les 4: verzorgingsstaat: sociale partners en de overheid

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Sociale partners en de overheid

Verzorgingsstaat

les 4

onderwerp vorige les:

Ontstaan van de verzorgingsstaat 

Wat weet je nog over 'het
ontstaan van de verzorgingsstaat'?

Onderwerpen deze les: 

Wie zijn de hoofdrolspelers in een verzorgingsstaat?

Welke bijdrage leveren de sociale partners aan de verzorgingsstaat?

Waarom hebben vakbonden minder invloed gekregen?

Is er spraken van harmonie of conflict?

De hoofdrol in onze verzorgingsstaat is voor:

- De burgers

- Overheid

- Werknemers- en werkgeversorganisaties

Het doel van de overheid

Nederland is een gemengde markteconomie. 

De overheid heeft daarbij drie doelstellingen:

1-Een evenwichtige arbeidsmarkt.

2-Een rechtvaardige inkomensverdeling.

3- Het creëren van goede arbeidsvoorwaarden en arbeidsomstandigheden.

Wat is een gemengde markteconomie?

Werknemers- en werkgeversorganisaties 

Werknemers- en werkgeversorganisaties maken samen afspraken over de arbeidsvoorwaarden.

Werknemers zijn verenigd in vakbonden (overkoepeld door vakcentrales) zoals FNV en CNV.

Werkgevers zijn verenigd in werkgeversorganisaties zoals VNO-NCW en MKB-Nederland.

Werkgevers zijn verenigd in werkgeversorganisaties zoals VNO-NCW en MKB-Nederland.

vakbonden

Organisaties die de collectieve en individuele belangen van werknemers behartigen.

Sociale partners

Dit zijn de werknemers- en wergeversorganisaties samen.

De sociale partners onderhandelen over arbeidsvoorwaarden zoals loon, vakantiedagen, extra sociale zekerheid.

Afspraken tussen sociale partners worden vastgelegd in een cao (Collectieve Arbeidsovereenkomst). 

I. Organisaties van werkgevers en werknemers vormen samen de sociale partners.
II. De sociale partners bespreken samen de collectieve arbeidsovereenkomsten.

1. I en II zijn beide juist.
2. I en II zijn beide onjuist.
3. I is juist, II is onjuist
4. I is onjuist, II is juist

Welke drie partijen spelen een grote rol in de verzorgingsstaat?

1. Burgemeester, provinciale staten en landelijke politiek
2. Burger, overheid en werkgeversorganisaties
3. Burger, overheid en sociale partners
4. Burger, overheid en verzekeraars

https:

Welke offers vind jij dat de werknemers moeten brengen?

conflict of harmonie?

Sociale partners proberen eerst via onderhandelingen tot overeenkomst te komen. In Nederland kennen we een harmoniemodel (poldermodel) en geen conflictmodel. We bekijken de ontwikkeling van de jaren vijftig:

Na WOII, tijdens de wederopbouw werkten vakbonden en overheid nauw samen om de lonen laag te houden.

Eind jaren vijftig konden vakbonden door de stijgende welvaart meer eisen stellen. Dit stagneerde in de jaren 70.

In de jaren tachtig gingen vakbonden sneller akkoord met lagere looneisen, in ruil voor meer werkgelegenheid.

Door toenemende rol globalisering staan de gemiddelde inkomens van werknemers in westerse economieën onder druk.

De toekomst van de vakbonden

Onzekere toekomst vakbonden door:

-toenemende flexibilisering.

-minder werknemers in loondienst en minder werknemers met vast contract.

-minder jongeren die lid worden.

-toename van onderlinge afspraken tussen werknemer en werkgever.

Controleer... Kan je nu antwoord geven op de volgende vragen?

Wie zijn de hoofdrolspelers in een verzorgingsstaat?

Welke bijdrage leveren de sociale partners aan de verzorgingsstaat?

Waarom hebben vakbonden minder invloed gekregen?

Is er spraken van harmonie of conflict?

Kan je dit?

1. ja
2. nee

aan de slag!

-Ga naar esseneronline en log in.

-Lees H3. Sociale partners en de overheid  (verzorgingsstaat, staat in je lesboek rechts in de gele balk).

-Maak de vragen over dit hoofstuk in het werkboek.

huiswerk

Maak de vragen af van H3. Sociale partners en de overheid