Collaboratie en verzet

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

De Tweede Wereldoorlog

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je uitleggen 

wat het verschil is tussen verzet en collaboreren.

Van wanneer tot wanneer duurde de Tweede Wereldoorlog?

1. 1929 - 1945
2. 1939 - 1945
3. 1871-1872
4. 1914 - 1918

Welke landen deden er mee aan de Tweede Wereldoorlog?

Geallieerden vs. Asmogenheden 

Geallieerden                                                        As-mogendheden 

• Frankrijk                                                                 Duitsland
• Engeland                                                                Italië 
• Amerika                                                                  Japan
• Sovjet-Unie                                                           Bulgarije 
•  etc.                                                                           etc.  

Nederland in oorlog

10 mei 1940

Duitsland valt aan

10 mei 1940

• Op vrijdagmorgen, om 3.55, valt het Duitse leger het slecht bewapende Nederland aan. 
• Op sommige plekken, zoals bij de Afsluitdijk en de Grebbelinie, wordt nog behoorlijk tegenstand geboden, maar tegen de overmacht is niets opgewassen.
  

De Grebbelinie in Nederland

Bommen op Rotterdam

14 mei 1940

• Het bombardement duurt maar een kwartier, maar de binnenstad is verwoest, en zal pas na de oorlog weer worden opgebouwd.
• Tussen de 650 en de 900 mensen verliezen het leven en de hele binnenstad staat in brand...
  

Als je in de Rotterdamse binnenstad loopt zie je op sommige plaatsen incoontjes in de stoep verwerkt. Deze geven licht in het donker en zijn geplaatst op de brandgrens; tot waar de binnenstad was afgebrand.

Dit herrinert ons aan het bombardament van Rotterdam, 14 mei 1940. 

Nederland capituleert

15 mei 1940

• Na het bombardement op Rotterdam, en de Duitse dreiging om ook andere steden te bombarderen, kan Nederland niets anders dan zich overgeven.
• In totaal komen in de meidagen van 1940 ongeveer 2200 mensen om het leven.

Wat was de reden dat Nederland zich overgaf aan Duitsland?

Collaboreren

• Ook zijn er Nederlanders die samenwerken met de Duitsers, zij collaboreren. Rond de 25.000 Nederlanders doen vrijwillig mee vechten in de Waffen SS.
  

• Deze samenwerking was niet altijd vrijwillig.

• Sommige mensen maakte gebruik van hun goede relatie met de Duitsers om verzet te plegen.

Verzet

• Wat is verzet?

• Aanslagen plegen, illegale krantjes verspreiden, onderduikers helpen, maken van neppe identiteitsbewijzen (actief verzet)

• Oranje wortels verkopen, luisteren naar radio Oranje (illegaal)? (passief verzet)

In totaal waren er rond de 45.000 Nederlanders die actief verzet pleegden.

Maar dat konden ze niet doen zonder de hulp van honderduizenden anderen.

Verzet plegen was levensgevaarlijk: niet alleen voor jezelf, maar ook voor je omgeving.

Wat is het verschil tussen verzet en collaboreren?

Duitse capitulatie
4 mei en De Bevrijding

mei 1945

• De bevrijding wordt tegenwoordig gevierd op 5 mei, maar Nederland werd niet overal op 5 mei bevrijd: soms was het eerder, soms veel later, zoals op Texel

Hongerwinter

november 1944 - april 1945

De Hongerwinter had een aantal oorzaken:

1. Zo was er geen aanvoer van kolen meer mogelijk uit Limburg, omdat dit deel van Nederland al was bevrijd.
2. Daarnaast zorgde de Spoorwegstaking ervoor dat er niets meer werd vervoerd... 
3. ...én namen de Duitsers wraak door hoofdroutes naar West-Nederland te blokkeren.
   

Alle Duitsers in 1940 waren slechte mensen

1. Feit
2. Mening

Feit of mening 

• Alle Duitse soldaten in de Tweede Wereldoorlog waren slecht.
•  De Tweede Wereldoorlog heeft 6 jaar geduurt. 
• Hitler was een kwaadaardige man 

• Ook toepassen op bronnen -->

Gedurende de Holocaust zijn er 6 miljoen joden vermoord

1. Feit
2. Mening

De Tweede Wereldoorlog is een verschrikkelijke gebeurtenis

1. Feit
2. Mening

Slag om Arnhem

september 1944

• De Geallieerden willen doorstoten tot het noordelijk deel van Nederland, om daar vandaan Duitsland binnen te vallen, maar ze vergissen zich in kracht van de Duitsers. 
• Operatie Market Garden is mislukt bij Arnhem ('Brug te ver').