v5 fi 211029

• Filosofie
• Middelbare school
• mavo, vwo
• Leerjaar 5

filosofie

• goed begin
• het schandaal van de filosofie
• de copernicaanse wending

de naïeve opvatting

  

er is een object in de werkelijkheid

er is een subject dat waarneemt

kennis: het subject vormt een waar oordeel over het object in de werkelijkheid

filosofische vraag: kunnen we deze naïeve opvatting beargumenteren?

Descartes

de naïeve opvatting is problematisch

op zoek naar zekerheid door radicale twijfel

1e zekerheid: cogito

2e zekerheid: God bestaat en goed

3e zekerheid: meetbare kennis over de uitgebreidheid is mogelijk  

Locke

de opvatting van Descartes is problematisch

want: aangeboren ideeën zijn betwistbaar -> empirisme

kennis van de ideeën in de geest(dus niet van het object)

idee veroorzaakt door object in de werkelijkheid(primaire en secundaire eigenschappe)

Berkeley

De opvatting van Locke is problematisch

want: onderscheid primair/secundair is niet vol te houden

idealist: we nemen ideeën in de geest waar

geen realiteit die daar los van bestaat

esse est percipere aut percipi

God bestaat -> waarborg voor bestendig bestaan  

Hume

de opvatting van Berkeley is problematisch

want: God is niet waarneembaar, causaliteit is niet waarneembaar, kennend subject is ook niet waarneembaar

conclusie: zekere kennis over de werkelijkheid is niet mogelijk

  

Kant

Newton en Hume: hoe kun je dat verzoenen?

de vraag anders stellen:

• hoe is zekere kennis van de werkelijkheid mogelijk?  

probleem bij Hume: causaliteit is niet waarneembaar

oplossing: synthetisch a priori

alles wat gebeurt, heeft een oorzaak

• synthetisch, want gebeurtenis impliceert niet per definitie een oorzaak
• a priori: je kunt dit zonder waarneming inzien als waar 

Ding-an-sich: object in de werkelijkheid

(noumenale wereld)

veroorzaakt zintuiglijke indrukken bij het kennend subject

subject kadert dit in tijd en ruimte  

subject categoriseert-> oordeel over het object zoals dit aan ons verschijnt(fenomenale wereld)