelijke voortplanting

Deel van een organisme groeit uit tot een nieuw organisme:

1) Stekken

2) Bollen

3 Knollen

4) Enten

5) Uitlopers en wortelstokken

Alle nakomelingen zijn identiek! (klonen van elkaar)

Geslachtelijke voortplanting

2 organismen nodig: Versmelting zaadcel met een eicel (geslachtcellen)

Alle nakomelingen zijn anders (genotype en fenotype)

Bloemen zijn nodig voor geslachtelijke voortplanting van zaadplanten

Bouw van een bloem

Mannelijk voortplantingsorgaan

Vrouwelijk voortplantingsorgaan

Thema 9 Planten

Bs 5 Bestuiving, bevruchting en verspreiding

Leerdoelen

Bestuiving

Bestuiving: Overbrengen van stuifmeel op een stempel van een stamper

                         - Kruisbestuiving en zelfbestuiving

                         - Door insecten of door de wind

Insectbloem en windbloem

Weinig stuifmeel: 

ruw en kleverig

Veel stuifmeel: 

licht en glad

Stuifmeelbuis

Uit iedere stuifmeelkorrel groeit een buisje = de stuifmeelbuis. 

De stuifmeelbuizen groeien door de stijl naar de zaadbeginsels in het vruchtbeginsel.

De de kern van een stuifmeelkorrel gaat zo naar een zaadbeginsel toe.

Bevruchting

= Het versmelten van een mannelijke geslachtscel met de kern van een vrouwelijke geslachtscel

-> De stuifmeelkorrel die versmelt met de kern van de eicel. 

Bevruchting

Als de buis een zaadbeginsel bereikt, barst de top van de stuifmeelbuis open. 

-> De kern van de stuifmeelkorrel dringt de eicel binnen.

Meerdere zaden

Er kunnen meerdere stuifmeelbuizen tegelijk door de stijl groeien. 

Ze groeien naar verschillende zaadbeginsels. 

In ieder zaadbeginsel kan een eicel worden bevrucht.

Meerdere zaden in één vruchtbeginsel.

Kiem

na bevruchting

Bevruchte eicel deelt

-> er ontstaat een kiem.

= Klein plantje dat ontstaat uit een bevruchte eicel door celdeling. 

Zaad

na bevruchting

Zaadbeginsel groeit

-> hieruit ontstaat zaad

= Deel van een plant dat de kiem en het reservevoedsel voor het kiemplantje bevat

Verandering na bevruchting

Verspreiding:

- mens/dier

- door de wind