3.5 Zakelijk lezen

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Zakelijk lezen

Welke tekstdoelen en tekstsoorten horen bij elkaar?

Stripverhaal

Recept 

Uitnodiging voor een feest

Krantenbericht

Recensie (bespreking van een film/boek)

Amuseren

Instrueren

Informeren

Activeren

Overtuigen

Onderwerp tekst

• Schrijf je vaak in één of een paar woorden op (geen werkwoorden!) 
• Waar de tekst over gaat

Hoofdgedachte

• wat de schrijver over het onderwerp wil zeggen

• Hoe formuleer je de hoofdgedachte:
  
• onderwerp + hoofdzaken in 1 zin geformuleerd.

Signaalwoorden

Verband	Signaalwoord
Voorbeeld	Bijvoorbeeld, een voorbeeld, zo, ter illustratie, dat wil zeggen, zoals, onder andere, te denken valt aan, j e moet daarbij denken aan
Opsomming	en, ook, verder, ten eerste, ten tweede, een ander (…), daarnaast, bovendien. vervolgens, ten slotte, tot slot, als laatste, allereerst, niet alleen … maar ook, zowel ... als,
Tegenstelling	Maar, echter, toch, doch, desondanks daarentegen, aan de ene kant, aan de andere kant, enerzijds , anderzijds, hoewel, integendeel. daar staat tegenover, behalve als
Reden	Omdat. want, namelijk, daarom, aangezien, op grond van, immers, om die reden

V erband	Signaalwoord
Conclusie	dus, concluderend, daardoor, dat betekent, vandaar, uit dit alles blijkt, daarom
Tijd	Voordat, Wanneer, Achteraf, Nadat, eerst, Tijdens, Vervolgens Uiteindelijk, Ten slotte/ tot slot, Wanneer, Terwijl, Zodra, Op het moment dat
Oorzaak-gevolg	Doordat, Daardoor, Zodat
Voorwaarde	Als, Mits, Indien, Tenzij
Vergelijking	Als, net zoals, hetzelfde als, evenals, evenzeer, overeenkomstig is vergelijkbaar met.
Doel-middel	door middel van, daartoe, daarmee op te, opdat, met de bedoeling

Zodat

1. tijd
2. opsomming
3. conclusie
4. oorzaak-gevolg

Kortom

1. tijd
2. reden
3. conclusie/samenvatting
4. oorzaak-gevolg

kernzinnen

De kernzin bevat de belangrijkste informatie van de alinea. 

De kernzin is meestal de eerste of de laatste zin van de alinea. De rest van de alinea is dan bijvoorbeeld een uitleg of een voorbeeld.

Wat is de kernzin van alinea 1?

1. Elke keer als hij in het nauw gedreven werd, bracht spinazie uitkomst.
2. Tekenfilmzeeman Popeye werd er onoverwinnelijk van, omdat er zoveel ijzer in zou zitten.
3. Dat verhaal blijkt onzin: spinazie bevat niet meer ijzer dan andere bladgroenten.

wat is de kernzin van alinea 2?

Wat is de kernzin van alinea 2?

1. De Britse criminoloog Mike Sutton zocht de kwestie uit en kwam ...
2. Daarop zie je hoe Popeye in een veld spinazie een partij ...
3. ‘Lieve hemel,' zegt vriendin Olijfje, ‘ben jij een paard?’
4. Daarop antwoordt Popeye: ‘Spinazie zit vol vitamine A en dat is wat mannen sterk en ...

Later, terwijl, ten eerste, ook, maar en toch
zijn voorbeelden van....

1. verbanden
2. conclusies
3. signaalwoorden

Ten eerste, ten tweede, om te beginnen, ook, verder en tenslotte zijn signaalwoorden voor het tekstverband:

Dubbele punt (:), liggend streepje (-), getallen (1, 2, 3) of dots worden gebruikt bij een: