Argumenten die de evolutietheorie onderbouwen

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Erfelijkheid en evolutie

Argumenten die de evolutietheorie onderbouwen

Basisstof 5:

Geschiedenis van het leven op aarde

Wat gaan we vandaag doen?

• Herhalen definities evolutie
  
• Bespreken argumenten voor evolutie
• Huiswerk maken

Wat moet je na deze les weten?

Na deze les kun je de argumenten voor de evolutie benoemen en uitleggen.

De argumenten zijn:

• Fossielen
• Overeenkomsten in bouw of functie
• Overeenkomsten in embryonale ontwikkeling
• Rudimentaire organen
• Overeenkomst in cellen en stoffen
• Overeenkomsten in DNA

Definities

• Evolutie: de ontwikkeling van het leven op aarde waarbij soorten ontstaan, veranderen en/of verdwijnen
  
• Populatie: een groep individuen van dezelfde soort in een bepaald gebied, die zich onderling voortplanten
• Natuurlijke selectie: het verschijnsel dat individuen met bepaalde gunstige eigenschappen in een bepaald gebied meer nakomelingen krijgen dan individuen zonder deze erfelijke eigenschappen.

Natuurlijke selectie

De best aangepaste overleeft en geeft zijn genen door

Wat is de beste omschrijving van evolutie?

1. Evolutie is een geleidelijke ontwikkeling, waarbij steeds ingewikkelder gebouwde organismen ontstaan.
2. Evolutie is de ontwikkeling van het leven op aarde, waarbij soorten ontstaan, veranderen en/of verdwijnen.
3. Evolutie is het ontstaan van een nieuwe soort, doordat een andere soort uitsterft.
4. Evolutie is de ontwikkeling van het leven op aarde doordat organismen zich aanpassen aan hun milieu.

De ontwikkeling van rups tot vlinder is een voorbeeld van evolutie

1. Juist
2. Onjuist

De ontwikkeling van vogels uit reptielen is een voorbeeld van evolutie.

1. Juist
2. Onjuist

Een populatie kan bestaan uit verschillende soorten organismen.

1. juist
2. onjuist

Wat is een voorbeeld van een populatie?

1. Alle olifanten op aarde
2. Alle vissen in een sloot
3. Alle koolmezen in het streekbos
4. De mussen op het achterplein van school

Door een overstroming wordt een populatie van elkaar gescheiden. Ze leven een aantal jaar apart van elkaar, totdat het water verdwijnt. De populaties komen vervolgens weer samen.
Ze behoren nog steeds tot dezelfde soort als ze.......

1. ...samen naast elkaar kunnen leven.
2. ...dezelfde eigenschappen hebben.
3. ...gezamenlijk kunnen voortplanten.

Als in een populatie veel verschillende genotypen voorkomen, heeft deze populatie een grote overlevingskans.

1. juist
2. onjuist

Argumenten voor evolutie

• Fossielen
  
• Overeenkomsten in bouw of functie
• Overeenkomsten in embryonale ontwikkeling
• Rudimentaire organen
  
• Overeenkomst in cellen en stoffen
• Overeenkomsten in DNA

Fossielen

• Fossielen zijn versteende overblijfselen van organismen of afdrukken van organismen in gesteenten.
  
• Fossielen kunnen ontstaan als resten van organismen snel worden bedekt door sedimenten (zand/klei)
• Vaak in bepaalde gesteentelagen van een bepaalde ouderdom
• In de loop der tijd blijken soorten te zijn ontstaan, veranderd en/of verdwenen

Fossielen

• zachte delen

verdwijnen

• harde delen
  

verstenen

Overeenkomst in bouw

• Organen met een verschillende functie vertonen overeenkomsten in bouw
  
• Zij zijn dus waarschijnlijk uit dezelfde grondvorm (voorouder) ontstaan
  
• Door aanpassingen aan verschillende milieus hebben organen van de oorspronkelijke voorouders verschillende functies gekregen.
  

Overeenkomst in embryonale ontwikkeling

Overeenkomst in functie

• Organen hebben weinig overeenkomsten in bouw, maar wel dezelfde functie
  
• Ze zijn dus waarschijnlijk niet uit dezelfde grondvorm (voorouder) ontstaan
  
• De aanpassing is meerdere keren
  door evolutie ontstaan 

Organen met dezelfde functie, maar een andere bouw/evolutionaire geschiedenis.

Rudimentaire organen

• Organen die geen functie meer hebben en niet of nauwelijks tot ontwikkeling komen.
• Door aanpassingen aan verschillende milieus hebben organen van de oorspronkelijke voorouders hun functie verloren.
  

Overeenkomst in cellen en stoffen

• Cellen van organismen vertonen overeenkomsten in celbouw en celonderdelen.
• In deze cellen vinden processen plaats zoals celdeling en verbranding. Bij bijna alle organismen verlopen deze processen op dezelfde manier.
• Cellen hebben overeenkomstige stoffen zoals DNA en eiwitten 
• Tegenwoordig steeds meer mogelijk: DNA vergelijken

Overeenkomst in DNA

DNA is tegenwoordig 'af te lezen' en laat overeenkomsten zien:

Mensen en apen hebben een gezamenlijke voorouder.

Hoe noem je versteende afdrukken van organismen?

1. Rudimentair
2. Fossielen
3. Analoge gesteenten

Wat is een rudimentair orgaan?

1. Een orgaan dat je voorouders ook hadden
2. Een orgaan dat je niet langer nodig hebt
3. Een orgaan waar je niet buiten kunt

Wat betekent het als twee organismen veel overeenkomsten hebben in de samenstelling van hun DNA?

1. Dat hebben alle organismen op aarde
2. Dat zij tot dezelfde soort behoren
3. Dat zij een gemeenschappelijke voorouder hebben

Staartwervels van de mens bewijzen evolutie..

1. doordat ze rudimentaire organen zijn.
2. door dat ze embryologisch gelijk zijn
3. door dat ze overeenkomst in bouw laten zien.
4. totaal niet.

Wat is GEEN argument voor evolutie?

1. Fossielen
2. Rudimentaire organen
3. Overeenkomsten in cellen
4. Uitsterven van soorten

Huiswerk

Thema 5: Erfelijkheid en evolutie

Basisstof 5: Geschiedenis van het leven op aarde

Maak opdracht 1 t/m 10 (ex. 4) online

Huiswerk

Thema 5: Erfelijkheid en evolutie

Basisstof 6: Argumenten voor de evolutietheorie

Maak opdracht 19, 20 en 21 online.