BS 5 Geschiedenis van het leven op aarde

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

BS 5 Geschiedenis van het leven op aarde

Leerdoelen

- Je kunt uitleggen hoe fossielen zijn ontstaan

- Je kunt uitleggen dat soorten verwant zijn als ze een gemeenschappelijke voorouder hebben.

Fossielen

Fossielen zijn versteende overblijfselen van organismen of afdrukken van organismen in gesteenten. Ze ontstaan doordat resten worden bedekt met lagen zand- of kleideeltjes.

Zachte delen vergaan te snel. 

Gesteentelagen

- Fossielen laten zien wanneer bepaalde soorten geleefd hebben door alleen in één laag voor te komen. 

- Sommige fossielen laten zien dat soorten veranderen.

Tijdperken

De geschiedenis van het leven op aarde wordt verdeeld in tijdperken, die verder worden onderverdeeld in perioden. Dit kan je zien in een geologische tijdschaal (geologie = leer van de aarde). 

Daarin zie je hoeveel miljoen jaar geleden een periode begon en eindigde en welke levensvormen in die periode bestonden. De oudste levensvormen op aarde staan onderaan.

Tijdbalk van de geschiedenis

Eerst te donker voor leven, toen ontstonden bacteriën die zuurstof konden produceren. Toen eencellige planten en foto-syn-
these konden doen. 

Dieren op het land 

Ongeveer 450 miljoen jaar geleden ontstonden er landdieren. De eerste waren geleedpotigen, zoals duizendpoten. Hierna kwamen er ook gewervelden, amfibieën en reptielen. Ongeveer 251 miljoen jaar geleden begon de enorme bloeitijd van de reptielen.
Er verschenen allerlei soorten hagedissen
(hagedissen) en enorme dinosauriërs. Ook in
 het water en in de lucht leefden allerlei soorten
sauriërs. Tegelijk met de sauriërs ontstonden de
eerste zoogdieren en vogels.

Een klimaatverandering (theorie)

De sauriërs stierven 65 miljoen jaar geleden in korte tijd uit door klimaatverandering. Een rotsblok van ongeveer 10 km doorsnede sloeg in op de aarde en gaf een explosie, gevolgd door uitgestrekte bosbranden en veel roet en stof overal. Ook waren er vulkaanuitbarstingen in Azië. Daarom is veel zonlicht tegengehouden dat het op de hele aarde vrijwel donker werd en ook heel koud. De sauriërs hebben deze klimaatverandering niet overleefd, de zoogdieren en vogels wel.

De primitieve mens is 3 miljoen jaar geleden ontstaan. De eerste mensen (homo sapiens) zijn ongeveer 300000 jaar geleden ontstaan in Afrika. 

Verwantschap

Tijdens de ontwikkeling van het leven op aarde zijn allerlei soorten organismen ontstaan. 

Soorten die een gemeenschappelijke voorouder hebben, vertonen verwantschap. Hoe meer het DNA van soorten overeenkomt, hoe meer deze soorten aan elkaar verwant zijn. 

Wie zijn er meer verwant?

1. Haaien en dinosaurussen
2. Haaien en amfibiën
3. Krokodillen en vogels
4. Konijnen en vissen

Maken BS 5 van thema 5

Leerdoelen behaald?

- Je kunt uitleggen hoe fossielen zijn ontstaan

- Je kunt uitleggen dat soorten verwant zijn als ze een gemeenschappelijke voorouder hebben.

Is niet up to date ivm missen verwantschap