poëzie les 7: Verzetspoëzie

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Poëzie

Doel: ik kan een gedicht analyseren

Doel: ik weet kenmerken van verzetspoëzie

Opdracht

• Open je boekje op blz. 24.
• Maak daarop een overzicht van alle begrippen die je nog kent in een mindmap, schema of woordweb.

Vrijheid

Wat zou jij doen als je niet mocht zeggen wat je denkt, als je beperkt wordt in je leven?

Bespreek dit in twee- of viertallen

www.hln.be

Wat vinden jullie hiervan? Is dit verzet? Wat zou jij doen?

www.nieuwsblad.be

Wat vinden jullie hiervan? Is dit verzet? Wat zou jij doen?

nieuws.nl

Wat vinden jullie hiervan? Is dit verzet? Wat zou jij doen?

Jan Campert

• Werd opgepakt en gedeporteerd naar Neuen-

        gamme waar hij stierf.

• Verzetspoëzie kun je vergelijken met de geu-

       zenliederen als het Wilhelmus: vrijheidsstrijd, 

       liederen om te bemoedigen.

• Illegaal verspreid; ontstaan Trouw, Vrij Nederland, Parool.

Anna Enquist

• Gedichten, proza
• Psychotherapeut
• Weet veel van muziek, piano
• Gedichten: haar kinderen
• Verandering en vergankelijkheid
• Ontroostbaarheid van het bestaan

Opdracht

• Lees de twee gedichten zelf eerst even door. 
• Waar gaan ze over?
• We bespreken ze daarna samen.

Opdracht

• De groepjes presenteren hun bevindingen.
• Schrijf mee. Denk daarbij aan alle theorie die we tot nu toe gehad hebben (metrum, rijmschema’s, strofevormen, beeldspraak, stijlfiguren, waar gaat het over)
• Noteer twee aanvullende opmerkingen of vragen.

De achttien dooden

• Zeven achtregelige strofen met gekruiste rijm. Alleen de eerste abcb.
• Metafoor: stuk grond (graf)
  
• Personificatie: morgenlicht draalt
  
• Eufemisme: heenga (doodgaan)
  
• Niet hele persoonlijke of nieuwe beeldspraak: voor zoveel mogelijk Nederlanders herkenbaar.

De achttien dooden

Geschreven naar aanleiding van fusilleren achttien gijzelaars op 13 maart 1941. Een van de gijzelaars aan het woord. Legt uit hoe klein de dodencel is, maar kleiner nog zal het graf zijn. Weet dat ze de avond niet zullen halen. Gedachte vrije lucht en land door de Duitsers onder de voeten gelopen. Wat moest hij anders dan in verzet komen? 

Vergelijkt Hitler met een rattenvanger die met zijn liedjes het Duitse volk meelokte in zijn machtshonger.

Laatste strofe: afscheid van het leven. Gods steun en genade vragen.

Hoe lieflijk

• rijm: strofe 1 ij-klank, gras, grijs, geurt, lied welt als water, roepen en ranselen, stappen, stenen, straten, laten en lokken, zingt en zoete, strijkstokken strelen etc. Enjambement: ruiter/verdwijnt, stenen/straten etc.
  
• Personificaties: klokken roepen, strijkstokken strelen, pauk slaat, etc.
  
• Vergelijking: lied welt als water, strelen als zwepen, lichaam als ander
  
• Metafoor: slaat tijd aan stukken (stop tijd)
  
• Eerste strofe lieflijk, tweede onheil, verdriet, derde strofe troosteloosheid

Hoe lieflijk

• Metafoor: slaat tijd aan stukken (stop tijd)
  
• Eerste strofe lieflijk, tweede onheil, verdriet, derde strofe troosteloosheid

Hoe lieflijk

Dodenherdenking - ontroostbaarheid

Eerste strofe nog lieflijk beeld: avond in mei, natuur

Tweede strofe: onheil, grote verdriet van WO2

Derde strofe: grote troosteloosheid

Titel: nogal wrang

Opdracht: ‘Verzet nu’

• Wat heeft jou het meest geraakt aan deze gedichten en waarom?
• Vertaal een kernregel van een van de gedichten naar een moderne protesttekst of slogan.
• Schrijf een 'verzetshaiku’ (drie regels, 5-7-5 lettergrepen) over een actueel onderwerp. Of: herschrijf een regel  en maken het nu toepasbaar.
• Wat is de rol van kunst en literatuur in hedendaagse sociale bewegingen?

Evaluatie

Waarom gebruikt men verzetspoëzie?

Is poëzie vandaag de dag nog steeds een effectief middel is om maatschappelijke kwesties aan de kaak te stellen?

Huiswerk

• leer de theorie (test)
• zorg dat je aantekeningen volledig zijn