Erfelijkheid

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

V4: Thema Erfelijkheid

• Bespreking nog theorie (aan de hand van de opdrachten die jullie moeilijk vonden)
• Zelf aan de bak.

Genoom

• Alle erfelijke informatie uit de cel:
• DNA in celkern
• DNA in mitochondrien
• DNA in chloroplasten (planten)
• DNA bestond uit stikstofbasen (ATCG)

Gen/allel

• stukje DNA met een bepaalde nucleotide volgorde
• Varianten op een gen noem je een allel . Het zelfde stukje DNA kan is dan iets anders zijn qua nucleotiden volgorde.

• Je haplotype zijn welke allelen je hebt liggen op 1 chromosoom.
• Iedereen heeft een uniek haplotypen (door recombinaties bij meiose)

Leg uit uit dat je per chromosomenpaar twee verschillende haplotypen hebt.

Fenotype

Hoe je eruitziet wordt niet alleen bepaald door genotype , maar ook door milieu factoren 

Genotype en milieufactoren samen is fenotype

Een hoog cholesterol gehalte is familiair.
Wat betekend het woord familiair?

Vet wordt getransporteerd in blaasjes (LDL) en afgegeven aan  een levercel (hier rood membraan), LDL herkent levercel aan receptor (=eiwit, hier donker paars), opname via endocytose .

te veel cholesterol

te weinig cholesterol?

Transport cholesterol

lever combineert cholesterol met eiwitten.

HDL=goed

LDL= verhoogd risico op aderverkalking

High/Low Density Lipoprotein

VLDL, LDL en HDL cholesterol ratio

Je fenotype wordt bepaald door genetische factoren en milieu factoren.
Welke factoren worden veroorzaakt door milieufactoren

1. Aanmaak van receptor eiwitten
2. Cholesterol in je bloedbaan
3. Cholesterol in name via voeding
4. Aanmaak eiwitten voor LDL blaasjes

bespreken vraag 8

Karyogram = een afbeelding van de chromosomen van een organisme 

• Geordend op grote
• Geordend op waar het centromeer ligt. Centromeer = eiwit wat twee chromatiden aan elkaar vast maakt
• 22 autosomale chromosomen paren (autosomen0
• 23e paar geslacht chromosomen

genoommutatie: verandering van het aantal chromosomen

meiose

Genoommutatie: Non-disjunctie tijdens meiose

Chromosoommutatie: translocatie

Puntmutaties

• Mutaties kunnen plotseling ontstaan, maar komen minder voor dan je denk
• puntmutaties/ substituties: een nucleotide wordt vervangen door een ander nucleotide
• deletie: nucleotide of nucleotide sequentie wordt uit chromosoom verwijderd
  
• insertie: wordt één nucleotide of meerdere nucleotiden aan een sequentie toegevoegd
  

Puntmutaties in DNA

oorspronkelijk : TAC CAA GAA

Substitutie:         TAC CAT GAA

Insertie:                TAC CAC AGA A

Deletie:                 TAC CAG AA

Huiswerk 

• Maken Toepassen Geslachtsbepaling
• Maken par. 3 (monohybride en geslachtsbonden overerving al behandeld). filmpjes staan in one-note. Let goed op hoe je alles moet opschrijven. 

Genetisch modificatie

Huiswerk

maken en leren par. 5.4 (opdr. 8 tm 11, de andere opdrachten hebben we al in een ander les uitgewerkt, zie one note)

Maak Toepassen (werken met moleculaire gereedschap) :

opdr. 3, 4,5,6,7

 

Methylering van DNA

Genregulatie

-Methylering: toegevoegd van een methyl molecuul op delen van DNA. Gen wordt niet aflezen .

-Ook versterking kan ook doormiddel van acetyl molekuul die aan een histon wordt gekoppeld. 

Huiswerk

Maken par. 5.5