H5 ontbossing in de wereld

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

H5 Ontbossing in Zuid-Amerika

Openingsfoto

Wat zie je?

Waar komt dit voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

Beschrijving van de openingsfoto

In 2008 nam Brazilië het initiatief voor de oprichting van de UNASUR, de Unie van Zuid-Amerikaanse Naties. Het was een reactie op een plan van de V.S. om een groot handelsblok te vormen van Noord- en Zuid-Amerika samen. Brazilië wilde dat niet, omdat het bang was dat de Amerikanen hun goedkope producten makkelijk op de Braziliaanse markt zouden kunnen afzetten. Dat zou te veel concurrentie betekenen voor de Braziliaanse bedrijven. Brazilië wilde ook voorkomen dat andere Zuid-Amerikaanse landen zich wel bij de V.S. zouden aansluiten.

Weekplenda

Week 1	Week 2	Week 3	Week 4	Week 5	Week 6	Week 7
H1 deel 1 H1 deel 2	H2 deel 1 H2 deel 2	Examen	H3	SO	H4 H5	Examen

Lesdoelen

(1) een persoonlijk beeld vormen van Brazilië;

(2) verklaren waarom Brazilië rijk is aan natuurlijke hulpbronnen;

(3) beschrijven en verklaren welke klimaten en landschappen in Brazilië voorkomen;

Lesdoelen

(4) de oorzaken en (ruimtelijke) gevolgen van de hoge urbanisatietempo verklaren;

(5) verklaren waarom er spanningen zijn tussen de mens en het milieu;

Lesdoelen

(6) politieke, sociaaleconomische en demografische trends van Brazilië beschrijven en waarderen;

Lesdoelen

(7) beschrijven en verklaren welke positie Brazilië inneemt op regionaal en mondiaal schaalniveau;

(8) de keerzijde van de economische groei beschrijven;

Lesdoel(en)

Aan het einde van de les kan je:

(8) de keerzijde van de economische groei beschrijven;

Benodigde voorkennis 

Je weet het belang van (internationale) samenwerking;
Je weet waarom een goede transport- infrastructuur belangrijk is;
Je weet dat economische groei ook nadelige effecten heeft;
Je weet wat stuwdammen zijn;

Voorkennis test

Het grote plaatje

Brazilië regionaal

Demografische koploper?                        Politieke koploper?

Economische koploper?                            Internationale koploper?

Blokvorming

1991: 

2008:                                                 

Mercosul (economisch)

Douane-unie tussen Argentinië, Brazilië, Paraguay, Uruguay, Venezuela en Bolivia en een aantal geassocieerde landen. Heet ook Mercosur (Spaans).

UNASUR (economisch, cultureel en politiek)

Unie van Zuid-Amerikaanse Naties: organisatie van alle Zuid-Amerikaanse landen, gericht op politieke, economische en culturele integratie.

Brazilië mondiaal

Handelsoriëntatie

De voornaamste handelspartners waren in eerste instantie met name de rijke landen: EU, V.S. en Japan. Maar de betekenis van China als handelspartner is de afgelopen decennia sterk toegenomen.

foreign direct investment (fdi)

1. Veel natuurlijke hulpbronnen

2. Grote afzetmarkt

exportpakket

De samenstelling naar soort en waarde van goederen en diensten die worden geleverd aan het buitenland.

Keerzijde economische groei

Aanleg infrastructuur

Wegen, landbouwgebieden en overgebleven stukken bos in het regenwoud in de deelstaat Rondônia in Brazilië.

Santo Antônio dam

The Santo Antônio dam on the Madeira River, Brazil, is one of hundreds currently planned, under construction, or operational across the Amazon basin. A new study has quantified the impact that 33 dams have had on river hydrology, by examining river flow before and after dam construction.

Munduruku indigenous people

Brazil's new neoliberal government is intent on building a massive new dam deep in the Amazon rainforest on the on the Tapajós river, writes Helle Abelvik-Lawson, obliterating the indigenous territory

Soy farming

As the demand for plant-based food and drink grows, so too does our love for soy, which is linked to rainforest destruction.

landdegradatie

Na het kappen van het woud kan er op de voedselarme bodem maar kort iets verbouwd worden. Er is snel sprake van bodemuitputting. Overal waar de vegetatie wordt weggehaald, kan de bodem door de vele neerslag snel wegspoelen. Zo ontstaat bodemerosie. Ten slotte kan er ook verdroging optreden. Verdroging heeft heel veel te maken met de verstoring van de lokale of kleine waterkringloop.

Amazonia

Etages

Van boven naar beneden:

Grote oude bomen

Gastplanten

Bomen

jonge bomen

Kruiden en struiken

Biodiversiteit & dynamiek

W

WAT GEEFT DE KAART WEER (LEGENDA)?

A

Algemene patroon?
WAAR VEEL? WAAR WEINIG? GEBRUIK SPREIDINGSWOORDEN

U

Uitzonderingen

WELKE GEBIEDEN VALLEN BUITEN HET ALGEMENE PATROON?

W

Windrichtingen. 

BESCHRIJF MET BEHULP VAN WINDRICHTINGEN (EN TOPONIEMEN)

Waarvoor ontbossen?

ijzererts mijn brazilie

https://www.mo.be/nieuws/na-fatale-dambreuk-bespaart-mijnbouwbedrijf-vale-op-dammen

Voorbeelden?

soja suikerriet palmolie

Actualiteit

https://nos.nl/artikel/2406988-soja-uit-ontboste-gebieden-in-veevoer-met-duurzaamheidskenmerk

Shifting Cultivation

Zwerflandbouw

Actualiteit

https://www.oneworld.nl/lezen/klimaat/klimaatonrecht/honger-naar-vlees-en-soja-put-latijns-amerikaanse-grond/

Brazilië: Duurzame energie

Is het wel zo duurzaam?

Biobrandstoffen (bio-ethanol)

Wat is een voordeel van bio-ethanol of biobrandstoffen vanuit de economische dimensie?

Deze zijn hernieuwbaar. Ze raken niet op zoals fossiele brandstoffen.

Waterkrachtcentrales

Voordeel waterkrachtcentrale vanuit natuurlijke dimensie?

Lage CO2-uitstoot

 waterkrachtcentrales 

Biobrandstoffen 

Aanleg Bela-Monte waterkrachtcentrale

Aanleg Bela-Monte waterkrachtcentrale

Waarom niet in Amazone zelf?

Veel te breed.

Biobrandstof

Boek zegt gemaakt van .... ?

• Waarvan nog meer?

Suikerriet

Woordenboek

Vul je persoonlijke woordenboek aan met de 

woorden die je nog niet kent:

infrastructuur

blokvorming

diversiteit

FDI

handelbalans

grootgrondbezit

ecosysteem

draagkracht

waterkringloop

landdegradatie

NGO

Werkvorm Placemat

Afsluitende foto

Wat zie je?

Waar komt het voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

Een stel jongens zijn in een boom bij de rivier de Xingu geklommen, in de buurt van het stadje Altamira in Brazilië. Een groot deel van het stadje kwam onder water te staan toen de reservoirs van de dam eind 2015 werden gevuld; een aantal vooral arme wijken langs de rivier verdween volledig van de aardbodem.Beschrijving van de afsluitende foto

Huiswerk

Artikel	Woongebied van indianenstammen stroomt over door stuwdam
Documentaire	Brazil's indigenous land is being invaded
Quizlet	Hoofdstuk 4 en 5
Huiswerk	Voorkennis opdrachten - werkblad "Landdegradatie" - werkblad "Waterkringloop" Huiswerk opdrachten - H4 en H5

Artikel:

https://www.nationalgeographic.nl/geschiedenis-en-cultuur/2017/06/woongebied-van-indianenstammen-stroomt-over-door-stuwdam

Documentaire:

https://www.youtube.com/watch?v=oGjRNbXeRXI

Quizlet:

link

Kwaliteitsbesef eigen antwoord

1. Laat leerlingen een examenvraag maken

2. Selecteer een aantal antwoorden van de leerlingen

3. Bespreek de antwoorden;

     - welk antwoord is beter?

     - waarom is dit antwoord beter?

     - aan welke eisen voldoet een beter antwoord?

https://www.youtube.com/watch?v=oGjRNbXeRXI

Artikel bespreking

Lees het artikel

Verdiepende vragen

https://www.nationalgeographic.nl/geschiedenis-en-cultuur/2017/06/woongebied-van-indianenstammen-stroomt-over-door-stuwdam

Quizlet bespreking

Kernbegrippen Quizlet	Verdiepende vragen
Mercosul UNASUR externe economische relatie exportpakket foreign direct investment (fdi) ecosysteem biodiversiteit draagkracht waterkringloopwaterkringloop hydro-elektriciteit	Wat betekent het begrip? Kan je er een zin mee maken? Kan je het begrip tekenen?

Huiswerk bespreking

Kernopgave(n) huiswerk

Verdiepende vragen

Openboek SO H4 en H5

- Waarom is Brazilië sinds 1980 meer gaan samenwerken met andere landen in Zuid-Amerika?

- Welke rol speelt Brazilië binnen de Mercosul en de UNASUR?

- Wat zijn de voor- en nadelen van de ontsluiting van Zuid-Amerika?

- Hoe probeert Brazilië een grotere rol te spelen in de wereld?

- Met welke landen in de wereld heeft Brazilië economische en politieke banden?

- Wat is de invloed van de economische relaties  op de ontwikkeling van Brazilië?

- Welke kenmerken en processen maken het tropische regenwoud tot een uniek ecosysteem?

- Wat zijn de oorzaken van de bedreiging van het tropische regenwoud?

- Welke oplossingen zijn er voor de bedreigingen van het tropische regenwoud?

- Welke rol spelen etnische en culturele verschillen bij de sterke ongelijkheid in de bevolking?

- Welke rol speelt grondbezit bij de sterke ongelijkheid in de Braziliaanse bevolking?

- Hoe zie je in de Braziliaanse megasteden de ruimtelijke scheiding (segregatie) van de arme en rijke bevolking terug?

     toets

https://quizlet.com/606745969/test

Oud examenopdracht

      Opdrachten           Bronnen            Antwoorden

Samenvatting

Schrijfopdracht

Maak je eigen samenvatting;

Schrijf een artikel over.

Atlaskaarten

Exit Ticket
Hoe goed heb je de les begrepen?

😒🙁😐🙂😃