B5 - Stijlfouten - 2

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Nog meer stijlfouten

Taalverzorging §B5

Lesdoelen

Als het goed is, weet je aan het eind van deze les: 

- wat stijlfouten zijn; 

- hoe je stijlfouten kunt herkennen en voorkomen. 

Hoe zat het ook alweer?

Vorige les hebben we een aantal stijlfouten behandelen. 

Wat verstaan we ook alweer onder: 

- contaminatie

- pleonasme

- tautologie

- barbarisme (anglicisme en germanisme) 

Hoe onthoud je het verschil?

Hoe kan je deze termen goed onthouden?

Plak er eenvoudig voorbeeld aan vast.

bv.

contaminatie: opnoteren

tautologie: voor altijd en eeuwig

pleonasme: groen gras

create.kahoot.it

Nog meer stijlfouten

Daar komen de volgende stijlfouten en grammaticale kronkels bij:

- incongruentie;

- onjuiste beknopte bijzin;

- onjuiste inversie; 

- onjuiste samentrekking; 

- zeugma;

- ontspoorde zin/anakoloet. 

Incongruentie

Incongruentie betekent letterlijk een gebrek aan vormovereenkomst. Bepaalde zaken horen aan elkaar aangepast te zijn, maar zijn dat niet. 

Incongruentie kan op twee niveaus voorkomen: 

- Getal: persoonsvorm en onderwerp staan niet in hetzelfde getal;

- Onjuist verwijswoord: een verwijswoord verwijst niet terug naar het antecedent.  

Voorbeelden incongruentie

Getal

Fout: Social media zorgt bij veel jongeren voor slaapproblemen.

Goed: Social media zorgen bij veel jongeren voor slaapproblemen. 

Onjuist verwijswoord

Fout: De bibliotheek is blij met de toename van zijn ledenaantal. Ze hopen dat er volgend jaar nog meer bijkomen.

Goed: De bibliotheek is blij met de toename van haar ledenaantal. Ze hoopt dat er volgend jaar nog meer bijkomen.

Onjuiste beknopte bijzin

Een beknopte bijzin is een bijzin waarin persoonsvorm en onderwerp ontbreken. 

Het weggelaten onderwerp uit de bijzin moet overeenkomen met het onderwerp uit de hoofdzin. 

Als dit niet het geval is, is er sprake van een onjuiste beknopte bijzin. 

Voorbeelden onjuiste beknopte bijzin

Onjuiste inversie

Van inversie is sprake als de volgorde van de zinsdelen anders is dan het gebruikelijke (onderwerp - persoonsvorm - overige zinsdelen). 

In samengestelde zinnen kan het voorkomen dat hierdoor niet-lopende zinnen door ontstaan. 

Voorbeelden onjuiste inversie

Vorige week was hij ziek en zijn we daarom nog niet klaar met de opdracht.

Ik heb haar geschreven maar heeft ze nog niet gereageerd.

Onjuiste samentrekking

Bij een samentrekking laat je een woord, woordgroep of zinsdeel weg uit de zin, omdat je het anders letterlijk moet herhalen. 

Als de samengetrokken woorden niet dezelfde functie hebben (onderwerp, lijdend voorwerp enzovoorts) is er sprake van een onjuiste samentrekking. 

Voorbeelden onjuiste samentrekking

Zeugma

Een zeugma is een bijzondere vorm van een foutieve samentrekking. Hierbij wordt het 'overgebleven' woord in verschillende betekenissen gebruikt. 

Ontspoorde zin of anakoloet

Een ontspoorde zin of anakoloet is een zin die niet goed 'loopt'. Dit komt doordat hij overgaat op een andere structuur dan waarmee hij is begonnen. 

Een leraar die zo gemeen is, dan moet je daar wel een klacht over indienen.

Ik zou daar nog eens over nadenken, want dat is gewoon, zoiets kun je niet maken.

Aan de slag

Werk nu aan opdracht 3 en 7 op pagina 296