les 1 wederopbouw

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 3

Wederopbouw

vanaf 1945

Rol van de overheid verandert

• Crisis is niet vanzelf overgegaan
• Mensen hadden vóór de oorlog vertrouwen verloren in democratie en voor niet-democratische stromingen gekozen
• Er was erg veel ellende in de oorlog geweest

§4.2

Over de grenzen kijken

BASIS

A

Zuinig leven

Na WO2: Nederland moet opnieuw opgebouwd worden - wederopbouw

Mentaliteit: bereid om hard te werken voor weinig loon. 

Somber leven: aan alles was te kort.

1950: einde wederopbouw - economie op niveau van voord de oorlog

Leerdoel:

• Je kunt omschrijven welke mentaliteit past bij de periode van de wederopbouw

Begrippen:

• wederopbouw
• babyboom

§4.2

Over de grenzen kijken

BASIS

A

Zuinig leven

Tijdens WO2

Trouwen en kinderen krijgen wordt uitgesteld.

Na WO2

Veel stelletjes trouwen en krijgen kinderen. 

Gevolg

Tussen 1945 en 1955 een babyboom

Gevolg

Grote woningnood ➤ wonen bij familie of kleine woning

Tijdens jaren 50: snel nieuwe woningen bouwen, lage kwaliteit

De Wederopbouw lukt!

• Afspraken over lonen en prijzen: geleide loonpolitiek (lage logen en lage prijzen --> goedkope arbeidskrachten & spullen.
• Harmoniemodel: samenwerken/de schouders eronder en niet zeuren!

• Hulp vanuit VS: Marshallplan --> Economische (geld) steun die Westeuropese landen kregen van de VS om land weer op te bouwen.

Verzorgingsstaat in opbouw

Overheid moet meer zorgen voor mensen. 

Vorige oorlog kon gebeuren omdat mensen misbruik maakte van armoede, ziekte en slechte positie van mensen. 

Mensen honger en weinig geld --> boos

Bejaarden vieren de invoering van de AOW. Applaus voor minister Drees. (Foto uit: 1956)

Verzorgingsstaat in opbouw

• Werkloosheidswet (WW, 1949)
• Wet Arbeidsongeschiktheidsverzekeringen (WAO, 1967)
• Algemene Ouderdomswet (AOW, 1957)
• Algemene Bijstandswet (ABW, 1965)

Bejaarden vieren de invoering van de AOW. Applaus voor minister Drees. (Foto uit: 1956)

Willem Drees

Willem Drees (PvdA) was tussen 1948 en 1958 minister-president.

In die periode werd langzaam de verzorgingsstaat opgebouwd, met de komst van wetten zoals de Algemene Ouderdomswet (AOW, 1957)

'Vadertje Drees' wordt dan ook wel gezien als de grote man achter

de verzorgingsstaat, hoewel sommige wetten niet eens door hem zijn bedacht.

Het verhaal gaat dat Nederland de Marshallhulp heeft gekregen omdat de toenmalig minister-president Willem Drees de vertegenwoordiger van de Verenigde Staten in plaats van met een staatsbanket, met een kopje thee met een mariakaakje ontving. De vertegenwoordiger vond dat Nederland de steun blijkbaar hard nodig had en dat een land met een zo sobere minister-president het geld ongetwijfeld goed zou besteden.

Toename overheidsinvloed 

• De rol van de overheid neemt enorm toe
  
• Niet alleen op het gebied van welvaart, maar ook als het gaat om gezondheidszorg.
• Dat is ook logisch: zieke mensen kosten de overheid veel geld. 

§4.1

Eigen keuzes maken

BASIS

A

Leven in zuilen

Rond 1880: verzuiling

Oorzaak: leiders van protestantse kerken willen hun mensen beschermen tegen 'slechte' invloeden. 

• Eigen voetbalvereniging
• Eigen krant
• Eigen school
• Eigen politieke partij
• Eigen vakbond.

Katholieken en socialisten gingen er snel aan mee doen?

En de liberalen?

Leerdoel:

• Je kunt uitleggen dat de Nederlandse samenleving tot in de jaren 1950 verzuild was

Begrippen:

• verzuiling
• mentaliteit
• sociale controle

§4.1

Eigen keuzes maken

BASIS

A

Leven in zuilen

Hoe zag het leven er uit?

• Je deed alles binnen je eigen zuil:
  boodschappen
  tv-kijken 
  krant lezen

Verzuiling zorgt voor een bepaalde mentaliteit 

• gehoorzamen aan de leiders
• kinderen luisteren naar ouders/leraren
• sterke sociale controle

Gevolg: mensen gedragen zich hetzelfde

§4.1

Eigen keuzes maken

BASIS

A

Leven in zuilen

Tweede Wereldoorlog

• Men was vooral Nederlander
• Bezetter verbood kranten, radio, politiek

Na de oorlog terug naar het oude. 

Behalve de jongeren....