4.6 Nederland in de Tweede Wereldoorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Welkom!

Geschiedenis

H3

10 maart 2025

Op tafel:

Schrift, schrijfgerei, iPad

Planning

• SO 4.4, 4.5
• Uitleg 4.6.1, 4.6.2

Tijd voor aantekeningen!

Schrijf alles wat dikgedrukt en schuingedrukt op het bord staat.

4.6 Nederland in de Tweede Wereldoorlog

Leerdoelen

• Je kunt voorbeelden van collaboratie, verzet en accommodatie van de Nederlandse bevolking geven.
  
• Je kunt de Jodenvervolging uitleggen uitmondend in de Holocaust.
  
• Je kunt de Slag om Arnhem koppelen aan het ontstaan van de Hongerwinter.
  

Koningin Wilhelmina (1880-1962)

Prinses Juliana (1909-2004)

11-13 mei 1940. Slag om de Grebbeberg

• Onderdeel van de Duitse inval in Nederland
  
• Duitse overwinning

14 mei 1940. Bombardement Rotterdam

• Onderdeel van de Duitse inval in Nederland
  
• Gevolg: capitulatie van Nederland
• 711 mensen kwamen om, ongeveer 80.000 inwoners werden dakloos

Koningin Wilhelmina bezoekt in Londen de puinhopen van de gebombardeerde Nederlandse kerk (RVD, 1941)

Koningin Wilhelmina spreekt tot het volk via Radio Oranje.

 Arthur Seyss-Inquart

• Oostenrijks nazi-politicus
• Werd namens Hitler rijkscommissaris en de machtigste man in Nederland
  

Accommodatie

• Bezetting weinig merkbaar
  
• Duitsers en Nederlanders leven naast elkaar
  
• Bevolking paste zich aan (accommodatie)
  
• Ambtenaren en politie volgden Duitse orders; angst voor baanverlies en zorg voor gezin
  

Zwarthandel in kleding

Nationaal-Socialistische 

Beweging (NSB)

• Leider: Anton Mussert
  
• Opgericht in 1931
  
• De enige partij die was toegestaan tijdens de WO2
  
• Collaboratie 

Feb. 1941. Razzia op het Jonas Daniël Meijerplein, Amsterdam.

Feb. 1941. Februaristaking

• Razzia's in Amsterdam, 425 Joodse mannen worden met geweld opgepakt.
  
• Communistische Partij van Nederland organiseert een grote staking tegen anti-Joodse maatregelen van de Duitsers.
• De tweede stakingsdag, grijpen de Duitsers hard in.
• 
  

Leerdoelen

• Je kunt voorbeelden van collaboratie, verzet en accommodatie van de Nederlandse bevolking geven.
  
• Je kunt de Jodenvervolging uitleggen uitmondend in de Holocaust.
  
• Je kunt de Slag om Arnhem koppelen aan het ontstaan van de Hongerwinter.
  

6 juni 1944

D-Day

• De eerste dag van Operatie Overlord
• Duizenden geallieerden soldaten landden in Normandië, Noord-Frankrijk
  
• Het begin van de bevrijding van West-Europa

5 september 1944

Dolle Dinsdag

• Mensen dachten  dat Nederland nu elk moment bevrijd kon worden
• Duitsers en collaborateurs vluchtten uit Nederland

September 1944

Slag om Arnhem

• Onderdeel van Operatie Market Garden
• De geallieerden wilde een aantal belangrijke bruggen in Noord-Brabant en Gelderland in handen te krijgen
• De mislukte poging van de geallieerden om de Rijnbrug in Arnhem

November 1944 - april 1945

Hongerwinter

• Oorzaken: het bevrijdde Zuid-Nederland en de Spoorwegstaking
• Gevolg: Een groot tekort aan brandstof en voedsel in West-Nederland
• Doden: 20.000 tot 30.000

Mei 1945

Bevrijding van Nederland

• Het Duitse leger in Nederland is definitief verslagen

Korte pauze

Je blijft in het lokaal tenzij 

je naar de wc moet of je waterfles moet vullen.

Fase 1: discriminatie

• 1940-1941
  
• Sept. '40: het aannemen van Joodse ambtenaren verboden
• Nov. '40: alle Joodse ambtenaren ontslagen
• Jan. '41: Joden mogen niet meer naar de bioscoop

Fase 2: isolatie

• 1941-1942
• April '41: bordjes met de tekst "Voor Joden verboden"
• Jan. '42: 'J' in de paspoorten van Joden
• Mei. '42: alle Nederlandse Joden moeten een Jodenster dragen.

Fase 3: deportatie

• Vanaf 1942
• In razzia's werden Joden opgepakt en weggevoerd naar kampen. 
• Joden vluchtten naar het platteland of duiken onder.