Jong&Oud H6

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 6

J&O

Agenda

• Uitleg over particuliere verzekeringen
• Drie belangrijke begrippen
• Opdrachten maken
• Reflecteren

Risicoaversie?

Hoe werkt een particuliere verzekering?

Verzekerden

Verzekeraar

Ik wil mijn telefoon verzekeren en betaal ........ aan de .......

1. premie, verzekerde
2. premie, verzekeringsmaatschappij
3. schadevergoeding, verzekerde
4. schadevergoeding, verzekeraar

Wat is risico-aversie?

1. Het opzoeken van risico's
2. Verzekeren
3. Sparen
4. Het vermijden van risico's

Leg het begrip 'verzekering' uit, gebruik in ieder geval de woorden 'overeenkomst', 'premie' en 'schadevergoeding'

In een schema......

• Je sluit een verzekering af als er kans op schade is (onzeker)
  

Wat is een verzekering ?

Een verzekering is:

- Een overeenkomst
 tussen verzekerde en verzekeraar. 

- De verzekerde (dat ben jij) betaalt een premie en de verzekeraar betaalt bij schade een schadevergoeding

Begrippen

Polis

een bewijs dat je de verzekering hebt afgesloten

Polisvoorwaarden

De rechten en plichten van de verzekerde en verzekeraar.

Verzekerde / Verzekeraar?

Verzekerde = JIJ!

Verzekeraar = verzekeringsmaatschappij

Premie

Het bedrag dat je voor de verzekering betaalt

Drie belangrijke begrippen

1. Asymetrische informatie

2. Averechtse selectie

3. Moreel wangedrag (=moral hazard)

Asymmetrische informatie

Asymmetrische informatie

De verzekerde weet meer over de kans op schade dan de verzekeringsmaatschappij, er is hier sprake van informatie asymmetrie tussen de verzekerde en verzekeraar.

Een ander voorbeeld waarbij sprake is
van asymmetrische informatie: 

Een zorgverzekeraar heeft te maken met mensen die op het aanvraagformulier niet invullen dat ze roken. Om welk risico gaat het hier?

1. Asymmetrische informatie
2. Moral hazard
3. Averechtse selectie
4. Moreel wangedrag

Sociale voorzieningen

> participatiewet

> bijstand

> Wajong

> asymmetrische informatie

> averechtse selectie

Averechtse selectie: alleen mensen die van zichzelf weten dat ze groot risico lopen nemen de verzekering.

Wat gebeurt er met de premie door averechtse selectie?

--> Risico dat de verzekeraar moet dekken wordt groter --> premie gaat omhoog 

Hoe verandert je gedrag als je een verzekering hebt afgesloten?

- Je wordt minder voorzichtig met je spullen

- Is een begrip voor: Moral hazard (moreel wangedrag)

- Kans op schade wordt daardoor groter

Aan de slag

Maken: Opdracht 6.1 t/m 6.4

Hoe? In stilte

Klaar? Werk door met opgaven 6.5 t/m 6.7

Even reflecteren met drie vraagjes...

Wat betekent averechtse selectie?

1. Een verzekeraar selecteert de verzekerden niet eerlijk
2. Verzekerden hebben een kleine kans op schade
3. Een hogere premie voor risicozoekers
4. Goede risico's verzekeren zich niet, slechte risico's wel

Welke van de drie is NIET een oplossing voor moreel wangedrag (=moral hazard)?

1. Bonus malus
2. Vrijwillig eigen risico
3. Verplicht verzekeren

Uit cijfers blijkt dat ook mensen met weinig of geen risico hun fiets verzekeren.

Dit is een voorbeeld van:

1. Asymmetrische informatie
2. Risico-aversie
3. Averechtse selectie
4. Moreel wangedrag

 Zorgverzekering

Zorgverzekering

In Nederland heeft iedereen een verplichte "basis- zorgverzekering".  (voor kosten van bezoek aan huisarts/ ziekenhuis/ apotheek). Het verplichten van een verzekering heet collectieve dwang.

Om te voorkomen dat verzekeraars de "slechte risico's" (ouderen en zieken die vaak zorg nodig hebben) weigeren als klant, MOETEN ze in Nederland verplicht alle klanten voor de basisverzekering accepteren. Dit heet de Acceptatieplicht. 

Wat kun je doen tegen averechtse selectie ?

(3) Averechtse selectie - De "slechte" risico's blijven en de "goede" gaan weg. 

Collectieve dwang

Door iedereen zich verplicht te laten verzekeren (bijv. zorgverzekering) zijn ook de "goede" risico's verzekerd en wordt er meer premie betaald. Daardoor kan de premie lager gehouden worden dan wanneer er voornamelijk "slechte" risico's verzekerd zijn.

Premiedifferentiatie

De "slechte" risico's betalen meer dan de "goede" risico's. Deze selectie kan gedaan worden door goed gedrag ("bonus-malus" ladder bij de WA-autoverzekering), eigen risico (zorgverzekering) of op basis van risico (rokers betalen meer premie dan niet-rokers bij de zorgverzekering). 

Collectieve dwang?

Sommige verzekeringen zijn verplicht:

* Zorgverzekering

* Opstalverzekering 

* Wettelijke aansprakelijkheidsverzekering

Eigen risico zorgt voor:

1. Meer moreel wangedrag
2. Meer averechtse selectie
3. Minder moreel wangedrag
4. Minder averechtse selectie

Aan de slag

Maken: Opdracht 6.5 t/m 6.7

Hoe? In stilte, oortjes in mag!

Klaar? Geen huiswerk!

Negatieve risicoselectie bij zorgverzekering ongewenst:

- verplichte zorgverzekering

- acceptatieplicht voor verzekeraars

- vereveningsfonds

Hoe sociaal is ons land?

• Nederland wordt een verzorgingsstaat genoemd, omdat het een land is waar veel geld wordt besteed aan onderwijs, gezondheidszorg en uitkeringen.
• Dit betekent dat (bijna) elke inwoner is verzekerd van een sociaal minimum
• Dit regelt de overheid via het stelsel van sociale zekerheid

Stelsel van                    sociale zekerheid

Collectieve verzekeringen

De sociale verzekeringen in Nederland zijn allemaal collectieve verzekeringen. 

Het kenmerk van collectieve verzekeringen is dat je niet vrij bent om je wel of niet te verzekeren. 

De overheid dwingt iedereen via de wet tot deelname.

Aan de slag

Maken: Opdracht 6.8 t/m 6.12

Hoe? In stilte, oortjes in mag!

Klaar? Geen huiswerk!

Even reflecteren met drie vraagjes...

Hoe noem je het als vooral mensen met een hoog risico zich gaan verzekeren?

1. averechtse selectie
2. averechtse verzekering
3. premiedifferentiatie
4. solidariteit

Hoe noemen we opzettelijk onvoorzichtig gedrag van een verzekerde?

1. Solidariteit
2. Risicoaversie
3. Moreel wangedrag
4. Averechtse selectie

Bij welke verzekering is moreel wangedrag niet mogelijk?

1. Zorgverzekering
2. Reisverzekering
3. Werkloosheidswet
4. Algemene ouderdomswet

Sociale zekerheid geldt voor iedereen in Nederland.
Wat is sociale zekerheid?

1. mensen die geen inkomen verdienen, kunnen een uitkering krijgen
2. Iedereen is veilig op straat.
3. Iedereen is vrij om zijn of haar mening te geven.
4. Iedereen mag gebruikmaken van de collectieve voorzieningen.

De sociale zekerheid wordt betaald met......

1. Belastinggeld en sociale premies
2. sociale premies
3. Belastinggeld
4. Accijns

Verzekeringen

• Hoe groot is de kans op schade?
    
• Hoe groot is de schade als er wat gebeurt?
    
• Is het risico de premie waard? 

Uitleg

De verzekeraar weet uit ervaring de gemiddelde kans op schade

De verzekeringsnemer heeft meer informatie over het risico dat hij of zij verzekert > Informatieasymmetrie

Door risicospreiding: risico over hele groep = gemiddeld risico

• Wat als niet iedereen meedoet?
• Averechtse selectie: alleen mensen die van zichzelf weten dat ze groot risico lopen nemen de verzekering.

Uitleg

Averechtse selectie: alleen mensen die van zichzelf weten dat ze groot risico lopen nemen de verzekering.

• Wat gebeurt er met de premie door averechtse selectie?
• Risico dat de verzekeraar moet dekken wordt groter > premie gaat omhoog

Uitleg

Hoe verandert je gedrag als je een verzekering hebt afgesloten?

• Je wordt minder voorzichtig met je spullen
• Is een begrip voor: Moral hazard (moreel wangedrag)
• Kans op schade wordt daardoor groter

RISICO

De kans op schade x het schadebedrag

Als de kans op schade voor je telefoon 10% en het gemiddelde schadebedrag €200 = €20

Als er twee groepen zijn (10% kans op schade en 50% kans op schade) dan is het het gemiddelde van deze twee
(€100 + €20 = €120 (delen door 2) = €60

Als de gemiddelde autoschade van een verzekeringsmaatschappij per jaar €4000 is, en de kans op schade per jaar 5% is, hoeveel is dan de premie?

1. €100
2. €150
3. €200
4. €175

Premie berekenen

De kans op schade x het schadebedrag + winstopslag en overige kosten

Als de kans op schade voor je telefoon 10% en het gemiddelde schadebedrag €200= €20

Stel het bedrijf heeft  nog ongeveer 30% nodig om kosten en winst te dekken. 

Als er twee groepen zijn (10% kans op schade en 50% kans op schade) dan is het het gemiddelde van deze twee

(€100 + €20 = €120 (delen door 2) = €60

€60 + 30 % = 60 x 1,3 = €78 aan premie

 Collectieve verzekeringen