Toets literatuurgeschiedenis: middeleeuwen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Informatie vooraf

De volgorde van de 50 vragen ligt vast.

Je kunt niet terugbladeren!

Overleg is vanzelfsprekend niet toegestaan. 

Wanneer waren de middeleeuwen?

1. 1000 v. Chr. - jaar 0
2. 500 v. Chr. - 500 n. Chr.
3. 500 - 1500
4. 1600-1700

Wat was het motto van de middeleeuwen?

1. Carpe diem
2. Memento mori
3. Absit omen
4. Gloria in excelsis deo

Wat was in de Middeleeuwen de bron van kennis?

1. De werken van Jacob van Maerlant
2. De Bijbel
3. Werken van Griekse wetenschappers
4. De universiteit

Geef een ander woord voor:
Diets

Geef een ander woord voor:
klaagzang

Geef een ander woord voor:
leenstelsel

Geef een ander woord voor:
beginletter

Wie vond de boekdrukkunst uit?

1. Laurens Janszoon Coster
2. Johannes Gutenberg
3. Mariken van Nieumeghen
4. Karel Elegast

Wanneer werd de boekdrukkunst uitgevonden?

1. Rond 1250
2. Rond 1350
3. Rond 1450
4. Rond 1550

Wat was geen gevolg van de uitvinding van de boekdrukkunst?

1. boeken werden veel goedkoper
2. steeds meer mensen gingen lezen
3. er werden veel meer boeken gemaakt
4. er kwam een eind aan de geestelijke boeken

Geef een ander woord voor:
karelroman

Zet de namen en begrippen in de juiste historische volgorde: 

1

2

3

4

5

6

Antwerps liedboek

boekdrukkunst 

 Reinaert de vos

 Karel de Grote 

 Mariken van Nieumeghen 

ridderroman

WAAR

NIET 

WAAR

Einde van de middeleeuwen kwam door een grote oorlog.

Verhalen stonden vooral op schrift.

De meeste mensen konden niet lezen.

Wetenschap is belangrijker dan religie.

Memento Mori is de spreuk van de middeleeuwen.

In de middeleeuwen is er sprake van een standenmaatschappij, die van invloed is op middeleeuwse cultuur. Noem de drie standen en de daarbij horende kenmerken van de middeleeuwse cultuur.

De oudsteNederlandse tekst luidt: ‘Hebban olla vogela nestas hagunnan hinase hic anda thu wat unbidan we nu?’
Wat betekent deze zin?

Welke groepen mensen behoren in de middeleeuwen tot geen enkele stand?

Waarom begint de West-Europese literatuurgeschiedenis rond 1100?

Leg uit waarom de middeleeuwse teksten op rijm zijn geschreven?

Leg uit in max. 25 woorden: ‘De middeleeuwse kunst is gemeenschapskunst’.

Wat was het literaire gevolg van de uitvinding van de boekdrukkunst?

De schrijver van Karel ende Elegast had niet de bedoeling ‘zomaar’ een verhaaltje te schrijven. Welke dan wel?

Leg uit waarom vraagt de engel drie keer aan Karel om uit te gaan stelen?

Hoe vaak vraagt de engel aan Karel om uit stelen te gaan?

1. twee keer
2. drie keer
3. vier keer
4. vijf keer

De ridderromans vallen uiteen in twee typen. Welke?

Noem de drie belangrijkste verschillen tussen deze twee typen.

Van den vos Reynaerde is een satire. Noem drie verschijnselen of bevolkingsgroepen die belachelijk worden gemaakt in het verhaal.

‘De Reinaert is een dierenverhaal.’ Is deze uitspraak geheel juist? Leg uit.

Geef een korte definitie van ‘satire’ en ‘parodie’.

Tot welke genre behoort het “Egidiuslied”?

Misschien wel het mooiste lied uit de Middeleeuwse literatuur is het Egidiuslied. Egidius waer bestu bleven?’ zijn de beginwoorden van dit bekende lied. Het is een klaagzang over een overleden vriend.
Hoe wordt een klaagzang ook wel genoemd?

1. ballade
2. elegie
3. canon
4. acrostichon

Het Egidiuslied geeft tegenstellingen weer tussen de schrijver en de overleden vriend. Noem tenminste drie tegenstellingen die in het lied voorkomen.

Waarom verdween de toneeltraditie in de middeleeuwen?

Zeg met één woord wat Moenen Mariken aanbiedt.

Waarom moest Mariken haar naam veranderen?

Waarom maakte ze er Emmeken van?

Welke ‘mirakels’ komen er voor in Mariken van Nieumeghen?

De Beatrijs is een voorbeeld van

1. Ridderroman
2. Liederen
3. Geestelijke literatuur
4. Avonturenroman

Wie was Beatrijs?

1. De maagd die werd vermoord door Halewijn.
2. Een non die werd gered door de maagd Maria.
3. De vrouw van Hendrik van Veldeken.
4. De grootste fan van Koning Arthur.

Wat is het thema van het boek "Beatrijs"

1. Bijgeloof (De symboliek van getallen, kleuren)
2. Liefde (tot God, Maria, kinderen, jongen) e.d.)
3. Blijf tot Maria bidden, dan komt goed met je (God zorgt voor je).
4. Angst voor schande (bedelarij)

Wat hebben Beatrijs en Mariken van Nieumeghen gemeenschappelijk?

1. Het verhaal wordt verteld van een jonge vrouw die jarenlang in zonden leeft, maar ten slotte vergeving vindt.
2. In beide verhalen gaat een jonge vrouw er met de duivel vandoor.

Wie is de schrijver van “Van den vos Reynaerde”?

Twee welpjes zijn blind geworden door Reinaert de Vos. Wat heeft hij gedaan?

1. de ogen uitgestoken
2. de ogen uitgeschoten
3. in de ogen geplast
4. zo laten schrikken dat ze blind werden

Een van de personages in het verhaal is Cuwaert de haas, een “speaking name” waarmee iets verteld wordt over het karakter van een personage. Wat betekent Cuwaert?

Wat gebeurt er met Bruun als hij Reinaert ophaalt?

1. Door hebzucht naar honing wordt hij gestoken door honderden bijen
2. Reinaert heeft een val gezet. Door hebzucht naar honing komt hij klem te zitten
3. Reinaert heeft een val gezet. Bruun trapt in een muizenval
4. Bruun wordt overgoten met honing. Honderden bijen steken hem dan

Waarom luistert Reinaert wel naar de derde dagvaarding en gaat hij wel zonder slag of stoot mee?

1. Hij voelt schuld voor zijn vossenstreken
2. Zijn vrouw zegt dat het moet
3. Na 3 keer wordt hij ter dood veroordeeld
4. Grimbeert overtuigt hem

Waarom kan Reinaert volgens eigen zeggen niet met de koning meegaan om Kriekepitte, de plek waar de schat begraven is, aan te wijzen?

1. Een koning mag niet vergezeld worden door een misdadiger.
2. Reinaert is in de ban gedaan.
3. Reinaert moet op pelgrimstocht.
4. Reinaert moet terug naar vrouw en kinderen.

Welke uitspraak over Reinaert is het meest van toepassing?

1. Reinaert is niet echt slecht, want hij biecht en gaat op pelgrimstocht.
2. Reinaert is een vrolijk type, hij haalt graag grappen uit.
3. Reinaert is een schurk die de zwakke plek van zijn tegenstanders kent.
4. Reinaert is door en door slecht en reageert impulsief op wat hem overkomt.

Welke straf krijgt Reinaert?

1. doodstraf door stokslagen
2. levenslange gevangenisstraf
3. pelgrimstocht
4. doodstraf door ophanging

Beschrijf de afloop van het verhaal van de Reynaert in het kort.