H18 Eiwitten

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

H18 Eiwitten

Par 1 + 2. Van polypeptideketen tot werkzame eiwitten, functies van eiwitten

§18.1 Ik kan uitleggen hoe een cel van een of meer polypeptideketens een werkzaam eiwit maakt

§18.2 ik kan benoemen hoe eiwitmoleculen bijdragen aan het functioneren van een organisme

De Cel

met organellen

ER

Golgisysteem

voor het 'afmaken' van 

eiwit

Par 3 en 4

Ik begrijp hoe enzymen werken en op welke manier cellen de activiteit van enzymen regelen

 

Ik kan benoemen hoe een cel eiwitten opruimt en hoe een cel voorkomt dat er ongewenste eiwitten ontstaan

Enzymwerking

Regulatie door:

- Temperatuur, pH

- Co - factor (bv. Metaalionen)

- Blokkeringseiwitten

- hormonen

Hydrolyse en condensatiereactie

Regeling van

enzymwerking

Competitieve

remming

vs. 

allosterische 

remming 

                     

                                             Bezet houden van actief centrum      Binding aan allosterisch centrum -->                                                                                                                              vormverandering actief centrum

                                                                                                                          allos = anders. sterisch = ruimteljk

Binding aan allosterische centrum --> vormverandering actief centrum

allos = anders. sterisch = ruimteljk

Negatieve terugkoppeling

18.4 Regeling van eiwitten in een cel

Afbreken van verkeerde eiwitten

RNA inzetten bij regulering eiwitten

RNA (in V4 en V6) als:

1. transcriptie van DNA - boodschapper (mRNA)

2. Translatie bij ribosoom – (tRNA)

3. Onderdeel van ribosoom – (rRNA)

RNA interferentie

methode om genen uit te schakelen 

RNA interferentie

Verschil mi RNA en si RNA qua oorsprong

Het proces van RNA-interferentie (RNAi) kan worden gemodereerd door siRNA of miRNA, en er zijn subtiele verschillen tussen de twee. Beide worden in de cel verwerkt door het enzym Dicer en opgenomen in het complexe RISC.

siRNA wordt beschouwd als exogeen dubbelstrengs RNA dat wordt opgenomen door cellen. Met andere woorden, het komt binnen via vectoren , zoals virussen. 

miRNA is enkelstrengs. en het is afkomstig van endogeen niet-coderend RNA, wat betekent dat het in de cel wordt gemaakt. Dit RNA wordt gevonden in de introns van grotere RNA-moleculen.

eerschil 

RNA interferentie

Overeenkomst in effect!

siRNA en miRNA kunnen beide een rol spelen in epigenetica via een proces dat RNA-geïnduceerde transcriptionele silencing (RITS) wordt genoemd. Epigenetica is de studie van erfelijke genetische informatie waarin de nucleotidesequentie van DNA niet wordt veranderd maar zich manifesteert als chemische kenmerken. 

4 mi RNA

5. si RNA

Crispr-Cas: Het CRISPR/Cas systeem is eigenlijk niet meer dan het immuunsysteem van bacteriën!

Clustered Regularly Interspaced Short Palindromic Repeats, afgekort CRISPR. CRISPR’s zijn korte segmenten van herhaalde codes in het DNA van bacteriën die oorspronkelijk ontdekt werden in 1987 door Japanse wetenschappers. Deze regio bevat dus een verzameling van stukjes van alle vreemd DNA waar de bacterie al mee in contact is gekomen en kan aangewend worden om later infectie met diezelfde virussen snel te herkennen en onschadelijk te maken.

Deze herhalende DNA-patronen een rol spelen in het immuunsysteem van bacteriën, ze vormen gids DNA voor de zogeheten Cas9-enzymen en gespecialiseerde RNA-moleculen. Hierbij dienen de enzymen als een soort schaar en de RNA-moleculen die uit het gids DNA ontstaan als een soort biologische TomTom.

6. met gRNA in bacteriën

Transcriptie van CRISP-locus leidt tot guideRNA --> er ontstaan enzymen die virus-DNA (faag) vernietigen