Les 1 en les 2 De vitale functies

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

De vitale functies

Zorgpad Thema: Persoonlijke zorg

Leerpad 11 Vitale functies en lichaamstemperatuur

Hoofdstuk 1,3,4,5

Leerdoelen

Deel 1:

• De student  kan de vitale functies benoemen

• De student weet wat een bloeddruk is en kent de achterliggende theorie

• De student weet wat een hartslag is en kent de achterliggende theorie

Deel 2:

• De student weet wat de ademhaling is en kent de achterliggende theorie

• De student weet wat een saturatie is en kent de achterliggende theorie

• De student weet hoe hij de temperatuur kan meten en kent de achterliggende theorie
• De student kent de aandachtspunten als vz/vp'r bij het bewustzijn en kent de achterliggende theorie.

Welke vitale functies ken je al?

Vitale functies:

Bloeddruk

Hartslag

ademhaling

lichaamstemperatuur

Bewustzijn

Beoordelen door:

Kijken

Luisteren

Voelen

Geef per vitale functie aan of en hoe je ze kut beoordelen

Bloeddruk

Waar meet je de bloeddruk?

Arm of buik?

Slagader of ader?

In rust of bij inspanning?

Weten jullie zelf welke
RR jullie ongeveer hebben?

Diastole (Onderdruk)

Systole (Bovendruk)

Zoek op: Hoe kan het dat mensen met overgewicht een hogere bloeddruk hebben?

Bloeddruk kan beïnvloed worden door:

Emoties en stress

Leeftijd

Medicatie

Lichamelijke inspanning

Lichaamsgewicht/ voedingsstijl

Zoek eens op,
welke verschijnselen heb je
bij een te hoge bloeddruk?

Verschijnselen bij een te hoge bloeddruk

Vermoeidheid, Hoofdpijn

Stoornis van gezichtsvermogen/ 

Neusbloeding

Kortademigheid bij inspanning

Hersenbloeding

Nachtelijke benauwdheid

Wat te doen bij een hoge bloeddruk?

Eet gezond en let op zout

Afvallen

Minder alcohol

stoppen met roken

Verschijnselen bij een te lage bloeddruk

Flauwtes

Vermoeidheid

Duizeligheid door beweging

Hartkloppingen

Shock

Wat te doen bij een lage bloeddruk?

Span je spieren aan

Ga zitten, of liggen, leg je hoog tussen je benen

Sta rustig op

Eet voldoende zout (Niet teveel)

Drink voldoende

Wat kunnen we zeggen over de waarde van de bloeddruk?

De normaalwaarde van bloeddruk ligt bij volwassenen rond 120/80 mmHG.

De bloeddruk is te hoog (Hypertensie) als de gemiddelde bovendruk hoger is dan 140 mmHG, of als de onderdruk hoger is dan 90 mmHG  Bij mensen >80 wordt vanaf 160 mmHg gesproken over een hoge bloeddruk.. 

Er is sprake van een lage bloeddruk (Hypotensie als de bloeddruk zo laag is dat het lichaam niet in staat is om normaal te functioneren (als er klachten optreden zoals duizeligheid, flauwvallen of een licht gevoel in het hoofd). Dit kan voor iedereen bij een andere waarde het geval zijn.

Bloeddruk normaalwaarde

Normaalwaarde: 120-80

16.10 Vitale functies C Circulatie - 7

Let op: Straks mogen twee mensen het voor doen en gaan we iets vinden van de bloeddruk.

Hartslag

1. arteria radialis: pols; 

2. arteria temporalis: slaap; 

3. arteria femoralis: lies; 

4. arteria brachialis: arm bij elleboog; 

5. arteria carotis: hals.

Waar let je op?

De frequentie van de pols: wat is het aantal slagen per minuut?

De regelmaat van de pols: is de pols regelmatig of niet?

De gelijkmatigheid van de pols: zijn de polsslagen gelijk gevuld?

De kracht van de pols: is de polsslag al of niet heftig?

Afwijkingen

Tachycardie= een hartfrequentie boven de 100 slagen per min

Oorzaken: stress, koffie, uitdroging

Bradycardie= een hartfrequentie onder de 60 slagen per min

Oorzaken: geneesmiddelen, drugs,hartproblemen

Aritmie= onregelmatige hartslag

Oorzaken: hartritmestoornissen

Even checken wat jullie onthouden hebben...

Je meet bij een mevrouw van 85 een bloeddruk van 165-90. Wat doe je?

In de gaten houden. Na een uur weer meten. Bij ouderen mag hij boven de 160 zijn.

Als je de pols van mevrouw Lee voelt, voel je dat deze erg krachtig, regelmatig, duidelijk en iets sneller dan normaal is. Wat kan er aan de hand zijn met mevrouw Lee?

De pols van mevrouw Lee is erg krachtig, regelmatig, duidelijk en iets sneller dan normaal. Dit kan voorkomen als mevrouw Lee zich lichamelijk heeft ingespannen, koorts heeft of geëmotioneerd is.

Meneer de Vries geeft bij jou aan dat hij de laatste dagen vaak een bloedneus heeft en 's nachts erg benauwd is. Wat denk jij? Wat doe jij?

Bloeddruk meten. Je verwacht wellicht een hoge bloeddruk.

Je meet een onregelmatige polsslag van 120 slagen per minuut bij meneer Stael. Wat doe je?

Als je sterk afwijkende waarden meet, zoals een onregelmatige hartslag van 120 slagen per minuut bij meneer Stael, geef je deze meteen door aan de arts.

Ademhaling (respiratie)

Waarop kun jij een
ademhaling beoordelen?

Beoordelen van de ademhaling

Ademhalingsfrequentie en patroon (9-14 keer per min)

Kleur van de huid

Gebruik van hulpademhalingsspieren en buikademhalingsspieren

Ademgeruis 

Geur

Eventueel saturatie meten

Zoek op wat de volgende ademhalingen betekenen:

Kussmaulademhaling

Cheyne-Stokesademhaling

Zuchtende ademhaling

Hersenaandoening

Stervende zorgvrager

Ernstige ontregelde diabetes

Kussmaulademhaling

Cheyne-Stokesademhaling

Zuchtende ademhaling

Juiste antwoorden:

Kussmaulademhaling: diepe, niet onderbroken regelmatige ademhaling. Dit komt bijvoorbeeld voor bij een ernstig ontregelde diabetes of andere ontregeling van de stofwisseling

Cheyne-Stokesademhaling: ademhaling van diep naar oppervlakkig naar pauze. Dit komt met name voor bij stervende zorgvragers

zuchtende ademhaling: regelmatige ademhaling met af en toe een zucht. Dit komt vaak voor bij zorgvragers met hersenaandoeningen

Meneer Oosting (79) is bedlegerig en oogt benauwd. Wat kun jij als verzorgende doen om zijn benauwdheid te verminderen, naast de maatregelen die de arts voorschrijft?

Om de benauwdheid van meneer Oosting te verminderen, kun je zijn lichaamshouding veranderen door hem rechtop voorovergebogen in bed te plaatsen, met zijn armen op het uitgeklapte bedtafeltje. Je kunt hem helpen zijn rug te strekken door hem ruimte te geven en ervoor te zorgen dat er niet te veel kussens achter zijn rug zijn geplaatst.

De saturatie

Heb je weleens een saturatiemeter gezien of gebruikt?

JA

NEE

2 manieren van saturatie meten

100 % is prima

<95 % is hypo

1) arteriële bloedgasanalyse: deze methode vereist een arteriële bloedafname, de benodigde analyse apparatuur

2) de transcutane (door de huid en nagelbed) meting met een saturatiemeter: deze methode is heel eenvoudig

Temperatuur

Wat is een normale temperatuur
voor een menselijk lichaam?

Temperatuur waarden 

Normaal: 36.5-37.5

Te koud: <36.5

Onderkoeling: <35.0

Verhoging: 37.5-38.0

Koorts: >38.0

Hyperthermie: > 41.0

Te koud:

verhoging spierspanning

(willekeurige spieren krijgen onwillekeurige bewegingen)

Rillen, klappertanden

Te warm

Dilatatie

Zweten

Normaal bewustzijn

De mate waarin iemand kan reageren op prikkels uit de omgeving is het bewustzijn. Door een constante toestroom van prikkels wordt het bewustzijn onderhouden. Wanneer iemand slaapt, is de toestroom van prikkels verminderd en is er sprake van een verminderd bewustzijn. Dit is een normale situatie, omdat iemand snel weer uit deze situatie kan geraken wanneer hij gewekt wordt. De situatie is niet normaal wanneer er te veel zintuiglijke prikkels nodig zijn om iemand te laten reageren, of als iemand helemaal niet reageert.

Afwijkingen in bewustzijn

Herseninfarct, Hersenbloeding, hersenschudding, zuurstoftekort, overdosis (Medicatie), te hoge of te lage bloedsuiker, Koorts of hyperthermie, delier, epilepsie

Bij voldoende tijd over: De studenten zelf laten uitwerken.

Leerdoelen

Deel 1:

• De student  kan de vitale functies benoemen

• De student weet wat een bloeddruk is en kent de achterliggende theorie

• De student weet wat een hartslag is en kent de achterliggende theorie

Deel 2:

• De student weet wat de ademhaling is en kent de achterliggende theorie

• De student weet wat een saturatie is en kent de achterliggende theorie

• De student weet hoe hij de temperatuur kan meten en kent de achterliggende theorie
• De student kent de aandachtspunten als vz/vp'r bij het bewustzijn en kent de achterliggende theorie.