RD les 7 4H H3 intro en 3.1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

RECHTSTAAT EN DEMOCRATIE

Programma

• Katern H3 intro bespreken
• H3 leerdoelen
• Periode-Tijdvak- KA
• Uitleg 3.1.: opkomst van de confessionele partijen en de sociale kwestie
• Opdrachten: 

Noem 3 belangrijke politieke twistpunten uit de tweede helft van de 20e eeuw

Zoek op in je tijdvakkenoverzicht:
In welke periode en welk tijdvak moet je hoofdstuk 3 plaatsen?

Katern R en D: Leerdoelen H3 (periode na 1848)

Je kunt:

• Uitleggen wat confessionele partijen zijn

• Benoemen welke groepen in 1848 niet konden deelnemen
  aan het democratische proces.

• Beschrijven hoe het kiesrecht werd uitgebreid.

• De twistpunten schoolstrijd, algemeen kiesrecht en de sociale kwestie uitleggen

3.1 Opkomst confessionele partijen

Grondwet van 1848: vrijheid van onderwijs, als de kwaliteit goed is

GEVOLG: 

Hervormden, katholieken en gereformeerden richten zelf scholen op = bijzondere scholen

PROBLEEM:

De liberale overheid betaalde niet. Gaf alleen subsidie aan openbare scholen

DUS: Katholieken en protestanten gingen samenwerken voor  subsidie voor alle scholen = DE SCHOOLSTRIJD

Eerste politieke partijen

• 19de eeuw: géén politieke partijen
• Abraham Kuyper ziet voordelen in politieke partij als de schoolstrijd begint.
• 1878: Anti Revolutionaire Partij (ARP)
• Streng gelovig en tegen idealen Franse Revolutie
• Vind dat koning door God gezonden is.
• Kuyper richt zich op armen: Kleine Luyden --> onlogisch?

waarom zocht Kuyper aanhang
bij de eenvoudige arbeiders?

CONFESSIONELE IDEOLOGIE

• Antithese leer: Alle gelovigen samen = confessionelen--> staan tegenover andere groepen  (socialisten en liberalen) in de samenleving: 
• Soevereiniteit in eigen kring:
  Christenen willen hun iegen gang gaan, geen overheidsbemoeienis

De katholieken na 1848:

- Eeuwenlang waren katholieken tweederangs burgers geweest

- Hadden geen overheidsfuncties bekleed

- Willen na 1848 invloed en beginnen een politieke beweging

- Initiatief van priester Herman Schaepman

1896: politiek programma

1916: RKSP
Rooms Katholieke Staatspartij

Wat is ook al weer de sociale kwestie?

Kinderwetje

De liberaal Samuel van Houten bedacht in 1874 het kinderwetje van Van Houten. Kinderen tot 12 jaar mochten niet langer in de fabriek werken. 

  via het recht van initiatief

Leerplichtwet

• 1901
• Voor alle kinderen verplicht
• tot 12 jaar naar school

= definitieve einde van       
    kinderarbeid in Nederland

Wat doen de arbeiders: 
1) vakbonden

De arbeiders komen in verzet er ontstaan vakbonden.

-Een vakbond is een vereniging van een beroep.

• De vakbond strijd voor de arbeiders: zij gingen met werkgevers onderhandelen over werktijden en lonen.
  

De arbeiders: 
2) politieke partijen

A) SDB: leider = Domela Nieuwenhuis

- willen liever een socialistische  revolutie
(willen alle productiemiddelen in gezamenlijk bezit)

 Domela Nieuwenhuis

De arbeiders

2) Politieke partijen

B) 1894: SDAP (sociaal-democratische arbeiderspartij)

- willen via algemeen kiesrecht verbeteringen voor arbeiders

  P.J. Troelstra

Protestanten

schoolstrijd

- willen subsidie voor bijzondere scholen

algemeen kiesrecht

- alleen kiesrecht voor mannen

sociale kwestie

- christenen moeten voor elkaar zorgen, overheid moet daar buiten bijven

Katholieken

schoolstrijd

- willen subsidie voor bijzondere scholen

algemeen kiesrecht

- niet heel belangrijk

sociale kwestie

- opkomen voor arbeiders, want anders worden ze socialist

Socialisten

schoolstrijd

- willen geen confessionele scholen

algemeen kiesrecht

- Voor SDAP het belangrijkst

sociale kwestie

- Doel is gelijkheid voor arbeiders 

Huiswerk

• Werk aan stappen 1 en 2 van je PO. Deadline = 29 maart
• Leer H 3.1 en maak vragen 27-28-29-31
• Vul de KA opdracht in voor par. 3.1