week 21

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Planning woensdag

Eerste uur:

- Start grammatica

(persoonsvorm en zinsdelen)

- Zelfstandig werken

Tweede uur:

- onderwerp

- Zelfstandig werken

Grammatica

Redekundig ontleden (zinsdelen)

persoonsvorm en zinsdelen, onderwerp, werkwoordelijk gezegde en lijdend voorwerp

Taalkundig ontleden (woordsoorten)

Werkwoorden, zelfstandig naamwoord en lidwoord, bijvoeglijk naamwoord en voorzetsels

redekundig ontleden (zinsdelen)

1. Persoonsvorm: tijdproef of vraagproef

2. Zinsdelen: welke woorden horen bij elkaar? Welk woord of groepje woorden kun je voor de persoonsvorm zetten?

3. Onderwerp: Wie/wat + persoonsvorm?

4. Werkwoordelijk gezegde: Alle werkwoorden in de zin. Wat doet het onderwerp?

5. Lijdend voorwerp: Wie/wat + werkwoordelijk gezegde + onderwerp?

Maak aantekeningen!

persoonsvorm vinden

Wat is de persoonsvorm?
'In zijn broek heeft Tom een scheur.'

1. zijn
2. Tom
3. heeft
4. Er is geen persoonsvorm.

Wat is de persoonsvorm?
'Houd eens je mond.'

1. Houd
2. Er is geen persoonsvorm.
3. eens

De persoonsvorm is altijd een werkwoord.

1. waar
2. niet waar

wat is de persoonsvorm:
Jacob wil heel graag gamen.

1. Jacob
2. gamen
3. wil
4. graag

Wat zijn zinsdelen?

• Een zin bestaat uit zinsdelen.
• Een zinsdeel kan bestaan uit één woord, maar ook uit een paar woorden die bij elkaar horen.

Zinsdelen vinden

Voorbeeld

Tussen zinsdelen zet je deze streepjes: |

Stap 1: zoek de persoonsvorm en zet deze tussen 2 streepjes: 

je hebt het eerste zinsdeel al gevonden!

De dokter | heeft | aan de patiënt een pijnlijke prik gegeven.

Stap 2: welke woorden kunnen vóór de persoonsvorm staan? Puzzelen en schuiven maar!

De dokter  heeft  aan de patiënt een pijnlijke prik  gegeven

• De dokter | heeft | aan de patiënt een pijnlijke prik | gegeven
  
• Aan de patiënt | heeft | de dokter een pijnlijke prik | gegeven
  
• Een pijnlijke prik | heeft | de dokter aan de patiënt | gegeven
  

De dokter  heeft  aan de patiënt een pijnlijke prik  gegeven

Na deze slide zijn twee routes mogelijk:

1. naar het online schoolbord (link in volgende dia), en hier meeschrijven met de antwoorden van de leerlingen.

2. De leerlingen laten vertellen en met de dia's 14-16 nog eens kort uitleggen en illustreren hoe het werkt.

De dokter | heeft | aan de patiënt | een pijnlijke prik | gegeven

1. zoek eerst de persoonsvorm (pv)

2. zoek welke zinsdelen er vóór de persoonsvorm passen

3. plaats zinsdeelstrepen

De baby slaapt zacht

In de middag probeerde hij te leren

Op het terras valt de plant opeens om

Moeilijk, want een splitsbaar werkwoord en een dubbelzinnige zin. 

Aan de slag

Maak nu de opdrachten van hoofdstuk 1 Taalverzorging (persoonsvorm en zinsdelen)

even pauze

redekundig ontleden (zinsdelen)

1. Persoonsvorm: tijdproef of vraagproef

2. Zinsdelen: welke woorden horen bij elkaar? Welk woord of groepje woorden kun je voor de persoonsvorm zetten?

3. Onderwerp: Wie/wat + persoonsvorm?

4. Werkwoordelijk gezegde: Alle werkwoorden in de zin. Wat doet het onderwerp?

5. Lijdend voorwerp: Wie/wat + werkwoordelijk gezegde + onderwerp?

Maak aantekeningen!

Het onderwerp (OW)

Betekenis: is wie of wat iets doet in een zin 

Dus: wie/wat + PV?

Je vindt het onderwerp door:

1. Je af te vragen: wie of wat doet iets?
2. De persoonsvorm van getal veranderen. Welk woord verandert mee?

Het onderwerp staat vaak naast de persoonsvorm

Het onderwerp kan 1 woord zijn, maar soms ook meerdere ('opa en oma')

Wat is het OW?
Vanaf volgende week hebben wij lekker drie weken vakantie.

1. Volgende week
2. hebben
3. lekker
4. wij

Wat is het OW?

Vraag jij wel eens om hulp?

1. Vraag
2. jij
3. wel
4. eens

Wat is het OW?
De mentor en haar klas hebben gisteren een klassenuitje gehad.

1. hebben
2. De mentor en haar klas
3. gisteren
4. een klassenuitje

Wat is het OW?
Voor volgend zomer gaan opa en oma met ons mee op vakantie.

1. ons
2. vakantie
3. volgend zomer
4. opa en oma

Aan de slag

Maak de opdrachten van hoofdstuk 1 Taalverzorging (persoonsvorm en zinsdelen) en hoofdstuk 2 Taalverzorging (onderwerp)