H4ges - 13 okt

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

H4ges2 - donderdag 13 okt

KA4: Sparta en filosofie

KA5: Griekse cultuur

Vandaag?

KA6: Romeins imperium

4.3 De Grieken, hun goden en hun bouwstijlen 

De goden konden om advies gevraagd worden

Een vrouw werd "bezeten" en priesters leggen de boodschap uit

Deze boodschap noemen we een orakel

De belangrijkste was het orakel van Delphi

KA6: De groei van het Romeinse imperium, waardoor de Grieks-Romeinse cultuur zich in Europa verspreidde. 

o Je kunt de tijd van het Romeinse Rijk in vier perioden delen.

o Je kunt uitleggen waarom het Romeinse imperium groeide.

o Je kunt uitleggen op welke manieren het Romeinse imperium uitbreidde.

o Je kunt in eigen woorden uitleggen hoe het keizerrijk Rome ontstond.

o Je kunt het begrip ‘Pax Romana’ uitleggen.

o Je kunt oorzaken voor de Pax Romana beschrijven.

o Je kunt het begrip ‘romanisering’ uitleggen.

o Je kunt voorbeelden van romanisering noemen.

o Je kunt de voordelen van romanisering voor niet-Romeinen noemen.

o Je kunt in eigen woorden het verband tussen de uitbreiding van het Romeinse imperium en de verspreidding van de Grieks-Romeinse cultuur uitleggen.

Mythologie

• Verzameling van mythen, sage en legenden.
• Verhalen waarin goden, helden en wezens een rol spelen.
• De Griekse mythen werden mondeling doorgegeven als lessen voor het leven.

De Romeinen waren enorm onder de indruk van de Griekse cultuur. Daarom namen zij veel dingen van de Grieken over, bijvoorbeeld de bouwstijlen, beeldhouwkunst en de mythologie. 

Griekse goden

Romeinse goden

• Griekse Romeinse goden zien er uit als mensen.
• Ze hebben menselijke eigenschappen (verliefd, boos, jaloers).

• Ze hebben ook goddelijke eigenschappen (superkrachten, onsterfelijk).
• Ze hebben relaties en kinderen (halfgoden) met gewone stervelingen. 

Koninkrijk?

• De stadstaat Rome is ooit een koninkrijk geweest, hoewel daar erg weinig over bekend is.

• En of het verhaal van Romulus en Remus waar is....?
  

Uitbreiding Romeinse rijk

Rome is van een stad uitgegroeid tot een imperium. Een imperium is een rijk dat bestaat uit een oorspronkelijke staat en een verzameling onderworpen staten.

De oorspronkelijke staat van het Romeinse Rijk is natuurlijk Rome. 

De onderworpen (veroverde) staten liggen in Europa, Noord-Afrika en Azië. 

Op deze afbeelding zie je een kaart van het Romeinse Rijk. Alle gebieden die rood gekleurd zijn, hebben tot het Romeinse Rijk behoord. Als je goed kijkt zie je dat alleen het zuiden van Nederland gekleurd is. Het noorden van Nederland is nooit Romeins geweest. 

Erg populair!

Veroveringen

Oorzaken van de snelle groei:

• Leger: sterk en gedisciplineerd. Wapens en tactieken overgenomen van de Grieken
  
• Goed verdedigbare grenzen
  
• Goede infrastructuur
  
• Goed bestuur
  
• Samenwerking met veroverde vorsten
  

Op de afbeelding zie je een aantal Romeinse soldaten. De opstelling waarin ze staan heet testudo of de schildpad-formatie. Hierdoor waren de soldaten goed beschermd tegen pijlen en werpsperen.

Koninkrijk?

• De stadstaat Rome is ooit een koninkrijk geweest, hoewel daar erg weinig over bekend is.

• En of het verhaal van Romulus en Remus waar is....?
  

753 v. C. - 509 v.C.

In deze periode is Rome een monarchie. 

Met 'Rome' bedoelen we de stad én de gebieden waar zij over heersen. 

Lucius Tarquinius Superbus

500 v.C. - 27 v.C.

In deze periode is Rome een Republiek. 

 De Romeinse Republiek is een combinatie van een democratie, aristocratie en oligarchie.

'Res Publica'

Gemeenschappelijke zaak

Bestuur republiek

• Macht verdeeld over meerdere functies: consul, volkstribuun, volksvergadering, senaat, ambtenaren, enzovoort
• Functionarissen worden voor voor een jaar gekozen.
• Belangrijkste functie: consul (opperbevelhebber van het leger, twee stuks)
  
• Senaat heeft de meeste macht (bestuur met personen uit alle lagen van de bevolking)

27 v.C. - 476 n.C.

In deze periode is Rome een Keizerrijk. 

Keizer komt van 'Caesar'.

Eerst een familienaam, later een titel.

Na een burgeroorlog komt de legeraanvoerder Julius Caesar aan de macht als alleenheerser. 

Er is veel onvrede omdat hij de democratie teniet zou doen.  

Wéér burgeroorlog

De senaat had verwacht dat ze na de dood van Julius Caesar de macht weer terug zouden krijgen. Helaas kregen zij geen steun.

Er brak een nieuwe burgeroorlog uit, waarin verschillende bevelhebbers streden om de macht. De belangrijkste waren Marcus Antonius, een onderbevelhebber van Caesar, en Octavianus, de achterneef van Caesar. 

Augustus

Octavianus vond dat zijn naam te veel herinnerde aan de burgeroorlog. Zijn nieuw naam werd:

           'Augustus Caesar'

Augustus = 'de verhevene'' 

Caesar = de achternaam van zijn adoptievader Julius Caesar.

Na hem namen alle keizers de naam 'Caesar' aan.          Ceasar = Keizer 

27 v.C. - 476 n.C.

In deze periode is Rome een Keizerrijk. 

• Senaat en consuls bleven bestaan, maar hadden weinig macht
  
• Autocratie
  

Pax Romana

Tussen 30 voor Chr. en 192 na Chr. spreken we van een tijd van vrede en welvaart in het Romeinse Rijk. Deze periode noemen we de Pax Romana. 

Oorzaken Pax Romana:

• De maatregelen van Augustus.
• De opvolgers van Augustus regeerden op dezelfde manier.
• Geen sterke vijanden in deze periode. 
  
  

Romeinse Vrede

Gevolgen: Cultuur

De Romeinen waren enorm onder de indruk van de Griekse cultuur. Daarom namen zij veel elementen van de Grieken over. Natuurlijk veranderden zij dingen en verzonnen de de Romeinen ook van alles.

Omdat de cultuur van de Grieken en de Romeinen is samengesmolten noemen we deze: De Grieks-Romeinse cultuur. 

Het Griekse theater in Epidaurus, Griekenland.

Het Romeinse theater in Orange, Frankrijk. 

Een Romeins  amfitheater

Het Coloseum, Rome

De wagenmenner van Delphi

Grieks

Diskobolos Lancelotti 

Grieks/Romeins

Augustus van Prima Porta,

Romeins

Romeinen in West-Europa

• In alle landen die de Romeinen veroveren, bouwen ze Romeinse gebouwen, waarvan je er tegenwoordig nog steeds veel kunt bezoeken. 
• Hierdoor zijn archeologen ook veel te weten gekomen van de Romeinse techniek.

Pont du Gard (Frankrijk) is een Romeins aquaduct dat later is uitgebreid tot brug.

De Zwarte Poort (Porta Nigra) in Trier (Duitsland) was de poort van de stadsmuur.

De Arena van Nîmes (Frankrijk) is een amfitheater, gebouwd tussen 50 en 100 na Chr. en geïnspireerd op het Colosseum in Rome.

Het wordt tegenwoordig nog steeds gebruikt voor concerten en stierengevechten.

In dezelfde stad, Nîmes, is ook deze tempel te vinden. Het Maison Carrée, zoals het tegenwoordig heet, is een van de best bewaarde Romeinse tempels die men kan vinden op het grondgebied van het voormalige Romeinse Rijk.

Op het smalste stuk van Groot-Brittannië liet keizer Hadrianus een muur van 117km lang bouwen als noordelijke grens van het Romeinse Rijk. Stukken van de Muur van Hadrianus zijn nog steeds in het landschap te vinden.

Romanisering

• Het contact tussen de mensen in deze streek en de Romeinen is intensief. 
• Dat is ook niet zo vreemd: de Romeinen zijn hier ruim 400 jaar, en door handel en huwelijken worden gebruiken overgenomen.
• Het overnemen van Romeinse gebruiken (taal, kleding, cultuur) heet romanisering.

Reconstructie van een Villa Rustica

Leven onder de Romeinen

• De Romeinen laten de overwonnen volken vaak hun gebruiken en godsdienst houden. 
• En zolang de volken belasting betalen (o.a. door soldaten voor de hulptroepen te leveren), zijn er weinig problemen: precies wat de Romeinen willen.

Rijke en machtige mensen gaan zich steeds meer gedragen als Romeinen: ze kleden zich als Romeinen, spreken de taal en laten 'Romeinse' huizen bouwen. Dit is een Villa Urbana in West-Europa

Maken

Geschiedenisboek blz. 22 en 23

Opdracht 6.1 - 6.2 - 6.4 - 6.7